Balindeyên Kurdistanê
(Ji Balindeyên li Kurdistanê hat beralîkirin)
Firinde an balinde, çivîk, çûk an teyr li gelek cinsên cuda cuda tên parvekirin. Di salên 1964-65an de çûknasê (ornîtolog) alman ê bi navê H. Kumerloeve li herêmên Wan û Hekariyê (Bakurê Kurdistanê) 219 cure komar kirin. Eve çend ji firindeyên Kurdistanê ne:
Balindeyên dirûvê qazan (Anseriformes)
biguhêre- Qû, qaza îraqî an qubeqaza lal (Cygnus olor)
- Qaz (Alopochen)
- Qaza sîngsor (Branta ruficollis)
- Qaza reş
- Qaza enîçal, sîqeşanî gewre [Not 1] (Anser albifrons)
- Qaza risasî ya ravrav, xasesî şaqaz [Not 1] (Anser anser)
- Sî (Anser, Branta)
- Soravî, soravêrk, sorave, sûreqang [Not 1], sûrawîlk [Not 1] (Tadorna ferruginea)
- Werdeka golan, qazmeraviya belek [Şah.], helletanc [Not 1] (Tadorna tadorna)
- Enîzer, feşan [Not 1] (Anas penelope)
- Werdek, miravî an ordek (Anas, Aythya, Melanitta)
- Binkûreş, qûnreş [Not 1] (Anas strepera)
- Curek an jî currek, curremirawî [Not 1] (Anas crecca)
- Werdeka avî, werdeka bejî, miravî, meravî [Şah.], sone [Not 1], sersewz [Not 1] (Anas platyrhynchos)
- Piştçavbaz, xilxil [Not 1] (Anas querquedula)
- Kepîpan, lûtpan [Not 1] (Anas clypeata)
- Werdeka sersor, sersûr [Not 1] (Aythya ferina)
- Kofîkezik, mirawî cixedar [Not 1] (Aythya fuligula)
- Werdeka kûvî (Anas platyrhynchos)[1]
- Sûreqan (?)
- Xarxarîk (werdeka behdînî) (?)
-
Qaza sîngsor (Branta ruficollis)[2]
-
Qaza enîçal, sîqeşanî gewre
-
Werdeka sersor (Aythya ferina)
-
Xilxil (Anas querquedula)
-
Qaza risasî ya ravrav (Anser anser)
-
Werdeka kûvî (Anas platyrhynchos)
-
Kofîkezik (Aythya fuligula)
-
Kepîpan (Anas clypeata)
-
Miravî (nêr)
-
Miravî (mê)
-
Curek (Anas crecca)
Balindeyên dirûvê mirîşkan (Galliformes)
biguhêreFamîleya qerqewilan (Phasianidae)
biguhêre- Kewê gozel (Alectoris chukar kurdistanica)
- Kewê eqraz (Alectoris graeca kurdistanica)
- Kewsorik, kewê Şingarê (Alectoris graeca weral)
- Sûsik, vitik an sûske [Not 1] (Ammoperdix griseogularis)
- Por (Francolinus franculinus)
- Çîr an kewê çîr (Perdix perdix canescens)
- Zirsûsik (zirrsûsik), sûsk, qitbarûd[3], kerank (kerrank), kerro an hewêrde [Not 1], kerrewale [Not 1] (Coturnix coturnix)
- Semanek, qerqewil, qerqawul, çor cinsê (Phasianus)
- Tîtav (Phasianus colchicus)
- Sûs, barît, ebdal, karwankuj, qolsîmanok (?)
-
Vitik an sûsik (Ammoperdix griseogularis)
-
Çîr an kewê çîr (Perdix perdix)
-
Zirsûsik an jî kerro (Coturnix coturnix)
-
Kewê gozel (Alectoris chukar)
-
Por (Francolinus franculinus)
-
Kewê eqraz (Alectoris graeca kurdistanica)
-
Tîtav (Phasianus colchicus)
Famîleya mirîşkên beyaban (Tetraonidae)
biguhêre- Mirîşka beyaban an mirîşka bejî (Tetrao mlokosiewiczi)
- Kewderî (Tetraogallus caspius)
-
Mirîşka beyaban an mirîşka bejî (Tetrao mlokosiewiczi)
-
Kewderî (Tetraogallus caspius)
Balindeyên sonebinavikan (Podicipediformes)
biguhêre- Sonebinavika bi kofîk a mezin (Podiceps cristatus)
- Sonebinavika biçûk (Tachybaptus ruficollis)
-
Sonebinavika bi kofîk a mezin (Podiceps cristatus)
-
Sonebinavika biçûk (Tachybaptus ruficollis)
Balindeyên bahozê (Procellariiformes)
biguhêre- Keravî, keraviya spî, pelîkan, pelîkana spî an kellkespî [Not 1] an seqaqoş [Not 1] (Pelecanus onocrotalus)
-
Keraviya spî (Pelecanus onocrotalus)
Balindeyên (Suliformes)
biguhêreFamîleya qirmiraviyan (Phalacrocoracidae)
biguhêre- Qirmiraviya reş, qirmeraviya reş [Şah.], kersele [Farq.], qîtik [Farq.], qellmirawî gewre [Not 1] (Phalacrocorax carbo)
