Xanedana Zengiyan

Xanedana Zengiyan زنكيون Erebî
← 1127 — 1250 →
nexşeya Zengiyan
Agahiyên gelemperî
Rêveberî		Xanedan
Paytext		Şam
Ziman		Erebî, Tirkî, Kurdî
Dîn		Islam
TBH		{{{tbh}}}
TBH/sal		{{{tbh kes}}}
Dirav		{{{dirav}}}
Dem		{{{dem}}}
Nîşana înternetê		{{{nîşana înternetê}}}
Kd. telefonê		{{{koda telefonê}}}
{{{agahîgelemp1 sernav}}}		{{{agahîgelemp1}}}
{{{agahîgelemp2 sernav}}}		{{{agahîgelemp2}}}
{{{agahîgelemp3 sernav}}}		{{{agahîgelemp3}}}
{{{agahîgelemp4 sernav}}}		{{{agahîgelemp4}}}
{{{agahîgelemp5 sernav}}}		{{{agahîgelemp5}}}
Gelhe
		{{{gelhe}}}
		{{{gelhe2}}}
		{{{gelhe3}}}
		{{{gelhe4}}}
		{{{gelhe5}}}
Rûerd
		{{{rûerd}}}
		{{{rûerd2}}}
		{{{rûerd3}}}
		{{{rûerd4}}}
		{{{rûerd5}}}
Dîrok û bûyer
		{{{bûyer1}}}
		{{{bûyer2}}}
		{{{bûyer3}}}
		{{{bûyer4}}}
		{{{bûyer5}}}
		{{{bûyer6}}}
		{{{bûyer7}}}
		{{{bûyer8}}}
		{{{bûyer9}}}
		{{{bûyer10}}}
		{{{bûyer11}}}
		{{{bûyer12}}}
Serwerî
{{{sernav serokA}}}
1127-1146		Imad ad-Din Zengi
1241-1250		Mahmud Al-Malik Al-Zahir
		{{{serokA3}}}
		{{{serokA4}}}
		{{{serokA5}}}
		{{{serokA6}}}
{{{sernav serokB}}}
		{{{serokB1}}}
		{{{serokB2}}}
		{{{serokB3}}}
		{{{serokB4}}}
		{{{serokB5}}}
{{{sernav serokC}}}
		{{{serokC1}}}
		{{{serokC2}}}
		{{{serokC3}}}
		{{{serokC4}}}
		{{{serokC5}}}
{{{sernav serokD}}}
		{{{serokD1}}}
		{{{serokD2}}}
		{{{serokD3}}}
		{{{serokD4}}}
		{{{serokD5}}}
{{{sernav serokE}}}
		{{{serokE1}}}
		{{{serokE2}}}
		{{{serokE3}}}
		{{{serokE4}}}
		{{{serokE5}}}
		{{{serokE6}}}
		{{{serokE7}}}
		{{{serokE8}}}
		{{{serokE9}}}
Karîna qanûndanînê
	{{{perleman}}}
		{{{perleman1}}}
		{{{perleman2}}}
		{{{perleman3}}}
		{{{perleman4}}}
		{{{perleman5}}}
Ya berê Ya paşê Selcûqî Xanedana Eyûbiyan

Zengî yan jî xanedana zengiyan (bi erebî: زنكيون‎, lat. zankiyūn) xanedaneke dîrokî ya misilman e. Zengî binemaleke selcûqî ye desthilatdariya bakurê Rojavaye Kurdistan û Başurê Kurdistanê û pişt re jî desthilatdariya xwe fireh kirine û gihandine sînorê Misirê. Li Sûrî û Îraqê (1127-1174) û li Mûsilê berdewam bûn heta 1262 piştî zayînê. Paytexta wan berê Heleb bû û ji 1154an de bû Şam.

Esil

Bapîrê vê binemalê serleşkerekî memlûk ê bi navê Aq Sunqur bû. Ew bi alîkariya serdarê selcûqî Tutuş bû desthilatdarê Helebê. Kurê wî Îmadedîn Zengî di navbera 1127 û 1146an de hikumdarê Mûsil û Helebê bû.

