Balindeyên Kurdistanê
Firinde an balinde, çivîk, çûk an teyr li gelek cinsên cuda cuda tên parvekirin. Di salên 1964-65an de çûknasê (ornîtolog) alman ê bi navê H. Kumerloeve li herêmên Wan û Hekariyê (Bakurê Kurdistanê) 219 cure komar kirin. Eve çend ji firindeyên Kurdistanê ne:
Balindeyên dirûvê qazan (Anseriformes)Biguhêre
Famîleya werdek, qaz û qûyan (Anatidae)Biguhêre
- Qû, qaza îraqî an qubeqaza lal (Cygnus olor)
- Qaz (Alopochen)
- Qaza sîngsor (Branta ruficollis)
- Qaza reş
- Qaza enîçal, sîqeşanî gewre [Not 1] (Anser albifrons)
- Qaza risasî ya ravrav, xasesî şaqaz [Not 1] (Anser anser)
- Sî (Anser, Branta)
- Soravî, soravêrk, sorave, sûreqang [Not 1], sûrawîlk [Not 1] (Tadorna ferruginea)
- Werdeka golan, qazmeraviya belek [Şah.], helletanc [Not 1] (Tadorna tadorna)
- Enîzer, feşan [Not 1] (Anas penelope)
- Werdek, miravî an ordek (Anas, Aythya, Melanitta)
- Binkûreş, qûnreş [Not 1] (Anas strepera)
- Curek an jî currek, curremirawî [Not 1] (Anas crecca)
- Werdeka avî, werdeka bejî, miravî, meravî [Şah.], sone [Not 1], sersewz [Not 1] (Anas platyrhynchos)
- Piştçavbaz, xilxil [Not 1] (Anas querquedula)
- Kepîpan, lûtpan [Not 1] (Anas clypeata)
- Werdeka sersor, sersûr [Not 1] (Aythya ferina)
- Kofîkezik, mirawî cixedar [Not 1] (Aythya fuligula)
- Werdeka kûvî (Anas platyrhynchos)[1]
- Sûreqan (?)
- Xarxarîk (werdeka behdînî) (?)
Qaza sîngsor (Branta ruficollis)[2]
Qaza enîçal, sîqeşanî gewre
Werdeka sersor (Aythya ferina)
Xilxil (Anas querquedula)
Qaza risasî ya ravrav (Anser anser)
Kofîkezik (Aythya fuligula)
Kepîpan (Anas clypeata)
Miravî (nêr)
Miravî (mê)
Curek (Anas crecca)
Balindeyên dirûvê mirîşkan (Galliformes)Biguhêre
Famîleya qerqewilan (Phasianidae)Biguhêre
- Kewê gozel (Alectoris chukar kurdistanica)
- Kewê eqraz (Alectoris graeca kurdistanica)
- Kewsorik, kewê Şingarê (Alectoris graeca weral)
- Sûsik, vitik an sûske [Not 1] (Ammoperdix griseogularis)
- Por (Francolinus franculinus)
- Çîr an kewê çîr (Perdix perdix canescens)
- Zirsûsik (zirrsûsik), sûsk, qitbarûd[3], kerank (kerrank), kerro an hewêrde [Not 1], kerrewale [Not 1] (Coturnix coturnix)
- Semanek, qerqewil, qerqawul, çor cinsê (Phasianus)
- Tîtav (Phasianus colchicus)
- Sûs, barît, ebdal, karwankuj, qolsîmanok (?)
Vitik an sûsik (Ammoperdix griseogularis)
Çîr an kewê çîr (Perdix perdix)
Zirsûsik an jî kerro (Coturnix coturnix)
Kewê gozel (Alectoris chukar)
Por (Francolinus franculinus)
Kewê eqraz (Alectoris graeca kurdistanica)
Tîtav (Phasianus colchicus)
Famîleya mirîşkên beyaban (Tetraonidae)Biguhêre
- Mirîşka beyaban an mirîşka bejî (Tetrao mlokosiewiczi)
- Kewderî (Tetraogallus caspius)
Mirîşka beyaban an mirîşka bejî (Tetrao mlokosiewiczi)
Kewderî (Tetraogallus caspius)
Biguhêre
- Sonebinavika bi kofîk a mezin (Podiceps cristatus)
- Sonebinavika biçûk (Tachybaptus ruficollis)
Sonebinavika biçûk (Tachybaptus ruficollis)
Balindeyên bahozê (Procellariiformes)Biguhêre
Famîleya keraviyan (Pelecanidae)Biguhêre
- Keravî, keraviya spî, pelîkan, pelîkana spî an kellkespî [Not 1] an seqaqoş [Not 1] (Pelecanus onocrotalus)
Keraviya spî (Pelecanus onocrotalus)
Balindeyên (Suliformes)Biguhêre
Famîleya qirmiraviyan (Phalacrocoracidae)Biguhêre
- Qirmiraviya reş, qirmeraviya reş [Şah.], kersele [Farq.], qîtik [Farq.], qellmirawî gewre [Not 1] (Phalacrocorax carbo)
