Adi Holzer: Serpêhatî (Lebenslauf) (1997). Adi Holzer jiyanê dişibîne bendê canbazan
Jînenîgarî, biyografî (gr. βιογραφία, ji βίος bíos „jiyan“ û grafîk), ji bi rêkûpêk nîgarkirina jiyana (jîna) kesan re tê gotin.
Biyografî dikare bi nivîskî yan gotinî be. Cureyek wê jî xwejînenîgarî (otobiyografî) ye. Otobiyografiyê mirov bi xwe, li ser xwe çêdike. Yan jî qet nebe pirraniyê bi xwe dike.
Zû de ye jînenîgarî tên amadekirin. Di dema Greka antîk de biyografî dihatin nivîsandin.
Di biyografiyê de sîstematî, birêkûpêkî girîng e. Mirov nikare bêî sîstematîkên jînenîgariyekê binivîsîne. Di jînenîgariyê de bûyer û demên girîng tên tomarkirin. Mirov nikare tiştên ne girîng in û bêwate ne binivîsîne. Biyografiyeke baş ji ristinên rastegînî pêk tên. Tomarkirinên farazî û razber, nirxê jînenîgariyekê kêm dikin. Helbet ev prînsîp ne ji bo berhemên wêjeyî ye.
Di jînenîgariyan de bo mînak behsa jidayîkbûn, perwerde, pîşe, marîbûn (zewac), mirin, berhem, tecrûbeyên jiyanê, bûyerên girîng ûêd tên tomarkirin.
Prînsibeke din jî ew e ku biyografiyek divê tevahiya jiyana kesê rabixe ber çavan. Mirov nikare bo mînak tenê behsa zaroktî yan çend salên perwerdeya yekê bike.
Biyografî divê bi xwe neyê nivîsandin. Heger bê nivîsandin dibe xwejînenîgarî. Qîmeta jînenîgariyê ji ya xwejînenîgariyê bilindtir e.
Li Kurdistanê dengbêj bi hostayî jînenîgariyen vedibêjin. Ew viya bi gotin û stranê dikin. Di biyografiyên dengbêjan de sîstematîkek taybet heye. Bo mînak ne dem û katjimêrê, bûyerên girîng birêkûpêk dirêsin. (Gotarê bixwînê...)
Sala 1938î de Xelata Nobel a fîzîkê wergirtiye. Bi navê Statîstîka Fermi formûlasyonekê çêkiriye. Herwekî di fîzîka dendikî de gelek bipêşxistin pêk aniye. Ji ber faşîzma Mussolini direve DYAyê û li wir dibe hevwelatiyê DYA. Ji sala 1954î heya mirina xwe bi giranî li ser xebatên nûklear radiweste. Angaştê wî yên li ser tîrêjên kozmîk gelek deng vedide. Ew di wê baweriyê de bû ku, tîrêjên kozmîk xwedî enerjiyên mezin in.
Navê Fermî didin elementa 100emîn a nû hatibû keşifkirin ango Fermiyon. Xebatên wî riya reaktorên nûklear û bombeyên atomî bipêştir dixe û gorî gelekan ew pêşengê serdema atomî bû. (Gotarê bixwîne...)
Li gundê NoreşînaBazîdê hatiye dinyayê û hêj jî li wir dijî. Perwerdeya zimanê erebî li Misirê dîtiye û huqûq jî li Sûdanê xwendiye. Di Medreseya Kesk a Bazîdê de gerînendetî û seydatî kiriye.
Wî Dibistana Pîşeyî ya Zanîngeha Dîcleyê û Beşa Endezyariya Makîneyê ya Fakulteya Endezyariyê ya Zanîngeha Harranê mezûn kir. Ew di 17ê Hezîrana 2009an de bi îdiaya ku endamê rêxistina terorê ye hate binçav kirin û girtin û ew xistin Girtîgeha Girtî ya Tîpa E ya Mêrdînê. Ew beşdarî greva birçîbûnê ya bêdem û bêveger a ku ji hêla girtiyên siyasî û mehkûman ve li gelek girtîgehên Tirkiyeyê di 15ê Çiriya Pêşîn a 2012an de hatibû destpêkirin bû. Ew di 4 Çile 2014 de hate berdan. Raporek PKK-ê heye bi hinceta ku çekên ku dixwest ji Sûriyê bîne Tirkiyê û ew gihande sazûmana Pirsûsê ya rêxistina terorê. Piştî operasyonên Xendek ku di 2015 de dest pê kirin, ew reviya Fransa û penaberî kir. Ji vê gavê şûnda, di çarçova "lêpirsînên terorê" yên li Tirkiyê da ji bo Sariyildiz, ku li dervayê Tirkiyê dijiya, emir binçavkirin û girtin. Di 27 Tîrmeh 2017 de, ew bi hinceta "tinebûnê" ji parlamen hate avêtin. (Gotarê bixwîne...)
