Wîkîpediya

Xwecihên Amerîkayê

(Ji Gelên xwecih hat beralîkirin)

Xwecihên Amerîkayê (bi inglîzî: Indigenous peoples of the Americas) an jî Gelên xwecih gelên ji berkolombî û nîjada xwe ne, ku ji mirovên eslî yên parzemîn a Amerîkayê re tê gotin. Ji destpêka kolonîkirina (dagirkirin) parzemîna Amerîkayê di sedsala 15'a de ji aliyê ewropiyan ve, gelek gelên resen ên Amerîkayê hatin qelandin, gelekên din jî bi tunebûnê re rûbirû hatin hiştin. Li Bakurê Amerîkayê ku îro bi piranî ji erdê DYA yê pêk tê, piraniya gelên resen hatin qirkirin û asîmîlekirin. Yên ku ji qirkirinê rizgar bûne û li çanda xwe xwedî derdikevin, li herêmên parastî bicihûwarin.

Xwecihên Amerîkayê
Jinên Quechua li Perû
Gelhe tevahî
Li gor 60,5 milyon
Herêmên ku lê şêniyên sereke ne
Meksîk25,7 milyon[1]
Perû13,8 milyon[2]
Bolîvya6,0 milyon[3]
 Guatemala5,8 milyon[4]
Ekuador3,4 milyon
DYA2,9–5 milyon[5]
Şîle1,8 milyon[6]
Kanada1,4 milyon[7]
Kolombiya1,4 milyon[8]
Arjentîn955.032[9]
Brezîl817.963[10]
Venezuela524.000[11]
Hondûras520.000[12]
Nîkaragua443.847[13]
Panama204.000[14]
Paraguay95.235[15]
El Salvador70.000[16]
Kosta Rîka114.000[17]
 Guyana60.000[18]
Grînlenda51.000[19]
Belîze24.501 (Maya)[20]
 Guyanaya Fransî19.000[21]
Sûrînam12.000–24.000
Ziman
Zimanên Xwecihên Amerîkayê, Îngilîzî, Spanî, Portugalî, Fransî, Danîmarkî, Holendî
Baweriya dînî

Mijarên têkildar

biguhêre

Çavkanî

biguhêre
  1. ^ "Kopîkirina arşîvê" (PDF). Ji orîjînalê (PDF) di 4 adar 2016 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 12 kanûna pêşîn 2015.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
  2. ^ "CIA, The World Factbook Peru". Ji orîjînalê (PDF) di 5 çiriya paşîn 2016 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 12 tîrmeh 2011.
  3. ^ "CIA - The World Factbook". Cia.gov. Ji orîjînalê di 25 kanûna pêşîn 2018 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 23 sibat 2011.
  4. ^ http://www.ine.gob.gt/sistema/uploads/2014/02/26/L5pNHMXzxy5FFWmk9NHCrK9x7E5Qqvvy.pdf
  5. ^ United States Census Bureau. The American Indian and Alaska Native Population: 2010
  6. ^ Kopîkirina arşîvê (PDF), ji orîjînalê (PDF) di 18 tîrmeh 2013 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 31 kanûna pêşîn 2016{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)Şablon:Full citation needed
  7. ^ Canada 2011 Census [1]
  8. ^ DANE 2005 National Census
  9. ^ "Población indígena o descendiente de pueblos indígenas u originarios en viviendas particulares por sexo, según edad en años simples y grupos quinquenales de edad" (xls). INDEC (bi spanî). 2010. Roja gihiştinê 2 gulan 2015.
  10. ^ "2010 Census graphics of Brazil government". IBGE(Brazilian Institute of Geograph and Statistic. 9 sibat 2015. Ji orîjînalê di 13 gulan 2020 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 31 kanûna pêşîn 2016.
  11. ^ "About this Collection" (PDF). The Library of Congress. Roja gihiştinê 29 tîrmeh 2015.
  12. ^ "CIA - The World Factbook - Honduras". Cia.gov. Ji orîjînalê di 15 gulan 2020 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 3 kanûna pêşîn 2013.
  13. ^ 2005 Census
  14. ^ "CIA - The World Factbook". Cia.gov. Ji orîjînalê di 25 kanûna pêşîn 2018 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 23 sibat 2011.
  15. ^ "8 LIZCANO" (PDF). Ji orîjînalê (PDF) di 20 îlon 2008 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 22 gulan 2014.
  16. ^ "Una comunidad indígena salvadoreña pide su reconocimiento constitucional en el país". soitu.es. Ji orîjînalê di 5 çiriya paşîn 2015 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 23 sibat 2011.
  17. ^ "Costa Rica: Ethnic groups". Cia.gov. Ji orîjînalê di 7 kanûna paşîn 2019 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 21 kanûna pêşîn 2010.
  18. ^ Lector de Google Drive. Docs.google.com. Retrieved 12 July 2013.
  19. ^ The World Factbook Girêdana arşîvê 2020-05-09 li ser Wayback Machine. Cia.gov. Retrieved 12 July 2013.
  20. ^ Redatam::CELADE, ECLAC - United Nations Girêdana arşîvê 2017-07-12 li ser Wayback Machine[girêdan daimî miriye]. Celade.cepal.org. Retrieved 12 July 2013.
  21. ^ [2] Girêdana arşîvê 20 tebax 2011 li ser Wayback Machine

Girêdanên derve

biguhêre
  Li Wikimedia Commons medyayên di warê Xwecihên Amerîkayê de hene.
Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Xwecihên_Amerîkayê&oldid=1832199" hatiye standin.