Balindeyên baleban, legleg û keçelan (Ciconiiformes)Biguhêre
Famîleya şaqaviyan (Ardeidae)Biguhêre
- Baleban, balebanê girse (Botaurus stellaris)
- Zirbaleban (Ixobrychus minutus)
- Garanîk (garranîk), şawerîxne [Not 1] (Bublucus ibis)
- Şaho an şîh (Egretta garzetta)
- Şaqaviyê spî yê mezin, şawespîlke [Not 1] (Egretta alba)
- Şîrînşaho, masîgir, xemexwere [Not 1] ji cinsê (Ardea)
- Şaqaviyê gewr, şaq, bizinler, şîneşaho [Not 1] (Ardea cinerea)
- Şaqaviyê gerdenmar, şawemildirêj [Not 1] (Ardea purpurea)
- Şaqaviyê zêrîn [çavkanî hewce ye] , şîrînşahoyê golan (?) (Ardeola ralloides)
Baleban, balebanê girse (Botaurus stellaris)
Garanîk (Bublucus ibis)
Şaqaviyê gewr (Ardea cinerea)
Şawemildirêj (Ardea purpurea)
Şaqaviyê zêrîn [çavkanî hewce ye] , şîrînşahoyê golan (?) (Ardeola ralloides)
Famîleya leglegan (Ciconiidae)Biguhêre
- Legleg, leglege [Şah.], hacîlegleg, hacîleqleq [Not 1] (Ciconia ciconia)
- Leglega reş, lega reş, hacîleqleqî reş [Not 1], hililer (?) [Not 1] (Ciconia nigra)
- Leglega nikulzer (Mysteria ibis)
Leglega reş (Ciconia nigra)
Leglega bi nikulê zer (Mysteria ibis)
Legleg (Ciconia ciconia)
Famîleya keçelan (Threskiornithidae)Biguhêre
- Keçel, keçelhenek an kêlhenek (Geronticus eremita)
- Devkevçî (Platalea leucorodia)
- Kêlhenekê çirisî (Plegadis falcinellus)
Kêlhenek (Geronticus eremita)
Devkevçî (Platalea leucorodia)
Kêlhenekê çirisî (Plegadis falcinellus)
Balindeyên dirûvê sorewîlkan (Phoenicopteriformes)Biguhêre
Famîleya sorewîlkan (Phoenicopteridae)Biguhêre
- Flemîngoyê mezintir an sorewîlk (Phoenicopterus roseaus)
Vîdiyoyek e ser sorewîlkan
Sorewîlk (Phoenicopterus roseaus)
Balindeyên dirende yên rojê (Falconiformes)Biguhêre
Famîleya baziyan (Accipitridae)Biguhêre
- Baz (Accipiter)
- Şabaz, terlan (terrlan) (Accipiter gentilis)
- Başokê mezin, waşeyê gewr (Accipiter brevipes)
- Eylo, helo, daraş, wirxal an qertel (Aquila chrysaetos)
- Şahîn [çavkanî hewce ye] (Buteo buteo) ji cinsên (Buteo), (Pernis)
- Bazê lingdirêj (Buteo rufinus)
- Hulîmarxwer an qertelê marxwer (Circaetus gallicus)[4]
- Başok (Accipiter nisus)
- Hûrhûrik (Circus aeruginosus)
- Hulîçal (Circus macrourus)
- Hulîçalê mirîşkan [çavkanî hewce ye], hulîçalê bakur (?) (Circus cyaneus)
- Başokê marxwer, kulemar (Elanus caeruleus)[5]
- Şelaqe (Milvus regalis)[çavkanî hewce ye]
- Sîqalkê reş an sisyarek (Aegypius monachus) ji cinsê (Aegypius)
- Sîsark, simsiyark, kurta Misrê, kurta kelaxa, sîqalkê gurî(?), sîsolek, sîsolekê gurî an delaş(?) (Neophron pernopterus)
- Sîmerx an sîqalok (Gyps fulvus)
- Sîqalokê birî (Gypaetus barbatus)
Hulîçal (Circus macrourus)
Kulemar (Elanus caeruleus)
Hulîmarxwer (Circaetus gallicus)
Hulîçalê mirîşkan (Circus cyaneus)
Bazê lingdirêj (Buteo rufinus)
Şabaz an terlan (Accipiter gentilis)
Sîmerxê birî (Gypaetus barbatus)
Sîqalkê reş (Aegypius monachus)
Başokê mezin an waşeyê gewr
Şahîn (Buteo buteo)
Eylo (Aquila chrysaetos)
Famîleya eyloyên masîgir (Pandionidae)Biguhêre
- Eyloyê masîgir an wirxalê derya (Pandion haliaetus)
Famîleya şimqaran (Falconidae)Biguhêre
- Şimqar (Falco)[çavkanî hewce ye]
- Laçin an miqesok (Falco biarmicus)
- Balaban (Falco cherrug)
- Mişkgirk (Falco columbarius)
- Teşîlok, teşîrreşk an teztezok (Falco tinnunculus)
- Teşîreşkê biçûk an bangovik (Falco naumanni)
- Şahînok, Şahînê biçûk (Falco subbuteo) [çavkanî hewce ye](?)
