Zoolojî

Zoolojî yan jî ajalnasî, lawirnasî, giyanewernasî, canewernasî zanista biyolojîyê ye ku li ser ajalan lêkolînê dike. Hemû ajalên di dîrokê de jiyane lê vêga cureyên wan ji holê rabûne û yên îro li ser cîhanê dijîn mijara lêkolîna ajalnasiyê ne. Dîroka hewldana lêkolîna ajalan gellekî kevn e.

Dibe ku zoolojî ya ku bi meraq û meyla lêkolînê ya mirovan derketiye holê, bi qasî dîroka mirovahiyê kevn e. Beriya her tiştî raman û belgeyên nivîskî yên li ser lêkolînkirina ajalan di çandên Misir, Îranî û Yewnanî de têne dîtin. Bi pênase û fonksiyona sade ya ajalên berê, pêşkeftina embryonîk, xwarin, tenduristî, tevger, rakend û pêşkeftina wan; dest bi vekolîna hawîrdora wan û têkilî û pêwendiya wan bi zindiyên din re kir.

Etîmolojî

Peyva "ajalnas" ji ajal û nas tê. Paşgira -nasî di kurdî de tê wateya zanistê yan pisporiyê.

(Yewnanîya kevn; ζῷον, zōion ('ajal', 'lawir'), û λόγος, logos ('zanîn', 'zanist')

• ζῷον-λόγος, zōion-logos ('zanîna ajal', 'zanistê ajal')

Dîroka Zoolojiyê

Berhema Conrad Gesner (Historia animalium) destpêka ajalnasjiyê nûdem tê hesibandin.

Mirovê beriya dîrokê ji bo ku bikaribe wan bi kar bîne û bijî, hewce bû ku li ser ajalan û nebatên hawîrdora xwe lêkolîn bike. Li Fransayê tabloyên şikeftan, gravûr û peykerên 15,000 sal berê hene ku bizon, hesp û ker bi hûrguliyên bi baldarî hatine çêkirin nîşan didin. Wêneyên bi vî rengî yên ji deverên din ên cîhanê bi piranî ajalên ku ji bo xwarinê diçûn nêçîrê lê di heman demê de ajalên hov jî nîşan didin.

Tesnîfa Zanistê

• Zanistên Siruştî
  • Biyolojî
    • Zoolojî

Projeyên Zoolojîk

Websîteyan Zoolojîk

• Encyclopedia of Life
• Animal Diversity Web
• AntWeb
• Catalogue of Life

Beşên Zoolojîyê

Beşên Taksonomîkî

Movikdar

• Ornîtolojî
  • Oolojî
• Herpetolojî
  • Saurolojî
  • Serpentolojî - Ofîyolojî
  • Testudînolojî
  • Batrakolojî
• Îxtiyolojî
• Mammalojî
  • Prîmatolojî
  • Setolojî
  • Kayropterolojî
  • Rodentolojî

Bemovik

• Koelenteratolojî
  • Cnidariology
  • Ktenoforolojî
• Ekînodermolojî
• Malakolojî
  • Konkolojî
• Wormolojî
  • Oligochaetology
  • Helmîntolojî < şaxê wormolojî û parazitolojîyê ye.
• Porîferolojî
• Artropodolojî
  • Mîryapodolojî
  • Karsînolojî
  • Araknolojî
    • Akarolojî
      • Îksodîyolojî
    • Araneolojî
    • Scorpiology
    • Pseudoscorpiology
  • Entomolojî
    • Lepidopterology
    • Coleopterology
    • Hymenopterology
      • Vespology
        • Myrmecology
      • Apiology
    • Dipterology
    • Siphonapterology
    • Neuropterology
    • Mecopterology
    • Tricopterology
    • Orthopterology
    • Hemipterology
    • Homopterology
    • Odonatology
    • Isopterology
      • Dictyopterology
    • Thysanopterology
    • Phthirapterology
    • Plecopterology
    • Dermapterology
    • Phasmidology
    • Ephemeropterology
    • Mallophagology
    • Proturology
    • Entomolojîyê Dadî
    • Etnoentomolojî
    • Entomolojîyê Beytarî

Xeynî Taksonomîkî

• Zoometrî
• Zootomî
• Antrozoolojî
• Zoomorfolojî
• Zooembrîyolojî
• Zoopatolojî
• Zooteratolojî
• Zoografya
• Zoocografya
• Etolojî
  • Noroetolojî
• Zootaksonomî
• Zooarkeolojî

Girêdanên derve

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê Zoolojî de hene.