Împeratoriya Osmanî

دولت عالیه عثمانیه
Împeratoriya Osmanî; دولت عالیه عثمانیه
Ala	Mertal
	Dirûşm: دولت ابد مدت
	Sirûd: Imperial anthems of the Ottoman Empire ;
	Împeratoriya Osmanî li ser nexşeyê;
Paytext	Söğüt (1299–1329); Bursa (1329–1365); Edirne (1365–1453); Konstantînopolîs (1453–1922); Dîdîmotîxo (1361–1363); Stembol ; ; 41°Bk, 29°Rh
Zimanên fermî	zimanê osmanî ;
Zimanên tên bikaranîn	zimanê osmanî; zimanê farisî (zimanê edebî); zimanê erebî (zimanê ayînî); zimanê yewnanî; zimanê fransî (zimanê edebî) ;
Rêveberî	keyîtiya serberdayî (1302–1876), dual monarchy (1876–1878), keyîtiya serberdayî (1878–1908), dual monarchy (1908–1922), pergala yekpartiyî (Îtihad û Tereqî, De facto, 1913–1918), Dîktatoriya leşkerî (Îtihad û Tereqî, De facto, 1913–1918), keyîtî
Avakirin
Dirav	aqçe,; qiruş,; lîreya osmanî;

Împeratoriya Osmanî (Devlet-i ʿAlīye-i ʿOsmānīye, Dewleta Berz a Osmanî), dewleteke misilman bû ku ji eşîrên tirk derketiye.

Dîrok

Osmanî bavikekî tirk ji oxizan e, navê bavê ku navê xwe dayê vî bavikî Osman bû. Di sedsala 13em û 14em de wekî mîrîtiyeke biçûk li sînorên Bîzansa ku êdî lawaz bû de bi cih bû. Di demeke kurt de li hemberî Bîzansê xwe birêxistin kir û serkeftinên leşkerî bi dest xistin. Dîsa bi riya siyaseta xwe ya bi bavikên cîran re erdê xwe mezin kir. Di nîşana 1453an de Konstantînopolîs (Stembol) bi dest xist û kir paytexta xwe.

Bi giştî 36 siltanên osmaniyan çêbûn. Osmanî di sedsala 16em û şûn de êdî bi pêş neketin. Di sedsala 18em û 19em de êdî gelekî lawaz bûn, herçend di sedsala 19em de hewl ji bo guhartinan hatiye dayîn û reform jî hatiye kirin êdî di dawiya sedsala 19em û di serê sedsala 20em de osmanî bi navê Zilamê Nexweş ê Ewropayê dihate nasîn. Bi derbeya Jontirkan (1908) desthilata osmaniyan kete bin destê Îtihad û Teraqî. Ew di şerê cîhanê yê yekem de di aliyê Elmanyayê de cih girtiye. Di dema şer de qirkirineke herî mezin ya cîhanê^{[çavkanî hewce ye]} li dijî ermenî û mesîhiyên din pêk aniye. Piştî şer bi dawî dibe osmanî têk çûye û qedera wan ketiye destê hêzên serketî yên mîna Fransa û Brîtanyayê. Bi dûçûna yek ji avakerên dewleta Iraqê ya modern Abdulmuhsin Sadun, sedema mezintirîn ya parçebûna osmaniyan ew e ku tirkan heq û hiqûqa gelên din ên osmanî înkarkirin.^[1] Piştî şerê azadîxwaz ê tirkan komara Tirkiyeyê hate damezirandin û bi awayekî fermî împeratoriya osmaniyan di sala 1923an de bi dawî bû.

Xanedan

Gotara bingehîn: Xanedaniya osmanî

Kurdên osmanî

Gotara bingehîn: Kurdên osmanî

Alayên osmanî

Gotara bingehîn: Alayên Împeratoriya Osmanî

Mijarên têkildar

Girêdanên derve

Ottoman Resources in Internet

Çavkanî

^ Kerkük, Tarih, politika ve etnik yapı-Kemal Mazhar Ahmed, Weşanên Avestayê, r:193

Ev gotara têkildarî Împeratoriya Osmanî şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?)

[1] Kerkük, Tarih, politika ve etnik yapı-Kemal Mazhar Ahmed, Weşanên Avestayê, r:193

[1]