Balindeyên quling û betan (Gruiformes)Biguhêre
Famîleya mirîşkên avî (Rallidae)Biguhêre
- Mirîşka avî, mirîşka zelkav (mirîşka zelkavê) [Îz.], mirîşkawîle [Not 1] (Rallus aquaticus)
- Mirîşka dexlan, mirîşkawîley xeneyî [Not 1] (Crex crex)
- Mirîşka avî ya enîsor, reşbeşeya dendûksor [Not 1] (Gallinula chloropus)
- Reşbeşe, henefî [Farq.], qerebeşk û betûbeşk (Bisimlê) [Not 1] (Fulica atra)
Reşbeşe (Fulica atra)
Mirîşka avî ya enîsor (Gallinula chloropus)
Mirîşka dexlan (Crex crex)
Famîleya qulingan (Gruidae)Biguhêre
- Quling, qazîquling [Şah.], sîquling [Farq.], şînequrîng [Not 1] (Grus grus)
- Qulinga stureş a biçûk [Şah.], qulingê rehwan [Farq.], qirrqirr [Not 1] (Anthropoides virgo)
Qulingê rehwan (Anthropoides virgo)
Famîleya çirgan (Otididae)Biguhêre
Gevir (Chlamydotis undutula)
Çêlîka betê
Berçirikekî mê (Tetrax tetrax)
Berçirikekî nêr (Tetrax tetrax)
Balindeyên peravê (Charadriiformes)Biguhêre
Famîleya lepkexuran HaematopodidaeBiguhêre
- Lepkexwer [Îz.] (Haematopus ostragalus)
Lepkexwer (Haematopus ostragalus)
Famîleya çekmesoran (Recurvirostridae)Biguhêre
Çekmesor (Himantopus himantopus)
Famîleya birakedîkan (Burhinidae)Biguhêre
Birakedîk (Burhinus oedicnemus)
Famîleya lixavgoran (Glareolidae)Biguhêre
- Lixavgora binçengsor, lixawegurge [Not 1] (Glareola pratincola)
Lixavgora binçengsor (Glareola pratincola)
Famîleya tirlîkan (Charadriidae)Biguhêre
- Tirlîk, tîtirewask, zîqawle [Not 1], rewrewe [Not 1] (Charadrius)
- Xilxîlok, Tirlîkê biçûk, rewreweyê gerdin bixalî biçûk [Not 1] (Charadrius dubius)
- Tirlîk, rewrewey gerdin bexalî gewre [Not 1] (Charadrius hiaticula)
- Kedîkê bersingreş, zîqawley sîngreş [Not 1] (Hoplopterus spinosus)
- Tirlîkê boz (Pluvialis squatarola)
- Nikulsora beravî, kedîk, teyrikê miriyan, teyrikê ereban, deydûmek [Not 1], zîqawle [Not 1] (Vanellus indicus)
- Kedîkê kurîspî, zîqawley kilkspî [Not 1] (Vanellus leucurus)
- Xiloçîzik ,Kedîkê bi kofîk, zîqawle şamî [Not 1] (Vanellus vanellus)
Kedîkê bersingreş, zîqawley sîngreş (Hoplopterus spinosus)
Kedîkê kurîspî, zîqawley kilkspî (Vanellus leucurus)
Tirlîkê biçûk, rewreweyê gerdin bixalî biçûk (Charadrius dubius)
Tirlîkê biçûk, rewreweyê gerdin bixalî biçûk (Charadrius dubius)
Xiloçîzik(Vanellus vanellus)
Nikulsora beravî (Vanellus indicus)
Famîleya çikçikeyan (Scolopacidae)Biguhêre
- Çikçikeyê nikilkurt ê biçûk, qurawîlkey biçûk [Not 1] (Lymnocryptes minimus)
- Herîsorik, Çikçikeyê nikildirêj ê navincî, qarîkik, qurawîlkey nawîne [Not 1] (Gallinago gallinago)
- Çixik,Mirîşka tiraşan, qaritika avî, beta avî, mirbaxî, mirebaxe, bêkas, an mirelare [Not 1] (Scolopax rusticola)
- Tûtika avê [çavkanî hewce ye] an çikçikeya dûvikreş (Limosa limosa)
- Çikçikeyê kesk; Şêlaqeyê çillpawa [Not 1] (Tringa ochropus)
- Şêlaqeyê kesk (Tringa nebularia)
- Çikçike; şêlaqe 'eslle [Not 1] (Actitis hypoleucos)
Şêlaqeyê kesk (Tringa nebularia)
Çikçikeyê kesk; Şêlaqey çillpawa [Not 1] (Tringa ochropus)
Çikçikeyê nikilkurt ê biçûk (Lymnocryptes minimus)
Şêlaqe (Actitis hypoleucos)
Herîsorik (Gallinago gallinago)
Çixik (Scolopax rusticola)
Tûtika avê [çavkanî hewce ye] (Limosa limosa)
Famîleya şehingan (Laridae)Biguhêre
- Qaqlîbaz, kakilê bazan(?) an tîtilkinaçe ji cinsê (Larus)
- Şehing, masîgire [Not 1] (Larus canus)
- Şehingê zîvîn, masîgirey zîwîn [Not 1] (Larus argentatus)
- Şehingê ermenî, masîgirey ermenî [Not 1] (Larus armenicus)