Balindeyên baleban, legleg û keçelan (Ciconiiformes)
biguhêre- Baleban, balebanê girse (Botaurus stellaris)
- Zirbaleban (Ixobrychus minutus)
- Garanîk (garranîk), şawerîxne [Not 1] (Bublucus ibis)
- Şaho an şîh (Egretta garzetta)
- Şaqaviyê spî yê mezin, şawespîlke [Not 1] (Egretta alba)
- Şîrînşaho, masîgir, xemexwere [Not 1] ji cinsê (Ardea)
- Şaqaviyê gewr, şaq, bizinler, şîneşaho [Not 1] (Ardea cinerea)
- Şaqaviyê gerdenmar, şawemildirêj [Not 1] (Ardea purpurea)
- Şaqaviyê zêrîn [çavkanî hewce ye] , şîrînşahoyê golan (?) (Ardeola ralloides)
-
Baleban, balebanê girse (Botaurus stellaris)
-
Garanîk (Bublucus ibis)
-
Şawespîlke (Egretta alba)
-
Şaqaviyê gewr (Ardea cinerea)
-
Şawemildirêj (Ardea purpurea)
Famîleya leglegan (Ciconiidae)
biguhêre- Legleg, leglege [Şah.], hacîlegleg, hacîleqleq [Not 1] (Ciconia ciconia)
- Leglega reş, lega reş, hacîleqleqî reş [Not 1], hililer (?) [Not 1] (Ciconia nigra)
- Leglega nikulzer (Mysteria ibis)
-
Leglega reş (Ciconia nigra)
-
Leglega bi nikulê zer (Mysteria ibis)
-
Legleg (Ciconia ciconia)
Famîleya keçelan (Threskiornithidae)
biguhêre- Keçel, keçelhenek an kêlhenek (Geronticus eremita)
- Devkevçî (Platalea leucorodia)
- Kêlhenekê çirisî (Plegadis falcinellus)
-
Kêlhenek (Geronticus eremita)
-
Devkevçî (Platalea leucorodia)
-
Kêlhenekê çirisî (Plegadis falcinellus)
Balindeyên dirûvê sorewîlkan (Phoenicopteriformes)
biguhêreFamîleya sorewîlkan (Phoenicopteridae)
biguhêre- Flemîngoyê mezintir an sorewîlk (Phoenicopterus roseaus)
-
Vîdiyoyek e ser sorewîlkan
-
Sorewîlk (Phoenicopterus roseaus)
Balindeyên dirende yên rojê (Falconiformes)
biguhêreFamîleya baziyan (Accipitridae)
biguhêre- Baz (Accipiter)
- Şabaz, terlan (terrlan) (Accipiter gentilis)
- Başokê mezin, waşeyê gewr (Accipiter brevipes)
- Eylo, helo, daraş, wirxal an qertel (Aquila chrysaetos)
- Şahîn [çavkanî hewce ye] (Buteo buteo) ji cinsên (Buteo), (Pernis)
- Bazê lingdirêj (Buteo rufinus)
- Hulîmarxwer an qertelê marxwer (Circaetus gallicus)[4]
- Başok (Accipiter nisus)
- Hûrhûrik (Circus aeruginosus)
- Hulîçal (Circus macrourus)
- Hulîçalê mirîşkan,[çavkanî hewce ye] hulîçalê bakur (?) (Circus cyaneus)
- Başokê marxwer, kulemar (Elanus caeruleus)[5]
- Şelaqe (Milvus regalis)[çavkanî hewce ye]
- Sîqalkê reş an sisyarek (Aegypius monachus) ji cinsê (Aegypius)
- Sîsark, simsiyark, kurta Misrê, kurta kelaxa, sîqalkê gurî(?), sîsolek, sîsolekê gurî an delaş(?) (Neophron pernopterus)
- Sîmerx an sîqalok (Gyps fulvus)
- Sîqalokê birî (Gypaetus barbatus)
-
Hulîçal (Circus macrourus)
-
Kulemar (Elanus caeruleus)
-
Hulîmarxwer (Circaetus gallicus)
-
Hulîçalê mirîşkan (Circus cyaneus)
-
Hûrhûrikekî nêr (Circus aeruginosus)
-
Bazê lingdirêj (Buteo rufinus)
-
Şabaz an terlan (Accipiter gentilis)
-
Sîmerxê birî (Gypaetus barbatus)
-
Sîqalkê reş (Aegypius monachus)
-
Başokê mezin an waşeyê gewr
-
Şahîn (Buteo buteo)
-
Eylo (Aquila chrysaetos)
Famîleya eyloyên masîgir (Pandionidae)
biguhêre- Eyloyê masîgir an wirxalê derya (Pandion haliaetus)
-
Eyloyê masîgir (Pandion haliaetus)
Famîleya şimqaran (Falconidae)
biguhêre- Şimqar (Falco)[çavkanî hewce ye]
- Laçin an miqesok (Falco biarmicus)
- Balaban (Falco cherrug)
- Mişkgirk (Falco columbarius)
- Teşîlok, teşîrreşk an teztezok (Falco tinnunculus)
- Teşîreşkê biçûk an bangovik (Falco naumanni)
- Şahînok, Şahînê biçûk (Falco subbuteo) [çavkanî hewce ye](?)
