Lekî
Lekî ⓘ zaravayekî zimanê Kurdî ye. Her çiqas nêzikê Kirmaşanî be jî Lekî li bi lurî re jî têkildar e. Herêmên Başurê Kurdistan, Lekistan, Loristan, Îlam, Pahla û Hemedan ji aliyê kurdên Şiî (Feylî) tê axavtin. Belê kurdnas Mehrdad Izady bawer dike ku lek şaxeke êla kurdên goran bû ye.
Lekî | ||
---|---|---|
Lekî | ||
Welatên lê tê axaftin | Îran Îraq | |
Herêm | Lekistan Kirmaşan Dilêman Parêzgeha Diyala | |
Axiverên zimanê zikmakî | 1.000.000 | |
Malbata zimanî | Zimanên hind û ewropî | |
Awayên kevn | ||
Kodên zimanî | ||
ISO 639-3 | lki |
Çend hav êl (eşîr) li Deşta Germiyan û li Tirkiyeyê (Enqere/Haymana), li Bakurê Kurdistanê bi navên Şêxbizin, Hemewend hwd hene, ev jî bi zaravayê Lekî diaxivin.
Lekî ligel zaraveyên kurdî yên din û îngilîzî
biguhêreLekî | Feylî | Kirmaşanî | Soranî | Kurmancî | Hewramî | Zazakî | Îngilîzî |
---|---|---|---|---|---|---|---|
wehar, vihar | wehar | wehar | behar, wehar | bihar, behar | wehar | wisar, wesar | spring |
tawsan ,birêjan | tawsan | tawsan | hawîn, hamîn, tawsan | havîn | hamna, hamîn | amnan, hamnan | summer |
payîz , malejêr | payîz | payîz | payîz | pehîz, payîz | payîz | payîz | fall |
varan, waran, veşt | waran | waran | baran, waran, verişt | baran | waran | varan | rain |
çem | çew/çaw | çew/çaw | çaw | çav | çem | çim | eye |
dit, afiret | düet | düet | kiç | keç, dot | kinaçe | kêna, kêneke | girl |
koir | kurr | kurr | kurr | kur, law | kur | laj | boy |
gurdale , viłk | gurdale | gurdale | gurdale, gurçîle | gurçik | - | gurçike, velke | kidney |
rîwar, rêvêar | rêwêar | rêwêar | rêbwar | rêwî | rawyer,raywan | raywan | stranger |
ayîl | minal | minał | mindał | zarok | zaro,zawle,zarole | eyel | child |
wijim | xwem | xwem | xom | ez bi xwe | wêm | ez bi xo | myself |
minîj , minîş,minîc | minîş | minîş | minîş | ez jî / min jî | minîş | ez zî, mi zî | me too |
ketin | keftin | keftin | kewtin | ketin | kewtey | kewtene | to fall |
aîtin, aîştin | xistin | xistin | hawêştin | avêtin | shanaî | eştene | to throw |
(mi) hetim | (mi) hatim | (min) hatim | (min) hatim | ez hatim | (min) amany m | ez ameya | I came |
(mi) merim/mexwim | (mi) xwem/xwerim | (min) xwem/dixwem | (min) exwem/dexom | ez dixwim | min meweru | ez wena | I eat |
(mi) nanim hward | (mi) nan xwardim | (min) nan xwardim | (min) nanim xward | min nan xwar | (min) nanm ward | mi nan werd | I ate the meal |
(mi) nane merim/mexwim | (mi) nan xwem | (min) nan exwem | (min) nan dexwim | ez nan dixwim | (min) nan mewerû | ez nan wena | <I am eating the meal |
(mi) nanme mehward | (mi) nan xwardisim | (min) nan exwardim | (min) nanim dexward | min nan dixwar | - | mi nan werdîn | I was eating the meal |
(mi) hetime | (mi) hatime | (min) hatime | (min) hatûme | ez hatime | - | ez ameya | I have come |
(mi) hetüm | (mi) hatüm | (min) hatüm | (min) hatibûm | ez hatibûm | - | ez ameybîya | I had come |
Rengên lekî
biguhêreLekî | Kurmancî | Zazakî | Îngilîzî |
---|---|---|---|
ispê, çermê | spî | sipî | white |
reş, sê | reş | sîya | black |
kaw | şîn | kewe, kiho | blue |
soêr | sor | sûr | red |
sioz | kesk | sewz, hewz, kesk | green |
hoîl, qehveyî | qehweyî | qeweyî | brown |
xakî | gewr | gewr | grey |
zerd | zer | zerd | yellow |
Mangên lekî
biguhêreMangê lekî |
---|
pence |
mêrêan |
gakoir |
agranî |
mirdał |
male jêr |
male jêr doimaêne |
tül tekin |
mange sêe |
niorûj |
xake lêe |
mang êd |
Devokên lekî
biguhêre- Biranewenî: li Bakurê Loristanê tê axaftin.
- Şêx bizinkî: li Bakurê Kurdistan û Tirkiyeyê tê axaftin.
- Harsînî: li navçeya Harsîn, mintika navbera Kirmaşan û Loristan de tê axaftin.
- Silaxûrî: li başurê Hemedanê, li herêma Silaxûr an jê re Lekistan jî dibêjin, tê axaftin.
Nav
biguhêreDengnasî
biguhêreAlfabe
biguhêrePeyvnasî
biguhêreRêziman
biguhêreMînakên hevokan
biguhêreWêjeya lekî
biguhêreTêkildar
biguhêreÇavkanî
biguhêreÇavkanî
biguhêreGiredayîne derve
biguhêre- Lakestan.ir (Lekî) Girêdana arşîvê 2016-10-27 li ser Wayback Machine
- Kurdehaymane.com Tirkî (Romîkî) Girêdana arşîvê 2007-04-09 li ser Wayback Machine
Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |