Merîwan Helebceyî

Merîwan Helebceyî (ledaykbûy 9î hezîranê 1963) nuserêkî Kurd e, ta êsta xawenî 16 kitêb e. Nuserî kitêbî Sêkis û Şer' û Jin Le Mêjûy Îslamda kebenawbangitrîn kitêbî ewew le kotayî salî 2005 yekem çapî bilawkiraye ta salî 2015, 11 car çapkirawetewe. Em kitêbey be şêweyekî giştî bas le têrrwanînekanî şerî'eti û akaru boçunekanî aynî îslam dij be jinan dekat, le kitêbekeyda ewey rûnkirdwetewe ke quran û serguzişte sehîhekan û jiyannamey Muhemmed peyameberî îslam le serçawe serekîyekanî lêkolînewekey ew in.

Merîwan Helebceyî
biguhêre

Merîwan û yekem fetway le Êraq

Merîwan Helebceyî zorî lêkira ke birrwate derewey kurdistan bo Norwêc leberewey rabîtey îslamîy kurd fetwayekî be ”merc“î rageyand ke Merîwan debêt bikujrêt eger destî lew kare helnegirêt û daway lêburdin nekat bo nusînî kitêbeke. Merîwan raygeyand ”melakan û bangixwazekan pêyan witim eger birrom û daway lêburdin bikem 80 celdem lêdeden û diwatir legel ew kesane dedwên ke fetwakeyan leserm danawe bo ewey birryar biden ke serm bibirrin yaxud na. Lewaneye bimburn û lewaneşe na.“

Merîwan lerrêgey torre komelayetîyekanewe bêzarkiraw lerrêy peywendî telefonîyewe herreşey kuştinî lêkira. Carêkîtir, Merîwan raygeyand ke ”îslamîyekan lerrêgey radyowe carêkyan pêyan witim eger bizanin min lekwêm û bimdoznewe xoyanim pêda deteqênnewe.“ bedwayda ”bew kitêbe wîstim parêzgarî le jinan bikem belam yekem kar ke kirdim azardanî xêzanekem bû.“ le encamda, Merîwan naçarbû xoy le sêberekanda bhêlêtewe legel xêzane dûgiyanekey û sê mindalekey tirî.

Merîwan naçarbû Kurdistan becêbhêlêt diway ewey Hukûmetî Herêmî Kurdistan retî kirdewe parêzgarî lêbikat û bediway ew kesaneda bigerrêt ke herreşeyan le jiyanî kirdûwe û dezgîryan bikat. ”Berpirsan hîç parêrgarîyekyan lê nekirdûm le dijî herreşew fetwakan. Lem kateda pêşbînî guleyek yaxud rumaneyek dekem ke helbidirête malekemewe.“

Le welamda bo Merîwan Helebceyî, duktor Mehemed Gazneyî, be xopîşanderanî rageyand ke sukayetî pêkirdin be kese aynîyekan tawanew sizakeşî qurs e. ”ême sizay kuştin bew kesane dedeyn ke sukayetî be pêxemberekeman dekat bo ewey bibin be waneyek bo ewanî tir.“ Gazneyî raygeyand. Merîwan fermanî destigîrkirdnî leser dirabû lew katey ke Kurdistanî becêhêşt.

Le abî salî 2006da Merîwan mafî penaberêtî pêdra le Norwêcî.

Tawanbarkirdnî be sukayetî

Le kanunî yekemî salî 2007, Merîwan be tawanbar leqelem dira bo ”sukayetî“ (blasphemiy). Dadgayek le Helebce sizay destigîrkirdnî be Merîwan bexşî leber çend nusînêk ke le kitêbekeyda hatbûn wek: pêxember Muhemmed 19 jinî hebûwe, peywendî xoşewîstî bestûwe legel 9 salanêk ke temenî 54 sal bûwe, we destidirêjî sêksî kirdûwe û bikuj bûwe. Lekatêkda ke Merîwan lederewey Kurdistan bû, dadgake runî kirdewe ke legel serdan kirdnewey destigîr dekirêt.