Balindeyên quling û betan (Gruiformes)
biguhêreFamîleya mirîşkên avî (Rallidae)
biguhêre- Mirîşka avî, mirîşka zelkav (mirîşka zelkavê) [Îz.], mirîşkawîle [Not 1] (Rallus aquaticus)
- Mirîşka dexlan, mirîşkawîley xeneyî [Not 1] (Crex crex)
- Mirîşka avî ya enîsor, reşbeşeya dendûksor [Not 1] (Gallinula chloropus)
- Reşbeşe, henefî [Farq.], qerebeşk û betûbeşk (Bisimlê) [Not 1] (Fulica atra)
-
Reşbeşe (Fulica atra)
-
Mirîşka avî ya enîsor (Gallinula chloropus)
-
Mirîşka dexlan (Crex crex)
Famîleya qulingan (Gruidae)
biguhêre- Quling, qazîquling [Şah.], sîquling [Farq.], şînequrîng [Not 1] (Grus grus)
- Qulinga stureş a biçûk [Şah.], qulingê rehwan [Farq.], qirrqirr [Not 1] (Anthropoides virgo)
-
Qulingê rehwan (Anthropoides virgo)
-
Gevir (Chlamydotis undutula)
-
Çêlîka betê
-
Berçirikekî mê (Tetrax tetrax)
-
Berçirikekî nêr (Tetrax tetrax)
Balindeyên peravê (Charadriiformes)
biguhêreFamîleya lepkexuran Haematopodidae
biguhêre- Lepkexwer [Îz.] (Haematopus ostragalus)
-
Lepkexwer (Haematopus ostragalus)
Famîleya çekmesoran (Recurvirostridae)
biguhêre-
Çekmesor (Himantopus himantopus)
Famîleya birakedîkan (Burhinidae)
biguhêre-
Birakedîk (Burhinus oedicnemus)
Famîleya lixavgoran (Glareolidae)
biguhêre- Lixavgora binçengsor, lixawegurge [Not 1] (Glareola pratincola)
-
Lixavgora binçengsor (Glareola pratincola)
Famîleya tirlîkan (Charadriidae)
biguhêre- Tirlîk, tîtirewask, zîqawle [Not 1], rewrewe [Not 1] (Charadrius)
- Xilxîlok, Tirlîkê biçûk, rewreweyê gerdin bixalî biçûk [Not 1] (Charadrius dubius)
- Tirlîk, rewrewey gerdin bexalî gewre [Not 1] (Charadrius hiaticula)
- Kedîkê bersingreş, zîqawley sîngreş [Not 1] (Hoplopterus spinosus)
- Tirlîkê boz (Pluvialis squatarola)
- Nikulsora beravî, kedîk, teyrikê miriyan, teyrikê ereban, deydûmek [Not 1], zîqawle [Not 1] (Vanellus indicus)
- Kedîkê kurîspî, zîqawley kilkspî [Not 1] (Vanellus leucurus)
- Xiloçîzik ,Kedîkê bi kofîk, zîqawle şamî [Not 1] (Vanellus vanellus)
-
Kedîkê bersingreş, zîqawley sîngreş (Hoplopterus spinosus)
-
Kedîkê kurîspî, zîqawley kilkspî (Vanellus leucurus)
-
Tirlîkê biçûk, rewreweyê gerdin bixalî biçûk (Charadrius dubius)
-
Tirlîkê biçûk, rewreweyê gerdin bixalî biçûk (Charadrius dubius)
-
Xiloçîzik(Vanellus vanellus)
-
Nikulsora beravî (Vanellus indicus)
Famîleya çikçikeyan (Scolopacidae)
biguhêre- Çikçikeyê nikilkurt ê biçûk, qurawîlkey biçûk [Not 1] (Lymnocryptes minimus)
- Herîsorik, Çikçikeyê nikildirêj ê navincî, qarîkik, qurawîlkey nawîne [Not 1] (Gallinago gallinago)
- Çixik,Mirîşka tiraşan, qaritika avî, beta avî, mirbaxî, mirebaxe, bêkas, an mirelare [Not 1] (Scolopax rusticola)
- Tûtika avê [çavkanî hewce ye] an çikçikeya dûvikreş (Limosa limosa)
- Çikçikeyê kesk; Şêlaqeyê çillpawa [Not 1] (Tringa ochropus)
- Şêlaqeyê kesk (Tringa nebularia)
- Çikçike; şêlaqe 'eslle [Not 1] (Actitis hypoleucos)
-
Şêlaqeyê kesk (Tringa nebularia)
-
Çikçikeyê kesk; Şêlaqey çillpawa [Not 1] (Tringa ochropus)
-
Çikçikeyê nikilkurt ê biçûk (Lymnocryptes minimus)
-
Şêlaqe (Actitis hypoleucos)
-
Herîsorik (Gallinago gallinago)
-
Çixik (Scolopax rusticola)
-
Tûtika avê [çavkanî hewce ye] (Limosa limosa)
Famîleya şehingan (Laridae)
biguhêre- Qaqlîbaz, kakilê bazan(?) an tîtilkinaçe ji cinsê (Larus)
- Şehing, masîgire [Not 1] (Larus canus)
- Şehingê zîvîn, masîgirey zîwîn [Not 1] (Larus argentatus)
