Gotara bijarte
Serhildana Şêx Ubeydelahê Nehrî li sala 1880ê de bi rêberiya Şêx Ubeydelayê Nehrî hatiye dest pê kirin. Gundê Nehrî dikeve başûrê Şemzînanê ku 16 km yan jê dûr e. Ev gund piştî salên 1850ê bû navenda terîqeta neqşîbendî. Malbata Şêx Ubeydela ji layê dînî ve rêberiya gelê herêmê dikir. Li sala 1820ê Mewlana Xalidê Kurdî şêxê Nehriyê wek xelifeyê ye tayîn kir. Piştî vê rûdanê gundê Nehrî bû yek ji navendên girîngtirîn ya terîqeta Neqşîbendî li Kurdistanê. Gelek ekolên Kurdistanê wek Şêxên Menzîlê, Şêxên Norşînê îcazetên xwe ji şêxên Nehrî wergirtî ne.
Şêx Ubeydela ji malbateke wiha tê ku tesîra wê malbatê li hemû Kurdistanê heye. Kurê Seyîd Tahayê Nehrî ye. Şêx Ubeydela li sala 1877ê di şerê osmaniyan û rûsî de diçe cebheyê. Ji aliyê Osmaniyan wek serleşkerê hemû hêzên eşîrên kurdan tê tayîn kirin. Di vî şerî de jî nasandineke mezin li ser xelkê Kurdistanê hêlaye. Piştî şer, Şêx Ubeydela vedigere Nehriyê. Li vê derê dest bi weezan dike. Zanînê li xelkê vir û yê derûdorê belav dike. Bi dûçûna Lord Curzon di van civînan de 500 heta 1000 kesan beşdar dibûn.
Bi dûçûna Dr. Cochran ku wî wextî navenda Kurdistanê wek mîsyonerekî dixebitî, dibêje ku Şêx Ubeydela wêjeya erebî û farisî baş dizanî, her wisa folklora kurdî jî baş dizanî.
(bêhtir…)
Di dîrokê de îro…
Bûyer
- 1189 – Richard I bi awayekî fermî wekê Dûka Normandiyayê hate desthilatdarkirin.
- 1402 – Şerê Împeratoriya Osmanî-Tîmûrleng: Herba Enqereyê: Serdarê Împeratoriya Tîmûrê, Tîmûrleng, hêzên împeratora osmanî, Bayezid I'ê mexlûb kir.
- 1592 – Di yekemîn îşxala japonan ya Koreyê de, hêzên japonan bi serokatiya Toyotomi Hideyoshi'yê bajarê Pyongyangê derdest kirin, lê dîsa jî qeweta wan têr nekir ji bo ku di destê xwe de bihêlin.
- 1881 – Rêbera êşîrê Siouxê Gayê Rûniştî, êşîra dawîn bû ku li hemberî Amerîkayê şer dikirin, teslîmê hikûmeta Amerîkayê bû.
- 1916 – Şerê Cîhanê ya Yekem: Eskerên rûsan bajarê Gumiskhanek ya Ermenistanê bi dest xistin.
- 1936 – Peymana Montreux yê Der Barê Rejîma Tengavan de hate îmzekirin.
- 1969 – Di dîrokê de cara ewil însanek bi wasiteya fezayê gihîşt Heyvê. Apollo 11 peya bû ser Heyvê. Neil Armstrong bû însanê yekem yê ku gihîşt Heyvê.
- 1973 – Milîtanên filistînî, balafireke rêwiyan ê japonan yê ku ji Amsterdamê diçû Japonyayê revandin û li Dubaiyê peya kirin.
- 1974 – Operasyona Kîprosê: Artêşa tirkan kete Kîprosê.
- 2015 – Komkujiya Pirsûsê: Terorîstên DAÎŞê li qezayê Pirsûs yê Rihayê gava ku Federasyona Komeleyên Ciwanên Sosyalîst (bi tirkî Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu) der barê bûyerên Kobaniyê de daxuyaniyek dikirin êrîşekî xwekujiyê pêk anîn. Di vê teqînê de 34 kes mirin, ji 100'î zêdetir jî birîndar bûn.
Jidayîkbûn
- BZ 356 – Îskenderê Mezin, keyê Makedonyayê
- 1864 – Erik Axel Karlfeldt, helbestvanê swêdî, xwediyê Xelata Nobelê
- 1919 – Sir Edmund Percival Hillary, çiyavan û kaşîf
- 1938 – Deniz Baykal, siyasetmedarê tirk, serokê berê yê partiya CHP
- 1947 – Gerd Binning, fizîknasekî alman, xwediyê Xelata Nobelê
Mirin
- 1937 – Guglielmo Marconi, fîzîknas, elektroendazyar û zanistê îtalî, xwediyê Xelata Nobelê
- 1973 – Bruce Lee, aktorê çînî
Wêneyê hefteyê
 |