Şehingê zîvîn (Larus argentatus)
Şehing (Larus canus)
Şehingê ermenî (Larus armenicus)
Famîleya meqesokên deryayî (Sternidae)Biguhêre
- Meqesoka deryayî ya nikilşehing, masîxorkey dendûkestûr [Not 1] (Gelochelidon nilotica)
- Meqesoka deryayî, meqesoka deryayî ya asayî [Şah.], masîxorke [Not 1] (Sterna hirundo)
- Meqesoka deryayî ya alekspî, meqesoka alekspî [Şah.], masîxorkey bor [Not 1] (Sterna repressa)
- Meqesoka deryayî ya biçûk, mesesoka biçûk [Şah.], masîxorkey qeşanî dindûkzerd [Not 1] (Sterna albifrons)
- Meqesoka deryayî ya reş, masîxorkey reşî ballspî [Not 1] (Chlidonias leucopterus)
- Kerewal [Îz.] [Not 1] (?) (Sterna)
Meqesoka deryayî ya reş, masîxorkey reşî ballspî [Not 1] (Chlidonias leucopterus)
Meqesoka deryayî ya biçûk, mesesoka biçûk [Şah.], masîxorkey qeşanî dindûkzerd [Not 1] (Sterna albifrons)
Meqesoka deryayî ya alekspî, meqesoka alekspî [Şah.], masîxorkey bor [Not 1] (Sterna repressa)
Meqesoka deryayî ya nikilşehing, masîxorkey dendûkestûr [Not 1] (Gelochelidon nilotica)
Famîleya ravgiran (Stercorariidae)Biguhêre
- Ravgir (Stercorarius skua)
Balindeyên qitikan an mirîşkên çolê (Pteroclidiformes)Biguhêre
Famîleya qitikan (Pteroclidae)Biguhêre
- Kurkurrê berzigspî [Not 1] (Pterocles alchata)
- Kurkurrê zikreş (Pterocles orientalis)
kurkurrê berzigspî (Pterocles alchata)
Balindeyên kevokan (Columbiformes)Biguhêre
Famîleya kevokan (Columbidae)Biguhêre
- Kevoşînk, kotireşînk, kewê hêşîn, kevoka zinaran [Farq.], kotireşîne [Not 1], kotirekewî [Not 1], kotireşînke [Not 1] (Columba livia)
- Gapile, rimêle, remêle [Şah.], rimêl [Farq.], gopile, qurqurik (qurrqurrik), kotiregaye [Not 1], gapil [Not 1], gakotir [Not 1] (Columba palumbus)
- Tivîrk, tivîlk, tivîrank, kewkûrk, yakerîm [Not 1] (Streptopelia decaocto)
- Kotirî, qumrî, goyîn [Farq.], kotirebarîke [Not 1] (Streptopelia turtur)
- Qumriya navmalan, qumrî [Not 1] (Streptopelia senegalensis)
- Fatfatok, fatik, fatimok, tivîrk (Streptopelia) (?)
- Çetrî, çetrîtawus (?)
Tivîlk (Streptopelia decaocto)
Kevoşînk(Columba livia)
Qumriya navmalan (Streptopelia senegalensis)
Gapile an kevoka kûvî (Columba palumbus)
Kotirî(Streptopelia turtur)
Balindeyên tûtiyan (Psittaciformes)Biguhêre
Famîleya tûtiyan (Psittacidae)Biguhêre
- Tîtiya kesk (Psittacula krameri)[çavkanî hewce ye]
Tîtiya kesk (Psittacula krameri)
Balindeyên pepûkan (Cuculiformes)Biguhêre
Famîleya pepûkan (Cuculidae)Biguhêre
- Pepûk, bîjiyê qele, kûkû, qûqû, weqweq, kotirepepû[Not 1] an çor[Not 1] (Cuculus canorus)
- Pepûkê pinîpinî, kotirepepûy xalxal, weqweqê deqdeqî [Not 1] (Clamator glandarius)
Pepûk (Cuculus canorus)
Pepûk (Cuculus canorus)
Pepûkê pinîpinî (Clamator glandarius)
Balindeyên dirende yên şevê (Strigiformes)Biguhêre
Famîleya kundê nimûneyî û bûman (Strigidae)Biguhêre
- Bûmekorik, bumekorik, [Şah.], kundok, kundê çiçk, bimkerk, kerebûm, kerebum [Şah.], kundeşexse [Not 1], kundeserpan [Not 1] (Athene noctua)
- Kundê şaxdar, kundepişîle [Not 1] (Asio otus)
- Kundê goran (kundê gorran), kundequte [Not 1] (Asio flammeus)
- Şakund, kundê kor, kundê bor, kundegaye [Not 1], şabû [Not 1] (Bubo bubo)
- Tok, taqtaqî bor [Not 1] (Otus brucei)
- Bûm, taqtaqî[çavkanî hewce ye] an jî pûm (otus scops)
- Kundê şevê, an kundê qehweyî (Strix aluco)
- Kundê şevê Kurdistanê (Strix aluco sanctinicolai)[6]
Kundê goran (Asio flammeus)
Kundê şevê, an kundê qehweyî (Strix aluco)