- Şehingê ermenî, masîgirey ermenî [Not 1] (Larus armenicus)
-
Şehingê zîvîn (Larus argentatus)
-
Şehing (Larus canus)
-
Şehingê ermenî (Larus armenicus)
Famîleya meqesokên deryayî (Sternidae)
biguhêre- Meqesoka deryayî ya nikilşehing, masîxorkey dendûkestûr [Not 1] (Gelochelidon nilotica)
- Meqesoka deryayî, meqesoka deryayî ya asayî [Şah.], masîxorke [Not 1] (Sterna hirundo)
- Meqesoka deryayî ya alekspî, meqesoka alekspî [Şah.], masîxorkey bor [Not 1] (Sterna repressa)
- Meqesoka deryayî ya biçûk, mesesoka biçûk [Şah.], masîxorkey qeşanî dindûkzerd [Not 1] (Sterna albifrons)
- Meqesoka deryayî ya reş, masîxorkey reşî ballspî [Not 1] (Chlidonias leucopterus)
- Kerewal [Îz.] [Not 1] (?) (Sterna)
-
Meqesoka deryayî ya reş, masîxorkey reşî ballspî [Not 1] (Chlidonias leucopterus)
-
Meqesoka deryayî ya biçûk, mesesoka biçûk [Şah.], masîxorkey qeşanî dindûkzerd [Not 1] (Sterna albifrons)
-
Meqesoka deryayî ya nikilşehing, masîxorkey dendûkestûr [Not 1] (Gelochelidon nilotica)
Famîleya ravgiran (Stercorariidae)
biguhêre- Ravgir (Stercorarius skua)
Balindeyên qitikan an mirîşkên çolê (Pteroclidiformes)
biguhêre- Kurkurrê berzigspî [Not 1] (Pterocles alchata)
- Kurkurrê zikreş (Pterocles orientalis)
-
kurkurrê berzigspî (Pterocles alchata)
Balindeyên kevokan (Columbiformes)
biguhêre- Kevoşînk, kotireşînk, kewê hêşîn, kevoka zinaran [Farq.], kotireşîne [Not 1], kotirekewî [Not 1], kotireşînke [Not 1] (Columba livia)
- Gapile, rimêle, remêle [Şah.], rimêl [Farq.], gopile, qurqurik (qurrqurrik), kotiregaye [Not 1], gapil [Not 1], gakotir [Not 1] (Columba palumbus)
- Tivîrk, tivîlk, tivîrank, kewkûrk, yakerîm [Not 1] (Streptopelia decaocto)
- Kotirî, qumrî, goyîn [Farq.], kotirebarîke [Not 1] (Streptopelia turtur)
- Qumriya navmalan, qumrî [Not 1] (Streptopelia senegalensis)
- Fatfatok, fatik, fatimok, tivîrk (Streptopelia) (?)
- Çetrî, çetrîtawus (?)
-
Tivîlk (Streptopelia decaocto)
-
Kevoşînk(Columba livia)
-
Qumriya navmalan (Streptopelia senegalensis)
-
Gapile an kevoka kûvî (Columba palumbus)
-
Kotirî(Streptopelia turtur)
Balindeyên tûtiyan (Psittaciformes)
biguhêreFamîleya tûtiyan (Psittacidae)
biguhêre- Tîtiya kesk (Psittacula krameri)[çavkanî hewce ye]
-
Tîtiya kesk (Psittacula krameri)
Balindeyên pepûkan (Cuculiformes)
biguhêre- Pepûk, bîjiyê qele, kûkû, qûqû, weqweq, kotirepepû[Not 1] an çor[Not 1] (Cuculus canorus)
- Pepûkê pinîpinî, kotirepepûy xalxal, weqweqê deqdeqî [Not 1] (Clamator glandarius)
-
Pepûk (Cuculus canorus)
-
Pepûk (Cuculus canorus)
-
Pepûkê pinîpinî (Clamator glandarius)
Balindeyên dirende yên şevê (Strigiformes)
biguhêreFamîleya kundê nimûneyî û bûman (Strigidae)
biguhêre- Bûmekorik, bumekorik, [Şah.], kundok, kundê çiçk, bimkerk, kerebûm, kerebum [Şah.], kundeşexse [Not 1], kundeserpan [Not 1] (Athene noctua)
- Kundê şaxdar, kundepişîle [Not 1] (Asio otus)
- Kundê goran (kundê gorran), kundequte [Not 1] (Asio flammeus)
- Şakund, kundê kor, kundê bor, kundegaye [Not 1], şabû [Not 1] (Bubo bubo)
- Tok, taqtaqî bor [Not 1] (Otus brucei)
- Bûm, taqtaqî[çavkanî hewce ye] an jî pûm (otus scops)
- Kundê şevê, an kundê qehweyî (Strix aluco)
- Kundê şevê Kurdistanê (Strix aluco sanctinicolai)[6]
-
Kundê goran (Asio flammeus)
-
Kundê şevê, an kundê qehweyî (Strix aluco)
-
Nîgara Tokê (Otus brucei)
-