Kathryn Newton, di 2008an de bi bûyîna yek ji lîstikvanên sereke yên rêzefîlma Gary Unmarried dest bi xwe kariyera xwe kir. Di sala 2012an de bi fîlma tirsê Paranormal Activity 4 yekem rola xwe ya fîlmê ya mezin girt lê yekem serkeftina xwe bi rola Abigail Carlson di rêzefîlma Big Little Lies de bi dest xist. Di sala 2019an de ew bû yek ji karakterên navendî ye di rêzefîlma The Society ku li ser Netflixê hate weşandin. (Gotarê bixwîne...)
Wî bi tevî birayê xwe keşfa rûnê bindeqan kirine û hilberîne. Fîrmayên malbata wî hilberîna zadên rojane dikirin. Dîsa Kellog karê sanatoryûmekê jî birêvedibir. Wî li ser jiyana seksê, diyetê û fîlozofiya jiyana rojane gelek nivîsar û pirtûk nivîsîne. (Gotarê bixwîne...)
Herçendî berê bi hin rengên mat kêlîç dihatin sîdarkirin û navê xwe dabe vê berhemê jî, îro cuda ye, bi gelek rengan kêlîç ne tenê tên sîdarkirin, herwiha tên rengdarkirin jî.
Di formên toz, krem, pişrik, lîkît de tên çêkirin. Mirov dikare gelek rengan bi hevre jî bikarbîne, sînorekê wê nîne. Pirranî sîbera kêlîçê bi kil, kila ron ve tê bikaranîn. (Gotarê bixwîne...)
Ew di malbateke kedkar ê xizan de jidayîkbûye. Gorî derfetên xwe gelek ger lidarxistiye û ji gerên xwe sûd wergirtiye. Li dijî sazûmaniya dîldariyê (koletiyê) derketiye.
Çîrok nivîsîne herwekî. Çîrokên wî di demekê kurt de li cîhanê belav bûne, û hêj jî wekî bêhempa tên dîtin. Wî ji bo zarokan gelek çîrok û pirtûk nivîsîne. A rastî zarokên cîhanê gelek deyndar û spasdarê Andersen in. (Gotarê bixwîne...)
Di sala 1985 de li Batmanê ji dayik bûye. Lîse li Batmanê xwendiye Di sala 2000 de li kargeha hunerên şêwekarî ya bi navê "Soresor"ê dest bi perwerdehiya wêne kir.
Li Batman, İzmîr, Antalya, Kizıltepe, Agirî u Heskîf beşdari gellek pêşangehên hevbeş û tekaserî bûye. Ji bilî wêne perwerdehiya peyakaran u zimanê kurdî jî dîtiye. Bi wêje(helbest) re jî elekedare. (Gotarê bixwîne...)
Cengo Elî di 25ê gulana 1967an de li bajarê Amûdê xwedê daye. Li Amûdê jî ta bakalorya xwendiye. Di salên 1986-1987 li Şamê di xwendegeha hunerî de xwendiye. Di salê 1987-1993 li Akademya hunerî li Lenîngradê xwendiye û vê demê bo dektoratê li Akademya Şanoyî (hunerê dekorê) dixwêne.Di 2-3ê kanûna pêşîn a 1996anan pêşangeheke hevbeş bi hunermendên Rûs re li Salona Yekîtiya Hunermendên Rûs çêkiriye. (Gotarê bixwîne...)
1999 – Li DYA'yê li dijî tilyakfiroşan yek ji mezintirîn operasyonan pêk hat. Di encamê de 4.300 kg kokaîn hate desteserkirin.
2003 – Li bajarê Colima ya Meksîkê erdhejeke bi mezinahiya 7,6 a li gorî pîvana momentê qewimî. Di encamê de 29 kes mirin û nêzîkê 10.000 kesan bê mal man.
2007 – Li Dutaxê erdhejeke bi mezinahiya 5,0 a li gorî pîvana richter qewimî. Ziyan giha avahiyan.
Enrico Fermi (bilêvkirina bi kurdî: Enrîko Fermî jdb. 29ê îlonê 1901 li Roma, Îtalî; m. 28ê çiriya paşîn a 1954 li Şîkago, DYA), fîzîknasekî Îtalî yê bi fîzîka dendikî ve bilî dibû bû.
.jpg)