Nîgara Tokê (Otus brucei)
Bûm an jî pûm (Otus scops)
Kundê şaxdar an kundepişîle
Famîleya kundên kadînan (Tytonidae)Biguhêre
Kundê spî (Tyto alba)
Balindeyên şivanxapînokan (Caprimulgiformes)Biguhêre
Famîleya şivanxapînokan (Caprimulgidae)Biguhêre
- Şivanxapînok [Farq.], şivangirok [Şah.], şivanlêvink [Şah.], şivanheyrînk [Şah.], şivanmijûlk [Şah.], şivanşitexelîng, bizinmij, çûka şivanan, şevhelû, xapxapok, şiwan xelletêne [Not 1] (Caprimulgus europeus)
Balindeyên ebabîlan (Apodiformes)Biguhêre
Famîleya vîzvîzik an ebabîlan (Apodidae)Biguhêre
- Çevrîk, çivrînk, ebabîlk, çewrûke,Vîzvîzik, vîzvîjik, çûçika tûtelanî an pîlstenga sîngspî [Not 1], teyrenebabîl [Not 1], çewroke [Not 1] (Apus apus)
- Çevrîka çiyayî, çevrîka navçiya, çewrokey alpî [Not 1] (Apus melba)
- Çevrîka biçûk, çevrîka binpiştspî [Şah.], çewrokey biçûk [Not 1] (Apus affinis)
Vîzvîzik (Apus apus)
Çevrîka çiyayî(Apus melba)
Çevrîka biçûk (Apus affinis)
Çevrîka biçûk (Apus affinis)
Balindeyên masîgir, şalûl, qelaşînk û diksilêmanan (Coraciiformes)Biguhêre
Famîleya şahmasîgran AlcedinidaeBiguhêre
- Şahmasîgirê koçoç yê kesk, masîgir, şahmasîgir, qulleşîne [Not 1] (Alcedo atthis)
Masîgirê koçoç ê kesk (Alcedo atthis)
Famîleya masîxweran HalcyonidaeBiguhêre
- Masîgirê singspî, qulleşîneya sîngspî [Not 1] (Halcyon smyrnensis)
- Masîgirê belek, qulleşîneya belek [Not 1] (Ceryle rudis)
Masîgirê singspî, masîgir, qulleşîneya sîngspî (Halcyon smyrnensis)
Masîgirê belek, qulleşîneya belek (Ceryle rudis)
Famîleya şalûlan (Meropidae)Biguhêre
Famîleya qerejokan (Coraciidae)Biguhêre
Qelaşînk (Coracias garrulus)
Famîleya diksilêmanan (Upupidae)Biguhêre
- Silêmanê dunikul, çûka dumdum, dodo, dawudê dunikul, diksilêman, hûphûpik an teyrikê dunikul (Upopa epopa)
Silêmanê dunikul(Upopa epopa)
Balindeyên darkutikan (Piciformes)Biguhêre
Famîleya Darkutokan (Picidae)Biguhêre
- Kutkutokê çînik, çiçikan, çikçîkan, darkutik, darkutok, darkutînek, darkunkere, kîlkîlotik an (bi soranî) dareteqêne (Dendrocopus)
- Kutkutokê kesk an (bi soranî) sewzekewa (Picus viridis)
- Qîqîk an qîqî (Picus canis)
Kutkutokê kesk(Picus viridis)
Fîkar an wîtwîtok (Passeriformes)Biguhêre
Famîleya serstrîkan (Fringillidae)Biguhêre
- Befrîk, bifroke, gûçnarik, seyrey lêrrewarran [Not 1] (Fringilla coelebs)
- Serstrîkê serreş, seyrey serreş [Not 1] (Fringilla montifringilla)
- Serstrîkê enîsor, seyrey nêwçawansûr [Not 1] (Serinus pusillus)
- Serstrîkê enîzer, seyrey nêwçawanzerd [Not 1] (Serinus serinus)
- Serstrîkê kesk, pêping, pêpeqing, seyrey kesk (Carduelis chloris)
- Zengilok, zengulitik, zengulîlat, zengilîle, kilîl milîl, çûka mastî, heftrengîle, heftrengîn, silivî, şivanok, zelor, zengullemîre [Not 1] (Carduelis carduelis)
- Serstrîkê zer, seyrey zerd [Not 1] (Carduelis spinus)
- Serstrîk, çûçika têvriyan, zîqzîqe, seyrey sîngsûr [Not 1] (Carduelis cannabina)
- Serstrîkê binpiştsor, seyrey kêwî [Not 1] (Carduelis flavirostris)
- Bersork (Pyrrhula pyrrhula)
- Kezwankelotik, keskankiroj [Farq.], seyrey dendûkgewre [Not 1] (Coccothraustes coccothraustes)
Befrîk (Fringilla coelebs)
Serstrîkê serreş (Fringilla montifringilla)
Serstrîkê enîsor (Serinus pusillus)
Serstrîkê enîzer (Serinus serinus)
Kezwankelotik (Coccothraustes coccothraustes)
Serstrîkê binpiştsor (Carduelis flavirostris)
Bersork (Pyrrhula pyrrhula)
Zîqzîqe (Carduelis cannabina)
Zengilok (Carduelis carduelis)