Bûm an jî pûm (Otus scops)
-
Kundê şaxdar an kundepişîle
Famîleya kundên kadînan (Tytonidae)
biguhêre-
Kundê spî (Tyto alba)
Balindeyên şivanxapînokan (Caprimulgiformes)
biguhêreFamîleya şivanxapînokan (Caprimulgidae)
biguhêre- Şivanxapînok [Farq.], şivangirok [Şah.], şivanlêvink [Şah.], şivanheyrînk [Şah.], şivanmijûlk [Şah.], şivanşitexelîng, bizinmij, çûka şivanan, şevhelû, xapxapok, şiwan xelletêne [Not 1] (Caprimulgus europeus)
Balindeyên ebabîlan (Apodiformes)
biguhêreFamîleya vîzvîzik an ebabîlan (Apodidae)
biguhêre- Çevrîk, çivrînk, ebabîlk, çewrûke,Vîzvîzik, vîzvîjik, çûçika tûtelanî an pîlstenga sîngspî [Not 1], teyrenebabîl [Not 1], çewroke [Not 1] (Apus apus)
- Çevrîka çiyayî, çevrîka navçiya, çewrokey alpî [Not 1] (Apus melba)
- Çevrîka biçûk, çevrîka binpiştspî [Şah.], çewrokey biçûk [Not 1] (Apus affinis)
-
Vîzvîzik (Apus apus)
-
Çevrîka çiyayî(Apus melba)
-
Çevrîka biçûk (Apus affinis)
-
Çevrîka biçûk (Apus affinis)
Balindeyên masîgir, şalûl, qelaşînk û diksilêmanan (Coraciiformes)
biguhêreFamîleya şahmasîgran Alcedinidae
biguhêre- Şahmasîgirê koçoç yê kesk, masîgir, şahmasîgir, qulleşîne [Not 1] (Alcedo atthis)
-
Masîgirê koçoç ê kesk (Alcedo atthis)
Famîleya masîxweran Halcyonidae
biguhêre- Masîgirê singspî, qulleşîneya sîngspî [Not 1] (Halcyon smyrnensis)
- Masîgirê belek, qulleşîneya belek [Not 1] (Ceryle rudis)
-
Masîgirê singspî, masîgir, qulleşîneya sîngspî (Halcyon smyrnensis)
-
Masîgirê belek, qulleşîneya belek (Ceryle rudis)
Famîleya şalûlan (Meropidae)
biguhêreFamîleya qerejokan (Coraciidae)
biguhêre-
Qelaşînk (Coracias garrulus)
Famîleya diksilêmanan (Upupidae)
biguhêre- Silêmanê dunikul, çûka dumdum, dodo, dawudê dunikul, diksilêman, hûphûpik an teyrikê dunikul (Upopa epopa)
-
Silêmanê dunikul(Upopa epopa)
Balindeyên darkutikan (Piciformes)
biguhêreFamîleya Darkutokan (Picidae)
biguhêre- Kutkutokê çînik, çiçikan, çikçîkan, darkutik, darkutok, darkutînek, darkunkere, kîlkîlotik an (bi soranî) dareteqêne (Dendrocopus)
- Kutkutokê kesk an (bi soranî) sewzekewa (Picus viridis)
- Qîqîk an qîqî (Picus canis)
-
Kutkutokê kesk(Picus viridis)
Famîleya serstrîkan (Fringillidae)
biguhêre- Befrîk, bifroke, gûçnarik, seyrey lêrrewarran [Not 1] (Fringilla coelebs)
- Serstrîkê serreş, seyrey serreş [Not 1] (Fringilla montifringilla)
- Serstrîkê enîsor, seyrey nêwçawansûr [Not 1] (Serinus pusillus)
- Serstrîkê enîzer, seyrey nêwçawanzerd [Not 1] (Serinus serinus)
- Serstrîkê kesk, pêping, pêpeqing, seyrey kesk (Carduelis chloris)
- Zengilok, zengulitik, zengulîlat, zengilîle, kilîl milîl, çûka mastî, heftrengîle, heftrengîn, silivî, şivanok, zelor, zengullemîre [Not 1] (Carduelis carduelis)
- Serstrîkê zer, seyrey zerd [Not 1] (Carduelis spinus)
- Serstrîk, çûçika têvriyan, zîqzîqe, seyrey sîngsûr [Not 1] (Carduelis cannabina)
- Serstrîkê binpiştsor, seyrey kêwî [Not 1] (Carduelis flavirostris)
- Bersork (Pyrrhula pyrrhula)
- Kezwankelotik, keskankiroj [Farq.], seyrey dendûkgewre [Not 1] (Coccothraustes coccothraustes)
-
Befrîk (Fringilla coelebs)
-
Serstrîkê serreş (Fringilla montifringilla)
-
Serstrîkê enîsor (Serinus pusillus)
-
Serstrîkê enîzer (Serinus serinus)
-
Kezwankelotik (Coccothraustes coccothraustes)
-
Serstrîkê binpiştsor (Carduelis flavirostris)
-
Bersork (Pyrrhula pyrrhula)
-
Zîqzîqe (Carduelis cannabina)
-
