Romaya kevnare

(Ji Komara Romê hat beralîkirin)

Romaya kevnare bajarwarî anko şaristaniyetek bû ko li derdora sedsala 9ê berî zayînê wekî civakeka cotkar li Nîvgirava Îtalyayê hat damezirandin û li dawiyê bû împeratorîyek ko tevaya herêmên Deryaya Navîn vegirtin. Di sedsala 12ê di jiyana xwe da, Rom ji keyaniyekê bû komareka ko bingehê wê li ser hîmê olîgarşiyê û demokrasiyê hatibû danan û paştir jî bû împeratoriyeka otokratîk anko yeksalarane. Wê hemî Ewropaya Rojava û piraniya deverên derdora Deryaya Navîn bi dagîrkirin û navxwehelandinê anko asîmîlasiyonê vegirtin.

Romaya Kevin di cîhanê de
Peykerê kevnare Çemê Tiber, çemê Romayê ya, û peykerê gur û Romûlûsê û Remûsê (Muzeya Louvre)
Komara Romê û Împeratoriya Romê navbera salên 510 b.z. û 480 p.z.

Di sedsala 5ê împeratorî ber bi herifyanê çû. Aliyên rojavayî yên împeratoriyê, bi herêmên mîna Hispania, Galya û Îtalyayê jê cida bûn û li sedsala 5ê keyatiyên xweser pêkanîn. Navê aliyê rojhilatî yê împeratoriyê ko navenda wê Konstantînopolîs bû ji sala 476ê û şûnda bû Împeratoriya Bîzansê. Ev sal, sala kevneşopî ya herifyana Împeratoriya Romê û destpêka Serê Çaxên Navîn e ko bi Çaxên Tarî dihêt niyasîn.

Bajarwariya Roma Kevin bi awayekê edetî digel Yewnanistana kevnare bi hevra wekî Kevnariya Klasîk dihên niyasîn. Yewnana Kevin hêvênê hebûna ferhengî ya Roma Kevin bû. Roma Kevin di dîroka Ewropaya Rojava da dewrekê gelek mezin lîstiye û bingehê huner, şer, qanûn, wêje, teknolojî û nijargerî anko arşîtektê li wêderê hat danîn. Dîroka wê împeratoriyê hêşta jî bandora xw li ser cîhanê heye.

Serdema Arxaik û Serdema Klasîk

biguhêre

Etrûskî

biguhêre
  Gotara bingehîn: Etrûsk

Keyaniya Romê: 753–509

biguhêre
  Gotara bingehîn: Keyaniya Romê

Serdema helenîstî

biguhêre
 
Komara li 44 b.z. (Mirina Iulius Caesarê)

Komara Romê: 509–27

biguhêre
  Gotara bingehîn: Komara Romê

Serdema Romê Keyserane

biguhêre
 
Kolan Romê li Herculaneum (en), Campania (Ercolano, Îtalya)
 
Pont du Gard (en), nêzîkê Nemausus, Gallia Transalpina (Nîmesê, Fransa)
  Gotara bingehîn: Serdema Romê Keyserane
 
Împeratoriya li 150an

Împeratoriya Romê: 27–286

biguhêre
  Gotara bingehîn: Împeratoriya Romê

Serdema Antîk Dereng

biguhêre

Împeratoriya Romê: 286–641

biguhêre
  Gotara bingehîn: Împeratoriya Romê ya Rojhilat

Împeratoriya Romê ya Rojava: 286–476

biguhêre
  Gotara bingehîn: Împeratoriya Romê ya Rojava

Serdema navîn

biguhêre
  Gotara bingehîn: Împeratoriya Bîzansê
 
Împeratoriya li 1025an

Serdema Bîzansê Navîn: 641–1204

biguhêre
 
Împeratoriya li 1435an

Serdema Bîzansê Dereng: 1204–1453

biguhêre