Pêping (Carduelis chloris)
Serstrîkê zer (Carduelis spinus)
Famîleya çirçirokan (Emberizidae)Biguhêre
- Çirçiroka zer, surrey lîmoyî [Not 1] (Emberiza citrinella)
- Çirçiroka zinaran, surrey kêwî [Not 1] (Emberiza cia)
- Çirçiroka serxwelîkî, surrey lacangzerd [Not 1] (Emberiza cineracea)
- Çirçiroka gewrîzer, surrey serzeytûnî [Not 1] (Emberiza hortulana)
- Çirçiroka levenan, surrey zelan [Not 1] (Emberiza schoeniclus)
- Zerzerî, zerwêleyê cehan, tûtire'êl (tûtirre'êl), çûçezer, beyarok, zerdezêre [Not 1], zerdî welî [Not 1] (Emberiza melanocephala)
- Çîzçîzok, Çirçirok (çirrçirrok), Garsok, cit, surremêrge [Not 1], surrsurremêrg [Not 1] (Miliaria calandra)
- Çirçiroka berfê (?), çivîka berfê, çivîka befrê (Plectrophenax nivalis)
Garsok (Miliaria calandra)
Zerzerî (Emberiza melanocephala)
Çirçiroka levenan (Emberiza schoeniclus)
Çirçiroka gewrîzer (Emberiza hortulana)
Çirçiroka serxwelîkî (Emberiza cineracea)
Çirçiroka zinaran an surrey kêwî (Emberiza cia)
Çirçiroka zer (Emberiza citrinella)
Çirçiroka zer (Emberiza citrinella)
Çirçiroka berfê (?), çivîka berfê, çivîka befrê (Plectrophenax nivalis)
Famîleya zerdêleyan (Oriolidae)Biguhêre
Famîleya qirikan (Corvidae)Biguhêre
- Şirkak, kirkak, kirkewt (kirrkewt), şilkak, bûrek, qirika belek, qijawke [Not 1], qijallke [Not 1], hewt zimanke [Not 1] (Garrulus glandarius)
- Qirereşka biçûk, qajik, qijik, qelerreşe [Not 1], qellasêlke [Not 1], çîq [Not 1], qellerreşke [Not 1] (Corvus monedula)
- Qaqîşk, qaqwîşk, qelqîj, qelqijk, qijyank, qajû, qajuwemerre [Not 1], qajî dendûksûr [Not 1] (Pyrrhocorax pyrrhocorax)
- Qaqîşkê nikulzer, qajuwe dendûkzerde [Not 1] (Pyrrhocorax graculus)
- Qirika reş, qirereşka ziyanan (qirrerreşka ziyanan), qelexurav, qelexirab, qela mizgînî, qiriqa zeviyan (Corvus frugilegus)
- Qirgurik (qirrgurik), qira kelexan (qirra kelexan), qelareşk (Corvus corax)
- Zaq, qijqelank, dûdirêjk, qelqişk, qelebask, dûvdirêj, qijok, qijak, qijqijik, qelebaçke [Not 1], qeşqelle [Not 1] (Pica pica)
- Qirgewrik (qirrgewrik), qirbelek (qirrbelek), qelegewr, qirik, qelebelleke [Not 1], qelesabûnî [Not 1] (Corvus corone cornix)
- Qarqarok, qel, teyrê kelax [Not 1] (Corvus corone corone)
Qirik (Corvus corone cornix)
Bûrek (Garrulus glandarius)
Qelereşk (Corvus monedula)
Qaqîşk (Pyrrhocorax pyrrhocorax)
Qirika reş (Corvus frugilegus)
Qaqîşkê nikulzer (Pyrrhocorax graculus)
Zaq an qijqelank (Pica pica)
Famîleya çûkreşan (Sturnidae)Biguhêre
Çûkreş an cîq (Sturnus vulgaris)
Famîleya tûkan (Certhiidae)Biguhêre
Tûk (Certhia familiaris)
Famîleya kevirhilperkan TichodramadidaeBiguhêre
- Kevirhilperk (kevirhilperrk), teyrikê keviran, tûka dimdim(?); berdewan (Tichodroma muraria)
Famîleya çivîkan (Passeridae)Biguhêre
- Beytik, çivîka beytik, sivyank, sîvandok, tivîl, berşe, çoleke [Not 1] (Passer domesticus)
- Sivyankê çolê, çolekey sîngreş [Not 1] (Passer hispaniolensis)
- Sivyankê çeman, çolekey çoman [Not 1] (Passer moabiticus)
- Beytika dahlan, Sivyanokê darûbaran, çolekey daran [Not 1] (Passer montanus)
- Beytika boz, Sivyankê keviran, çolekey bor [Not 1] (Petronia brachydactyla)
- Sêddank, çolekey kêwî [Not 1] (Petronia petronia)
- Sivyankê befre, çivîka berfê, çolekey befrî [Not 1] (Montifringilla nivalis)
- Çikçiko (?)
- Çûka bedensore xevxevkesk (?)
- Çûka gewremelisork (?)
- Çûka pêsirqîçik (?)
- Çûka qarîtkên çîqdirêj (?)
- Pitpito (?)