Zengilok (Carduelis carduelis)
-
Pêping (Carduelis chloris)
-
Serstrîkê zer (Carduelis spinus)
Famîleya çirçirokan (Emberizidae)
biguhêre- Çirçiroka zer, surrey lîmoyî [Not 1] (Emberiza citrinella)
- Çirçiroka zinaran, surrey kêwî [Not 1] (Emberiza cia)
- Çirçiroka serxwelîkî, surrey lacangzerd [Not 1] (Emberiza cineracea)
- Çirçiroka gewrîzer, surrey serzeytûnî [Not 1] (Emberiza hortulana)
- Çirçiroka levenan, surrey zelan [Not 1] (Emberiza schoeniclus)
- Zerzerî, zerwêleyê cehan, tûtire'êl (tûtirre'êl), çûçezer, beyarok, zerdezêre [Not 1], zerdî welî [Not 1] (Emberiza melanocephala)
- Çîzçîzok, Çirçirok (çirrçirrok), Garsok, cit, surremêrge [Not 1], surrsurremêrg [Not 1] (Miliaria calandra)
- Çirçiroka berfê (?), çivîka berfê, çivîka befrê (Plectrophenax nivalis)
-
Garsok (Miliaria calandra)
-
Zerzerî (Emberiza melanocephala)
-
Çirçiroka levenan (Emberiza schoeniclus)
-
Çirçiroka gewrîzer (Emberiza hortulana)
-
Çirçiroka serxwelîkî (Emberiza cineracea)
-
Çirçiroka zinaran an surrey kêwî (Emberiza cia)
-
Çirçiroka zer (Emberiza citrinella)
-
Çirçiroka zer (Emberiza citrinella)
Famîleya zerdêleyan (Oriolidae)
biguhêreFamîleya qirikan (Corvidae)
biguhêre- Şirkak, kirkak, kirkewt (kirrkewt), şilkak, bûrek, qirika belek, qijawke [Not 1], qijallke [Not 1], hewt zimanke [Not 1] (Garrulus glandarius)
- Qirereşka biçûk, qajik, qijik, qelerreşe [Not 1], qellasêlke [Not 1], çîq [Not 1], qellerreşke [Not 1] (Corvus monedula)
- Qaqîşk, qaqwîşk, qelqîj, qelqijk, qijyank, qajû, qajuwemerre [Not 1], qajî dendûksûr [Not 1] (Pyrrhocorax pyrrhocorax)
- Qaqîşkê nikulzer, qajuwe dendûkzerde [Not 1] (Pyrrhocorax graculus)
- Qirika reş, qirereşka ziyanan (qirrerreşka ziyanan), qelexurav, qelexirab, qela mizgînî, qiriqa zeviyan (Corvus frugilegus)
- Qirgurik (qirrgurik), qira kelexan (qirra kelexan), qelareşk (Corvus corax)
- Zaq, qijqelank, dûdirêjk, qelqişk, qelebask, dûvdirêj, qijok, qijak, qijqijik, qelebaçke [Not 1], qeşqelle [Not 1] (Pica pica)
- Qirgewrik (qirrgewrik), qirbelek (qirrbelek), qelegewr, qirik, qelebelleke [Not 1], qelesabûnî [Not 1] (Corvus corone cornix)
- Qarqarok, qel, teyrê kelax [Not 1] (Corvus corone corone)
-
Qirik (Corvus corone cornix)
-
Bûrek (Garrulus glandarius)
-
Qelereşk (Corvus monedula)
-
Qaqîşk (Pyrrhocorax pyrrhocorax)
-
Qirika reş (Corvus frugilegus)
-
Qaqîşkê nikulzer (Pyrrhocorax graculus)
-
Zaq an qijqelank (Pica pica)
Famîleya çûkreşan (Sturnidae)
biguhêre-
Çûkreş an cîq (Sturnus vulgaris)
Famîleya tûkan (Certhiidae)
biguhêre-
Tûk (Certhia familiaris)
Famîleya kevirhilperkan Tichodramadidae
biguhêre- Kevirhilperk (kevirhilperrk), teyrikê keviran, tûka dimdim(?); berdewan (Tichodroma muraria)
- Beytik, çivîka beytik, sivyank, sîvandok, tivîl, berşe, çoleke [Not 1] (Passer domesticus)
- Sivyankê çolê, çolekey sîngreş [Not 1] (Passer hispaniolensis)
- Sivyankê çeman, çolekey çoman [Not 1] (Passer moabiticus)
- Beytika dahlan, Sivyanokê darûbaran, çolekey daran [Not 1] (Passer montanus)
- Beytika boz, Sivyankê keviran, çolekey bor [Not 1] (Petronia brachydactyla)
- Sêddank, çolekey kêwî [Not 1] (Petronia petronia)
- Sivyankê befre, çivîka berfê, çolekey befrî [Not 1] (Montifringilla nivalis)
- Çikçiko (?)
- Çûka bedensore xevxevkesk (?)
- Çûka gewremelisork (?)
- Çûka pêsirqîçik (?)
- Çûka qarîtkên çîqdirêj (?)
- Pitpito (?)
