Portal:Dîrok
Portalên Wîkîpediya: Dîn • Dîrok • Erdnîgarî • Huner • Jînenîgarî • Matematîk • Teknolojî • Zanist
Portala Dîrokê
Dîrok lêkolîna zanistî ya demên berê ye ku bûyerên berê li gorî konteksta kronolojiyê û çavkaniyan bi sedem û encamên xwe bi awayekî rexneyî tên nirxandin. Pisporên dîrokê dîroknas (dîrokzan, dîrokvan) in. Dîroknas di lêkolîna demên berê de çavkaniyên dîrokî yên wekî belgeyên nivîskî, serpêhatiyên devkî, nîşanên xwezayî û objeyên maddî wek berhemên hunerî bi kar tînin.
Dîroknas bi riya vegotinan hewl didin ku raboriyê fêm bikin û pêşkêş bikin. Bi gelemperî li ser kîjan vegotin bûyerekê herî baş rave dike û li ser giringiya sedem û encamên wan yên cuda nîqaş dikin.
Herodot, dîroknasekî yewnan ê sedsala 5an, di nav kevneşopiya rojavayê de wek "bavê dîrokê" tê nasîn, tevî ku carinan jê re "bavê derewan" jî hatibe gotin. Li gel Tûkûdîdesî, wî bingehên lêkolîna dîroka mirovahiyê ya nûjen damezrand.
Herodot, dîroknasekî yewnan ê sedsala 5an, di nav kevneşopiya rojavayê de wek "bavê dîrokê" tê nasîn, tevî ku carinan jê re "bavê derewan" jî hatibe gotin. Li gel Tûkûdîdesî, wî bingehên lêkolîna dîroka mirovahiyê ya nûjen damezrand. (Gotarê bixwînê...)
Gotarên dîrokê
Wêneyên bijartî
Di dîrokê de îro
Bûyer
- 1669 – Li Sîcîlyayê çiyayê-agirîn teqiya, di karesatê de 200.000 kes mirin.
- 1807 – Yekem trêna rêwîhilgir, li Îngilistanê dest bi seferê kir.
- 1821 – Yewnanistanê belavoka serxwebûna xwe belav kir.
- 1895 – Îtalyanan Etiyopya dagir kirin.
- 1896 – Olîmpiyatên modern, li Atînayê destpêkirin.
- 1915 – Yekem qezaya binê deryayê li Amerîkayê qewimî. Keştiya binê avê ya F-4 a amerîkan noqî avê bû.
- 1930 – Li paytexta Ermenistanê rojnameya bi kurdî, Riya Teze, dest bi weşana xwe kir.
- 1957 – Civata Aborî ya Ewropayê li Romayê hate sazkirin.
- 1976 – Serokê serhildana Agiriyê, Îhsan Nûrî Paşa di encama qezayeke trafîkê de jiyana xwe ji dest da.
Jidayîkbûn
- 1914 – Norman Ernest Borlaug, zanistê xwediyê Xelata Nobelê
- 1969 – Beser Şahîn, stranbêja kurd
Mirin
- 1914 – Frédéric Mistral, helbestvan û nivîskarê xwediyê Xelata Nobelê
- 1966 – Vladîmîr Mînorskî, kurdnasê rûs
- 1976 – Îhsan Nûrî Paşa, serokê serhildana Agiriyê