Karbon

(Ji Rejû hat beralîkirin)

Karbon (bi fransî: carbone, bi latînî: carbonium, ji bi latînî: carbo "komir") hîmanekê anko elementekê kîmyayî ye ko çevenga wê "C" û hijmara atomî a wê jî 6 e. Karbon di xwezayê da hîmanekê mişe û zehv e û pêkhateka serekî ya endamwerên jînewer e. Karbon hîmanekê nemertal û çarvalayîk e ko gelek alîtrop anko allotrop ên wê hene.

BorKarbonNîtrojen


C

Si
Şeklê wê
Bi tevayî
Nav, direfş, nimre Karbon, C, 6
Kom, vedor, blok 14, 2, p
Cure Nelajwerd
Tîrbûn Graphit: 2,26 g/cm3
Diamant: 3,51 g/cm3
Agahî
Giraniya atomê 12,0107 u
Nîveşkêla atomê 70 (67) pm
Nîveşkêla kovalansê 76 pm
Nîveşkêla Van der Waalsê 170 pm
Rêzbûna elektronan [He] 2s2 2p2
Xala kelînê 3 825 °C (sublimation)
Kabikê molî 5,29 · 10-6 m3/mol
Derenceya bilindbûnê 2, 4
Oksîdên xwe CO2; CO
Elektronegatîfî 2,55 (Pauling-Skala)
Îzotop
Îzo LC t1/2 ÇA EX MeV ENû
10C

{syn.}

19,255 s ε 3,648 10B
11C

{syn.}

20,39 d ε 1,982 11B
12C

98,9 %

Qayîm
13C

1,1 %

Qayîm
14C

< 10 -9 %

5730 sal β- 0,156 14N
15C

{syn.}

2,449 s β- 9,772 15N
16C

{syn.}

0,747 ms β- 8,012 16N
Tevdîr girtin
Nîşanên xeterê
nîşana xeterê tune ne

Navê wê biguhêre

Navê karbon ji zimanê latînî, ji carbo bi ramana "rejû", "rejî", "komir" an "xelûzê" dihêt. Di hindek zimanên romanî da ev peyv niha jî herdu ramanan digehînit.

Wekî din binihêre biguhêre