Diwem fetwa le Norwêc

Le eylulî 2008da, Mela Krêkar be tundirrewane herreşey kuştinî le Merîwan Helebceyî kird le tomarkirawêkî dengîda ke leser malperrî Kurdî Renesanis.nu bilawkirabûwe. Krêkar le tomare dengîyekeyda raygeyand ”swênd be xwa ême najîn eger to bijît. Yan to pêş ême erroyt, yan ême pêş to.“ Krêkar endam û berrêweberî fermî pêşûy grûpî têrorîstî îslamî ensarulîslam bûwe. Krêkar Helebceyî berawird kird be Selman Ruşdî û ayan hîrsî 'elî. Krêkar wek Helebceyî, danîştuy Norwêc e wek awareyek. Le kanûnî diwemî 2003we Krêkar dujimnayetîyekî tundî hebûwe dijî Helebceyî û daway kirdûwe ke mafî penaberêtî le bisendirêtewe. Dawake retkrawetewe. Diway hemû şitêk, hukûmetî Kurdistan dilniya dekatewe ke Krêkar rûberruy dadga nakirêtewe.

Le kanunî diwemî 2012da Krêkar hewalî da ke fetwayekî 12 perreyî leser Merîwan Helebceyî tomar kirdûwe le dadgay Oslo District. Fetwake nêdirabû bo çend bangixwazêkî îslamî le cîhanda. Le katêkda ke Krêkar pêywabû detIwanêt selametî Helebceyî dilniya bikatewe, eweşî runkirdewe ke bepêy fetwake kuştinî Merîwan Helebceyî rêgepêdirawe, ca eme le Oslo bêt yaxud herşwênêkî tirî cîhan. Krêkar dûbare wek herreşe kirdnêk Helebceyî berawird kird be Tyo van Gox, derhênerêkî fîlm ke le 2004da le Holenda kujra leser destî Îslamîyekan.

Le 26î azarî 2012da Krêkar sizay 5 sal le destigîrkirdnî pêdra behoy herreşey kuştnekanîyewe belam diwatir azad kira, diwatir Mela Krêkar dûbare destigîr kirayewe leberewey herreşey le dû Kurd û Erna Solberg kird.

Le 6î tişrînî yekemî salî 2012da, dadgay kort of epîll Krêkarî tometbarkird be kirdewey tîrorîstyane û boyan derkewt ke Krêkar berpirsyar bûwe le 4 rûdawî têrorsitî û banixwaz kirdnî têrorsitî. Dadgake daway 130٫000 kroner le parey kird le Krêkar bo qerebûkirdnewey ew zereraney ke geyandiwêtî lekatî herreşekirdnî dijî herdû Kurdekan, herweha bomawey 2 sal û 10 mang destigîr bikirêt. Krêkar bo mawey kemtir le 255 roj destigîrkra pêş ewey keysekey dabxirêt.

Berhemekan

Merîwan Helebceyî le salî 1982da yekem berhemî xoy bilaw kirdûwetewe û ta salî 2009 xawenî 14 kitêb e wekû:

• Hêze Namokan - kitêb, lêkolînewey parasaykolojî.
• Bûza Lenêwan Ayîn û Felsefeda - kitêb, zansitî ayînekan
• Heramekan, qesîde.
• Derwazekanî Ayîn - kitêb, zansitî ayînekan.
• Eşkence - kitêb, saykolojî.
• Pirrupagendew Rageyandin - namîlke, nusîn.
• Xurafe Lekomelgada - kitêb, lêkolînewe.
• Derman - deq, şanoyî.
• Sêkis û Şer' û Jin Le Mêjûy Îslamda - kitêb, lêkolînewe.
• Xwêndneweyekî Rexnegrane Bo Îslam , wergêrran
• Xwênname , ke ne nawî xwastrawe (zerdeştî) bilawî kirdûwetewe.

Belam çendîn car bewe tometbar kirawe ke serçawey dirow narrastî bekarhênawe le babetekanîda.

serçawekan

• [hittpis://en.wikipedia.org/wiki/Mariwan_Halabjaee wîkîpîdyay îngilîzî]