-
Sivyankê çolê (Passer hispaniolensis)
-
Beytika dahlan (Passer montanus)
-
Sivyankê befre (Montifringilla nivalis)
-
Sêddank (Petronia petronia)
-
Sivyankê keviran (Petronia brachydactyla)
Famîleya fîsqegulan (Paridae)
biguhêreFamîleya êtîmokên kurîdirêj (Aegithalidae)
biguhêre- Êtîmokê kurîdirêj (êtîmokê kurrîdirêj), êtîmokê dûvikdirêj; gorewîçney kilikdirêj [Not 1] (Aegithalos caudatus)
-
Êtîmokê kurîdirêj (Aegithalos caudatus)
Famîleya çirvindikan (Troglodytidae)
biguhêre-
Mûte (Troglodytes troglodytes)
Famîleya berkuteyan (Sittidae)
biguhêre- Berkuteyê biçûk (Sitta neumayer)
- Berkuteyê keviran (Sitta tephronota)
-
Berkuteyê biçûk (Sitta neumayer)
-
Berkuteyê keviran (Sitta tephronota)
Famîleya kîrkotan (Laniidae)
biguhêreFamîleya pispilkan (Remizidae)
biguhêre-
Pispilk (Remiz pendulinus)
Famîleya fîsqegulên bisimbêl (Paradoxornithidae)
biguhêre- Fisqegulê bisimbêl (Panurus biarmicus)
-
Fisqegulê bisimbêl (Panurus biarmicus)
- Tîntore, torxe an kakol (Alauda arvensis)
- Çoreyê beravê ,torxeyê şaxdar (Eremophila alpestris)
- Pezkuj, tîtî (Galerida cristata)
-
Torxeyê şaxdar (Eremophila alpestris)
-
Tîntore (Alauda arvensis)
Famîleya dûmeqeskan (Hirundinidae)
biguhêre- Çoleke, hecîreşk, qernequşk, qerneqûçik an cinsê (Hirundo)
- Hechecikê malan an perresêlke an jî perresêlkeyê paşellspî (Delichon urbica)
- Hacîreşka gewr a çiyayî, hechecikê zinaran; perresêlkeyê rewezan (Ptyonoprogne rupestris an Hirundo rupestris)
- Hacîlok an jî dîlmeqesk (Hirundo rustica)
- Hacîreşka binepiştsor; perresêlkeyê paşêlsor (Hirundo daurica)
- Hacîreşka kendalavan, kûşk an perresêlkey xîzellan (Riparia riparia)
-
Hechecikê malan an perresêlke (Delichon urbica)
-
Hacîlok (Hirundo rustica)
-
Hechecikê zinaran (Ptyonoprogne rupestris an Hirundo rupestris)
-
Kûşk (Riparia riparia)
-
Hacîreşka binepiştsor(Hirundo daurica)
-
Hacîlok (Hirundo rustica)
Famîleya balavîkan an qûnhejhejokan (Motacillidae)
biguhêre- Çivîka hêjîran, balavîgewrika deştî; barîke [Not 1] (Anthus campestris)
- Balavîgewrika dar û baran; barîkeya darê [Not 1] (Anthus trivalis)
- Balavîgewrika mêrgan; barîkeya mêrgan [Not 1] (Anthus pratensis)
- Balavîgewrika heftiksor; barîkeya milsor [Not 1] (Anthus cervinus)
- Balavîgewrika av û deran; barîkeya awê [Not 1] (Anthus spinoletta)
- Balavîk spî, zîçbalavîk, çivîka qûnhejhejok, qûnhejoka spî, tûtirwask, dûvlerzîn, dûvrepik (Motacilla alba)
- Gaçerink, dûvzelînk, dûverzînk; bergawîlkey zerd [Not 1] (Motacilla flava)
-
Tûtirwask (Motacilla alba)
Famîleya bilbilên nas (Pycnonotidae)
biguhêre- Bilbil Pycnonotus
Famîleya Bombycillidae
biguhêre- (Bombycilla garrulus)
-
(Bombycilla garrulus)
Famîleya Hypocoliidae
biguhêre- Çûka mêwexwera boz (Hypocolius ampelinus)
-
Çûka mêwexwera boz (Hypocolius ampelinus)
Famîleya çûkên biavger (Cinclidae)
biguhêre- Çivika biavger (Cinclus cinclus)[8]
-
Çivika biavger (Cinclus cinclus)
-
Çivika biavger (Cinclus cinclus)
Famîleya bilbilên strî (Prunellidae)
biguhêre- Bilbila çiyayê Sûmerlî Prunella ocularis
- Bilbila darê kajo Prunella collaris
-
Bilbila darê kajo (?) Prunella collaris
Famîleya boqijeyan (Turdidae)
biguhêre- Boqije an bûqije (Turdus pilaris)
- Boqijeya reş an reşwêle (Turdus merula)
- Gewrêle (Turdus viscivorus)
Famîleya çivîkên şeytanok (Sylviidae)
biguhêre- Çivika şeytanoka kumreş (Sylvia atricapilla)
- Çivîka şeytanoka qiriksipî (Sylvia curruca)
- Çirçire (Phylloscopus collybita)
-
Çivika şeytanoka kumreş (Sylvia atricapilla)
-
Çivîka şeytanoka qiriksipî (Sylvia curruca)
-
Çirçire (Phylloscopus collybita)
- Mêşgira deqdeqî (Muscicapa striata)[9]
- Mêşgira lekedayî (Ficedula hypoleuca)[9]
