Gotara bijarte
TRAPPIST-1, di heman katî de jî wek 2MASS J23062928-0502285 tê binavkirin, di nav komstêrka Aquarius de stêrkeke bejnbihost e ku ji Rojê 39.5 sala roniyê (12.1 parsek) dûrtir e.
Di sala 2015'an de astronom (esmannas) sê gerstêrk vedîtin. Ev gerstêrk di buûta cîhanê de bûn û li derdora stêrka bejnbihost de diçerixiyan. Tîpeke di bin pêşawatiya Michaël Gillon'ê ya ji Zanîngeha Liège a Belçîkayê de, li Riwangeha La Sillayê ya Şîle de, bi bikaranîna fotometreya transît van gerstêrkan zexm kirin. Wexta ku vî karî jî dikirin, ew teleskopa bi navê Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope (TRAPPIST) bikaranîn. Di 22yê Sibata sala 2017'an de hate diyarkirin ku esmannas çar gerstêrkek ji yên din cûda dîtin. Piştî vê daxuyandinê Teleskopa pir mezin a ku di Paranalê de ye û Teleskopa Fezayê ya Spitzer a NASAyê jî hatin bikaranîn. Bi saya van teleskopan agahiyên xurttir ji NASAyê re hatin û piştre NASA daxuyand ku ji van gerstêrkan, a herî kêm sê bi têhevî di nav 7 gerstêrkê de herêma jiyanbar mumkûn e.
Stêrka ku li navenda sîstemê ye, di sala 1999'an de, di projeya 2MASS de hate vedîtin. Ji kataloga li dû re, bi navê "2MASS J23062928-0502285" hatiye derbasbûn. Di vê navdayînê de hejmar, dûringa rast û dûringa çik a derawaya stêrkê nîşan didin. Tîpa 'J' jî salnameya julianî nîşan dide.
Piştre sîstem ji aliyê tîpeke ji Zanîngeha Liège ve hate vekolandin. Ew çavdêriyên xwe bi bikaranîna Teleskopa TRAPPIST ji rezberê heta kanûna sala 2015'an kirin û encamên ku ji vê çavdêriyê derketin, di hejmara gûlana 2016 ya kovara Nature de hate pexşandin. Navê stêrkê jî ji aliyê vebîneran ve wek kurtasiya navê teleskopa Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope (TRAPPIST), navê TRAPPIST-1 hate dayîn.
Gerstêrk li gorî rêzeya keşfbûnê hate terxandin (bi navkirin) û ji bo gerstêrka yekem tîpa 'b', ji ê duyem re jî tîpa 'c' hate bikaranîn. Li derdora TRAPPIST-1 sê gerstêrk hate vedîtin navên wan wek b, c û d hate wekatkirin. Beşa duyem a keşfan jî wekî yekem navên wan e, f, g û h hate diyarkirin. (bêhtir…)
Di dîrokê de îro…
Bûyer
- 439 – Vandalan li bakurê Afrîka bajarê Kartaca dagir kirin.
- 1781 – Şerê serxwebûnê ya amerîkiyan bi serkevtina George Washington a li dijî îngilîzan gihaşte encamê.
- 1812 – Napoleon Bonaparte mecbûr ma ku ji Moskowê vekişe.
- 1912 – Dewleta Îtalya bajarê Lîbyayê Trablûs ji destê Osmaniyan bi dest xist.
- 1813 – Hezên artêşa DYA'yê daketine welatê Filîpînê.
- 1951 – Hêzên artêşa îngilîz rêveberina Kanala Suweyşê bi dest xistin.
- 1962 – Yekemîn fîlmê James Bond ê bi navê "Dr. No" derket.
- 1978 – Hikûmeta girava Niûe bû xwediyê xweseriyê.
- 1813 – Mader Teresa ji aliyê Papa Yûhana Paulê II ve hate pîrozekirin.
- 2005 – Dadgehkirina Sedam Huseyn a ji bo tawanbariya qirkirina kurdên Helebceyê destpê kir.
Jidayîkbûn
- 1899 – Miguel Ángel Asturias, dîplomat û nivîskarê xwediyê Xelata Nobelê
Mirin
- 1745 – Jonathan Swift, nivîskarê îrlandî
Wêneyê hefteyê
 |