Gotara bijarte
TRAPPIST-1, di heman katî de jî wek 2MASS J23062928-0502285 tê binavkirin, di nav komstêrka Aquarius de stêrkeke bejnbihost e ku ji Rojê 39.5 sala roniyê (12.1 parsek) dûrtir e.
Di sala 2015'an de astronom (esmannas) sê gerstêrk vedîtin. Ev gerstêrk di buûta cîhanê de bûn û li derdora stêrka bejnbihost de diçerixiyan. Tîpeke di bin pêşawatiya Michaël Gillon'ê ya ji Zanîngeha Liège a Belçîkayê de, li Riwangeha La Sillayê ya Şîle de, bi bikaranîna fotometreya transît van gerstêrkan zexm kirin. Wexta ku vî karî jî dikirin, ew teleskopa bi navê Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope (TRAPPIST) bikaranîn. Di 22yê Sibata sala 2017'an de hate diyarkirin ku esmannas çar gerstêrkek ji yên din cûda dîtin. Piştî vê daxuyandinê Teleskopa pir mezin a ku di Paranalê de ye û Teleskopa Fezayê ya Spitzer a NASAyê jî hatin bikaranîn. Bi saya van teleskopan agahiyên xurttir ji NASAyê re hatin û piştre NASA daxuyand ku ji van gerstêrkan, a herî kêm sê bi têhevî di nav 7 gerstêrkê de herêma jiyanbar mumkûn e.
Stêrka ku li navenda sîstemê ye, di sala 1999'an de, di projeya 2MASS de hate vedîtin. Ji kataloga li dû re, bi navê "2MASS J23062928-0502285" hatiye derbasbûn. Di vê navdayînê de hejmar, dûringa rast û dûringa çik a derawaya stêrkê nîşan didin. Tîpa 'J' jî salnameya julianî nîşan dide.
Piştre sîstem ji aliyê tîpeke ji Zanîngeha Liège ve hate vekolandin. Ew çavdêriyên xwe bi bikaranîna Teleskopa TRAPPIST ji rezberê heta kanûna sala 2015'an kirin û encamên ku ji vê çavdêriyê derketin, di hejmara gûlana 2016 ya kovara Nature de hate pexşandin. Navê stêrkê jî ji aliyê vebîneran ve wek kurtasiya navê teleskopa Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope (TRAPPIST), navê TRAPPIST-1 hate dayîn.
Gerstêrk li gorî rêzeya keşfbûnê hate terxandin (bi navkirin) û ji bo gerstêrka yekem tîpa 'b', ji ê duyem re jî tîpa 'c' hate bikaranîn. Li derdora TRAPPIST-1 sê gerstêrk hate vedîtin navên wan wek b, c û d hate wekatkirin. Beşa duyem a keşfan jî wekî yekem navên wan e, f, g û h hate diyarkirin. (bêhtir…)
Di dîrokê de îro…
Bûyer
- 1642 – Deryavanê holandî Abel Tasman, Zelanda Nû vedît.
- 1942 – Li bajarê Tirkiyeyê Çorumê erdhej çêbû. Di encamê de 25 kes mirin û 589 xanî xera bûn.
- 1949 – Dewleta Îsraîlê bajarê Orşelîmê weke paytext hilbijart.
- 1974 – Li Maltayê komarî hate îlankirin.
- 1996 – Kofi Annan bû heftemîn sekreterê giştî yê Neteweyên Yekbûyî.
- 2002 – Yekîtiya Ewropayê da zanîn ku di 1'ê gulana 2004'an de welatên Kîpros, Komara Çekî, Estonya, Macaristan, Letonya, Malta, Lîtvanya, Polonya, Slovakya û Slovenya wê bibin endamên yekîtiyê.
- 2003 – Dîktatorê berê yê Iraqê Sedam Huseyn li Tikrîtê di encama operasyonekê de hate girtin.
- 2005 – Li dijî parlementoya Hindistanê êrîşa terorî pêk hat. Di encamê de 15 kes mirin.
Jidayîkbûn
- 1923 – Philip Warren Anderson, fîzîknasê xwediyê Xelata Nobelê
Mirin
- 1048 – Bîrûnî, fîlozof, matematîkvan û fîzîknasê îranî
- 1721 – Alexander Selkirk, deryavanê skotlandî ku romana Robinson Crusoe ji jiyana wî hatiye girtin
Wêneyê hefteyê
 |