- Bilbil, têteber, serxûnk an pîpok (Luscinia megarhynchos)
- Bûknefsok (Phoenicurus phoenicurus)
- Bûkesor (Erithacus rubecula)
- Gulerîk (Monticola saxatilis)
- Pit, boqsor (Cercotrichas galactotes)
- Çilferşik (Oenanthe isabellina)
- (Oenanthe xanthoprymna)
- Belexişk (Oenanthe oenanthe)
-
Mêşgira deqdeqî (Muscicapa striata)
-
Mêşgira lekeyî (Ficedula hypoleuca)
-
Pit, boqsor (Cercotrichas galactotes)
-
Gulerîk (Monticola saxatilis)
-
Bûknefsok (Phoenicurus phoenicurus)
-
(Oenanthe xanthoprymna)
-
Belexişk (Oenanthe oenanthe)
-
Çilferşik (Oenanthe isabellina)
Famîleya Çûkên dengbêjCettiidae
biguhêre- Çivîka dengbêj (?) (Scotocerca inquieta)[10]
-
Çivîka dengbêj (Scotocerca inquieta)
Famîleya Regulidae
biguhêre- Çivîka kufîzerîn, çûka laçikzer (Regulus regulus) [11]
-
Çivîka kufîzerîn, çûka laçikzer (Regulus regulus)
Çend balindeyên ku li navên xwe yên zanistî digerin (2008)
biguhêre- Bewbew [Not 1]
- Bilfirre [Not 1]
- Bûkamişk (çivîkeke biçûk e)
- Dodik
- Cehkot
- Coxore [Not 1]
- Çiçigok
- Çimreşk
- Dawekoste [Not 1]
- Dûbira [Not 1]
- Gabelek (Lanius nubicus?)
- Gaçêrîn
- Kerole
- Kotan
- Mel [Not 1]
- Pajwane [Not 1]
- Pelwane [Not 1]
- Peytûke [Not 1]
- Pêqijik (balindeyeke avî ye)
- Qaqîşk
- Qero (rengê wê gewre ye)
- Qitik
- Qîjalek
- Qurxî
- Qutbarut
- Reşelank
- Semakere [Not 1]
- Soredalk
- Sorevêrk
- Sûrebalizêr [Not 1]
- Şivandilke
- Sivsilvik
- Teyrê kur
- Teyrê sebaxî (balindeyeke hêşîn e)
- Zerqendîl
Çavkanî û not
biguhêreNot
biguhêre- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz da db dc dd de df dg dh di dj dk dl dm dn do dp dq dr ds dt du dv dw dx dy dz ea eb ec ed ee ef eg eh ei ej ek el em en eo ep eq er es et eu ev ew ex ey ez fa fb fc fd fe ff fg fh fi fj fk fl fm fn fo fp fq fr Ev navek bi soranî e.
Çavkanî
biguhêre- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Mallard
- ^ https://en.wikipedia.org/wiki/Branta_ruficollis
- ^ http://ku.wiktionary.org/wiki/qitbar%C3%BBd
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Short-toed_Snake_Eagle
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Elanus
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Strix_aluco
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Common_Treecreeper
- ^ "Kopîkirina arşîvê". Ji orîjînalê di 26 îlon 2021 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 12 tebax 2013.
{{cite web}}
: CS1 maint: archived copy as title (lînk) - ^ a b BirdLife International 2012. Muscicapa striata. In: IUCN 2013. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.1. <www.iucnredlist.org>. Downloaded on 14 August 2013.
- ^ BirdLife International (2012). "Scotocerca inquieta". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2012.1. International Union for Conservation of Nature. Roja gihiştinê 16 tîrmeh 2012.
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Goldcrest
- Ehmed Behrî (2001). Ferhengî balinde. Aras, Hewlêr.
- Zana Farqînî. Ferhenga kurdî-tirkî. Enstîtuya Kurdî, Stenbol. = [Farq.]
- Zana Farqînî. Türkçe-Kürtçe Sözlük. Enstîtuya Kurdî, Stenbol.
- Îzolî. Ferhenga kurdî-tirkî-kurdî. = [Îz.]
- H. Kumerloeve (1969). Zur Avifauna des Van Gölü- und Hakkâri-Gebietes (E/SE-Kleinasien), Revue de la Faculté des Sciences de l'Université d'Istanbul, Série B, Tome XXXIV, Fasc. 3-4.
- R.F. Porter, S. Christensen, P. Schiermacker-Hansen (1996). Field Guide to the birds of the Middle East. T & A D Poyser, London.
- Îsmaîl Taha Şahîn (2006). Balindeyên Kurdistanê, 1-4. Spîrêz, Duhok. = [Şah.]
- Dr. Mehmed Teqî Îbrahîmpûr (1373). Wajename-ye Kordî-Farsî. Qeqnûs, Taran.
- Taufiq Wahby & C.J. Edmonds (1966/1996). A Kurdish-English Dictionary. Oxford University Press, Oxford.