Destpêk

Di navbera 1146 û 1174an de kurê wî Nûredîn cihê wî girt. Nûredîn di 1154an de Şam xist bin destê xwe. Piştî mirina birayê wî Seyfedîn (desthilatdarê Îraqê di navbera 1146 û 1149an de) Nûredîn Îraq jî teve milkê xwe kir û Mûsil kire paytext û desthilatiya wî li sere beşê Mûsilê heta 1262an ma. Di dema Nûredînê Zengî de dewlet xurt bû û baş bi rê ve diçû, tevgera avakirinê geş bû û aboriya dewletê xurt bû û sinorên xwe fere kirin heta gihandine Misrê. Nûredîn leşkerê xwe bi serokatiya Silhedînê Eyûbî şande Misrê û dawî li dewleta Fatimî anî. Di 1174an de Silhedîn li zengiyan vegeriya û dawî li desthilatiya Îsmaylê kurê Nûredînê Zengî li Helebê anî. Desthilata zenkiyan li Şingalê (1170-1220) û li Cizîrê (1180-1250) hebû û ew jî li ser destê eyûbiyan bi dawî bû.

Serdarên binemala Zengî

Pelikekî bi nîgara Ebûlharis Nûredîn Arslan Şah I (1197)

Xanedana zengiyan a Mûsil û Helebê

1. Îmadedîn Zengî I kurê Qesimedewle Aq Sunqur – waliyê Mûsilê (1127-1146)
2. Seyfedîn Xazî I kurê Zengî I (1146-1149)
3. Qutbedîn Mewdûd kurê Zengî I (1149-1169)
4. Seyfedîn Xazî II kurê Mewdûd (1169-1177)
5. Izedîn Mesûd I kurê Mewdûd (1177-1193)
6. Ebûlharis Nûredîn Arslan Şah I kurê Mesûd (1193-1211)
7. Elmelik Elqahir Izedîn Mesûd II kurê Arslan Şah (1211-1218)
8. Nûreddîn Arslan Şah II kurê Mesûd II (1218-1219)
9. Elmelik Elqahir Nasiredîn Mehmûd kurê Mesûd II (1219-1234)
10. Bedredîn Lulu, (1234-1259)

Xanedana zengiyan a Şam û Helebê

1. Ebûlqasim Elmelik Eladil Nûredîn Mehmûd kurê Zengî (1146-1174)
2. Elmelik Esalih Nûredîn Îsmayl kurê Zengî (1174-1183)
3. Ebulfeth Elmelik Eladil Imadedîn Zengî II kurê Mewdûd li Şingalê (1181-1183)

Xanedana zengiyan a Şamê

1. Nûredîn Mehmûd kurê Zengî (1154-1174).

Xanedana zengiyan a Şingalê

1. Imadedîn Zengî II kurê Mewdûd (1171–1197)
2. Qutbedîn Mihemed kurê Zengî II (1197–1219)
3. Imadedîn Şahanşah kurê Mihemed (1219–1220) û Celaledîn Mehmûd kurê Mihemed (1219–1220) û Fethedîn Umar kurê Mihemed (1219–1220)

Xanedana zengiyan a Cizîrê

1. Muizedîn Sencer Şah kurê Xazî II yê kurê Mewdûd (1180–1208)
2. Elmelik Elmuezem Muizedîn Mehmûd kurê Sencer Şah (1208–1241)
3. Elmelik Ezahir Mesûd kurê Mehmûd (1241–1250)

Xanedana zengiyan a Şehrezorê

1. Imadedîn Zengî III kurê Arslan Şah II (?-1233)
2. Nûredîn Il Arslan kurê Zengî III (1233-1251)

Mijarên têkildar

• Selahedînê Eyûbî
• Şerê Qijikên Hamayê
• Fatimî
• Dewleta Selcûqîyan