Lekî
Lekî pronunciation (alîkarî·info) zaravayekî zimanê Kurdî ye. Her çiqas nêzikê Kirmaşanî be jî Lekî li bi Kurdî re têkildare. Herêmên Başurê Kurdistan, Lekistan, Loristan, Îlam, Pahla û Hemedan ji aliyê kurdên Şiî (Feylî) tê axavtin. Belê Kurdnas Mehrdad Izady bawer dike ku lek şaxeke êla Kurdên bû ye.
Lekî | ||
---|---|---|
Lekî | ||
Welatên lê tê axaftin | ![]() ![]() | |
Herêm | Lekistan Kirmaşan Dilêman Parêzgeha Diyala | |
Axiverên zimanê zikmakî | 1.000.000 | |
Malbata zimanî | Zimanên hind û ewropî | |
Şiklê kevn | ||
Kodên zimanî | ||
ISO 639-3 | lki |
Çend hav êl (eşîr) li Deşta Germiyan û li Tirkiyeyê (Enqere/Haymana), li Bakurê Kurdistanê bi navên Şêxbizin, Hemewend hwd hene, ev jî bi zaravayê Lekî diaxivin.
Lekî ligel zaraveyên kurdî yên din û îngilîzî Biguhêre
Lekî | Feylî | Kirmaşanî | Soranî | Kurmancî | Hewramî | Zazakî | Îngilîzî |
---|---|---|---|---|---|---|---|
wehar, vihar | wehar | wehar | behar, wehar | bihar, behar | wehar | wisar, wesar | spring |
tawsan ,birêjan | tawsan | tawsan | hawîn, hamîn, tawsan | havîn | hamna, hamîn | amnan, hamnan | summer |
payîz , malejêr | payîz | payîz | payîz | pehîz, payîz | payîz | payîz | fall |
varan, waran, veşt | waran | waran | baran, waran, verişt | baran | waran | varan | rain |
çem | çew/çaw | çew/çaw | çaw | çav | çem | çim | eye |
dit, afiret | düet | düet | kiç | keç, dot | kinaçe | kêna, kêneke | girl |
koir | kurr | kurr | kurr | kur, law | kur | laj | boy |
gurdale , viłk | gurdale | gurdale | gurdale, gurçîle | gurçik | - | gurçike, velke | kidney |
rîwar, rêvêar | rêwêar | rêwêar | rêbwar | rêwî | rawyer,raywan | raywan | stranger |
ayîl | minal | minał | mindał | zarok | zaro,zawle,zarole | eyel | child |
wijim | xwem | xwem | xom | ez bi xwe | wêm | ez bi xo | myself |
minîj , minîş,minîc | minîş | minîş | minîş | ez jî / min jî | minîş | ez zî, mi zî | me too |
ketin | keftin | keftin | kewtin | ketin | kewtey | kewtene | to fall |
aîtin, aîştin | xistin | xistin | hawêştin | avêtin | shanaî | eştene | to throw |
(mi) hetim | (mi) hatim | (min) hatim | (min) hatim | ez hatim | (min) amany m | ez ameya | I came |
(mi) merim/mexwim | (mi) xwem/xwerim | (min) xwem/dixwem | (min) exwem/dexom | ez dixwim | min meweru | ez wena | I eat |
(mi) nanim hward | (mi) nan xwardim | (min) nan xwardim | (min) nanim xward | min nan xwar | (min) nanm ward | mi nan werd | I ate the meal |
(mi) nane merim/mexwim | (mi) nan xwem | (min) nan exwem | (min) nan dexwim | ez nan dixwim | (min) nan mewerû | ez nan wena | <I am eating the meal |
(mi) nanme mehward | (mi) nan xwardisim | (min) nan exwardim | (min) nanim dexward | min nan dixwar | - | mi nan werdîn | I was eating the meal |
(mi) hetime | (mi) hatime | (min) hatime | (min) hatûme | ez hatime | - | ez ameya | I have come |
(mi) hetüm | (mi) hatüm | (min) hatüm | (min) hatibûm | ez hatibûm | - | ez ameybîya | I had come |
Rengên lekî Biguhêre
Lekî | Kurmancî | Zazakî | Îngilîzî |
---|---|---|---|
ispê, çermê | spî | sipî | white |
reş, sê | reş | sîya | black |
kaw | şîn | kewe, kiho | blue |
soêr | sor | sûr | red |
sioz | kesk | sewz, hewz, kesk | green |
hoîl, qehveyî | qehweyî | qeweyî | brown |
xakî | gewr | gewr | grey |
zerd | zer | zerd | yellow |
Mangên lekî Biguhêre
Mangê lekî |
---|
pence |
mêrêan |
gakoir |
agranî |
mirdał |
male jêr |
male jêr doimaêne |
tül tekin |
mange sêe |
niorûj |
xake lêe |
mang êd |
Devokên lekî Biguhêre
- Biranewenî: li Bakurê Loristanê tê axaftin.
- Şêx bizinkî: li Bakurê Kurdistan û Tirkiyeyê tê axaftin.
- Harsînî: li navçeya Harsîn, mintika navbera Kirmaşan û Loristan de tê axaftin.
- Silaxûrî: li başurê Hemedanê, li herêma Silaxûr an jê re Lekistan jî dibêjin, tê axaftin.
Biguhêre
Dengnasî Biguhêre
Alfabe Biguhêre
Peyvnasî Biguhêre
Rêziman Biguhêre
Mînakên hevokan Biguhêre
Wêjeya lekî Biguhêre
Têkildar Biguhêre
Çavkanî Biguhêre
Çavkanî Biguhêre
Giredayîne derve Biguhêre
- Lakestan.ir (Lekî) Girêdana arşîvê 2016-10-27 li ser Wayback Machine
- Kurdehaymane.com Tirkî (Romîkî) Girêdana arşîvê 2007-04-09 li ser Wayback Machine