Sivyankê çolê (Passer hispaniolensis)
Beytika dahlan (Passer montanus)
Sivyankê befre (Montifringilla nivalis)
Sêddank (Petronia petronia)
Sivyankê keviran (Petronia brachydactyla)
Famîleya fîsqegulan (Paridae)Biguhêre
Famîleya êtîmokên kurîdirêj (Aegithalidae)Biguhêre
- Êtîmokê kurîdirêj (êtîmokê kurrîdirêj), êtîmokê dûvikdirêj; gorewîçney kilikdirêj [Not 1] (Aegithalos caudatus)
Êtîmokê kurîdirêj (Aegithalos caudatus)
Famîleya çirvindikan (Troglodytidae)Biguhêre
Mûte (Troglodytes troglodytes)
Famîleya berkuteyan (Sittidae)Biguhêre
- Berkuteyê biçûk (Sitta neumayer)
- Berkuteyê keviran (Sitta tephronota)
Berkuteyê biçûk (Sitta neumayer)
Berkuteyê keviran (Sitta tephronota)
Famîleya kîrkotan (Laniidae)Biguhêre
Famîleya pispilkan (Remizidae)Biguhêre
Pispilk (Remiz pendulinus)
Famîleya fîsqegulên bisimbêl (Paradoxornithidae)Biguhêre
- Fisqegulê bisimbêl (Panurus biarmicus)
Fisqegulê bisimbêl (Panurus biarmicus)
Famîleya torxeyan (Alaudidae)Biguhêre
- Tîntore, torxe an kakol (Alauda arvensis)
- Çoreyê beravê ,torxeyê şaxdar (Eremophila alpestris)
- Pezkuj, tîtî (Galerida cristata)
Torxeyê şaxdar (Eremophila alpestris)
Tîntore (Alauda arvensis)
Famîleya dûmeqeskan (Hirundinidae)Biguhêre
- Çoleke, hecîreşk, qernequşk, qerneqûçik an cinsê (Hirundo)
- Hechecikê malan an perresêlke an jî perresêlkeyê paşellspî (Delichon urbica)
- Hacîreşka gewr a çiyayî, hechecikê zinaran; perresêlkeyê rewezan (Ptyonoprogne rupestris an Hirundo rupestris)
- Hacîlok an jî dîlmeqesk (Hirundo rustica)
- Hacîreşka binepiştsor; perresêlkeyê paşêlsor (Hirundo daurica)
- Hacîreşka kendalavan, kûşk an perresêlkey xîzellan (Riparia riparia)
Hechecikê malan an perresêlke (Delichon urbica)
Hacîlok (Hirundo rustica)
Hechecikê zinaran (Ptyonoprogne rupestris an Hirundo rupestris)
Kûşk (Riparia riparia)
Hacîreşka binepiştsor(Hirundo daurica)
Hacîlok (Hirundo rustica)
Famîleya balavîkan an qûnhejhejokan (Motacillidae)Biguhêre
- Çivîka hêjîran, balavîgewrika deştî; barîke [Not 1] (Anthus campestris)
- Balavîgewrika dar û baran; barîkeya darê [Not 1] (Anthus trivalis)
- Balavîgewrika mêrgan; barîkeya mêrgan [Not 1] (Anthus pratensis)
- Balavîgewrika heftiksor; barîkeya milsor [Not 1] (Anthus cervinus)
- Balavîgewrika av û deran; barîkeya awê [Not 1] (Anthus spinoletta)
- Balavîk spî, zîçbalavîk, çivîka qûnhejhejok, qûnhejoka spî, tûtirwask, dûvlerzîn, dûvrepik (Motacilla alba)
- Gaçerink, dûvzelînk, dûverzînk; bergawîlkey zerd [Not 1] (Motacilla flava)
Tûtirwask (Motacilla alba)
Famîleya bilbilên nas (Pycnonotidae)Biguhêre
- Bilbil Pycnonotus
Famîleya BombycillidaeBiguhêre
- (Bombycilla garrulus)
Famîleya HypocoliidaeBiguhêre
- Çûka mêwexwera boz (Hypocolius ampelinus)
Çûka mêwexwera boz (Hypocolius ampelinus)
Famîleya çûkên biavger (Cinclidae)Biguhêre
- Çivika biavger (Cinclus cinclus)[8]
Çivika biavger (Cinclus cinclus)
Çivika biavger (Cinclus cinclus)
Famîleya bilbilên strî (Prunellidae)Biguhêre
- Bilbila çiyayê Sûmerlî Prunella ocularis
- Bilbila darê kajo Prunella collaris
Bilbila darê kajo (?) Prunella collaris
Famîleya boqijeyan (Turdidae)Biguhêre
- Boqije an bûqije (Turdus pilaris)
- Boqijeya reş an reşwêle (Turdus merula)
- Gewrêle (Turdus viscivorus)
Famîleya çivîkên şeytanok (Sylviidae)Biguhêre
- Çivika şeytanoka kumreş (Sylvia atricapilla)
- Çivîka şeytanoka qiriksipî (Sylvia curruca)
- Çirçire (Phylloscopus collybita)
Çivîka şeytanoka qiriksipî (Sylvia curruca)
Çirçire (Phylloscopus collybita)
Famîleya mêşgiran (Muscicapidae)Biguhêre
- Mêşgira deqdeqî (Muscicapa striata)[9]
- Mêşgira lekedayî (Ficedula hypoleuca)[10]
- Bilbil, têteber, serxûnk an pîpok (Luscinia megarhynchos)
- Bûknefsok (Phoenicurus phoenicurus)
- Bûkesor (Erithacus rubecula)
- Gulerîk (Monticola saxatilis)
- Pit, boqsor (Cercotrichas galactotes)
- Çilferşik (Oenanthe isabellina)
- (Oenanthe xanthoprymna)
- Belexişk (Oenanthe oenanthe)
Mêşgira deqdeqî (Muscicapa striata)
Mêşgira lekeyî (Ficedula hypoleuca)
Pit, boqsor (Cercotrichas galactotes)
Gulerîk (Monticola saxatilis)
Bûknefsok (Phoenicurus phoenicurus)
Belexişk (Oenanthe oenanthe)
Çilferşik (Oenanthe isabellina)
Famîleya Çûkên dengbêjCettiidaeBiguhêre
- Çivîka dengbêj (?) (Scotocerca inquieta)[11]
Çivîka dengbêj (Scotocerca inquieta)
Famîleya RegulidaeBiguhêre
- Çivîka kufîzerîn, çûka laçikzer (Regulus regulus) [12]
Çivîka kufîzerîn, çûka laçikzer (Regulus regulus)
Biguhêre
- Bewbew [Not 1]
- Bilfirre [Not 1]
- Bûkamişk (çivîkeke biçûk e)
- Dodik
- Cehkot
- Coxore [Not 1]
- Çiçigok
- Çimreşk
- Dawekoste [Not 1]
- Dûbira [Not 1]
- Gabelek (Lanius nubicus?)
- Gaçêrîn
- Kerole
- Kotan
- Mel [Not 1]
- Pajwane [Not 1]
- Pelwane [Not 1]
- Peytûke [Not 1]
- Pêqijik (balindeyeke avî ye)
- Qaqîşk
- Qero (rengê wê gewre ye)
- Qitik
- Qîjalek
- Qurxî
- Qutbarut
- Reşelank
- Semakere [Not 1]
- Soredalk
- Sorevêrk
- Sûrebalizêr [Not 1]
- Şivandilke
- Sivsilvik
- Teyrê kur
- Teyrê sebaxî (balindeyeke hêşîn e)
- Zerqendîl
Çavkanî û notBiguhêre
NotBiguhêre
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz da db dc dd de df dg dh di dj dk dl dm dn do dp dq dr ds dt du dv dw dx dy dz ea eb ec ed ee ef eg eh ei ej ek el em en eo ep eq er es et eu ev ew ex ey ez fa fb fc fd fe ff fg fh fi fj fk fl fm fn fo fp fq fr Ev navek bi soranî e.
ÇavkanîBiguhêre
- ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Mallard
- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Branta_ruficollis
- ↑ http://ku.wiktionary.org/wiki/qitbar%C3%BBd
- ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Short-toed_Snake_Eagle
- ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Elanus
- ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Strix_aluco
- ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Common_Treecreeper
- ↑ http://www.turkcekurtcesozluk.com/index.php/term/English-Kurdish+Dictionary+%28Ferhenga+%C3%8Eng%C3%AEl%C3%AEz%C3%AE-Kurd%C3%AE%29,diver.xhtml
- ↑ BirdLife International 2012. Muscicapa striata. In: IUCN 2013. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.1. <www.iucnredlist.org>. Downloaded on 14 August 2013.
- ↑ BirdLife International 2012. Muscicapa striata. In: IUCN 2013. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.1. <www.iucnredlist.org>. Downloaded on 14 August 2013.
- ↑ BirdLife International (2012). "Scotocerca inquieta". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2012.1. International Union for Conservation of Nature. Roja wergirtinê: 16 tîrmeh 2012.
{{cite web}}
: Invalid|ref=harv
(alîkarî) - ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Goldcrest
- Ehmed Behrî (2001). Ferhengî balinde. Aras, Hewlêr.
- Zana Farqînî. Ferhenga kurdî-tirkî. Enstîtuya Kurdî, Stenbol. = [Farq.]
- Zana Farqînî. Türkçe-Kürtçe Sözlük. Enstîtuya Kurdî, Stenbol.
- Îzolî. Ferhenga kurdî-tirkî-kurdî. = [Îz.]
- H. Kumerloeve (1969). Zur Avifauna des Van Gölü- und Hakkâri-Gebietes (E/SE-Kleinasien), Revue de la Faculté des Sciences de l'Université d'Istanbul, Série B, Tome XXXIV, Fasc. 3-4.
- R.F. Porter, S. Christensen, P. Schiermacker-Hansen (1996). Field Guide to the birds of the Middle East. T & A D Poyser, London.
- Îsmaîl Taha Şahîn (2006). Balindeyên Kurdistanê, 1-4. Spîrêz, Duhok. = [Şah.]
- Dr. Mehmed Teqî Îbrahîmpûr (1373). Wajename-ye Kordî-Farsî. Qeqnûs, Taran.
- Taufiq Wahby & C.J. Edmonds (1966/1996). A Kurdish-English Dictionary. Oxford University Press, Oxford.