Kurdên Anatolyayê

Kurdên Anatolyayê
Gelhe tevahî
	500.000
Herêmên ku lê şêniyên sereke ne
Enqere	150.000
Qonye	110.000
Aqsaray	40.000
Parezgêhen mayî	200.000
Ziman
	Kurdî ; (Kurmancî, Dimilî, Şêxbizinî) ; Tirkî
Baweriya dînî
	Îslam ; (Sunnî, elewîtî)

Kurdên Anatolyayê^[2] (bi romî: İç Anadolu Kürtleri û Tuz Gölü Kürtleri^[3] (Kurdên Deryaçeya Xwêyî)) ev kurd in ku li Anatolyayê (Anatolyaya Navîn) dijîn.

Îro li Anatoliyaya Navîn, li Enqere, - Haymana, Polatlı, Bala, Şereflikoçhisar, Qonye - Kulu, Cihanbeyli, Yunak, Kırşehir (Kaman, Çîçekdaxi, Nevşehir, Aksaray, Yozgat (Yerkoy), Çorum, Sivas û li Tokatê ji milyonek zedetîr^{[çavkanî hewce ye]} kurd hene.

Li Anatolyaya Navîn li Enqerê 102, li Qonyê 75, li Kırşehirê 52, li Nevşehirê 50, li Aksarayê 70, li dorbera sinorên Yozgat - Tokat - Amasyê 41, li Kayseriyê 23 bi giştî nêzîkî 300 gundên^{[çavkanî hewce ye]} kurdan hene.

Du kovarên kurdên Anatolyayê hene: Bîrnebûn û Veger.

Dîrok

Dîroka kurdên Anatolyayê pir kevn e. Ew 200 - 300 salî berê di dema Împaratoriya Osmanî de hatine Anatoliyaya Navîn. Sedeme hatina wan ji sedî sed nayê zanîn. Sedeme bingehî: hekokiyên eşîretî û koçberî bûne.

ji Welatê Rojê - Kurdîstanê bi dehan eşîr û ezbete koçber bûne û hatine Anatoliyaya Navîn. Navê çend eşîrên ewên: eşiri giştek eşiri Reşwanî, Xelîkanî, Canbegî, Şêxbizinî Şêxbizinî na Reşwan, Reşî, zimanê Şêxbizinî na Kurmancîye, Omerî, Sefkanî, Celkî, Nasîrî, Têrikanî, Mikaîlayî, Rûtanî, Zirkî, Sidunî, Qilorî, Doykan, Motikan, Şêxbilîyan, Bilkî, Hêcibî, Atmana, Bazikî, Milan, Bereketî, Mifkî, Oxçiyan, Pisî, Sêwidî, Cutkî. Şêxbilian, Berakatî, Oxçî, Pisî û Mifkî Kurdên Kırşehire.

Kurdên Anatoliyaya Navîn li wan derûdoran: li Haymanayê, li Qonyeyê 75 gund; li Cihanbeyli, Încow, li Yunakê, li Kuluyê, li Balayê, li Polatlîyê, li Enqereyê 102 gund, li Kırşehirê 52 gund, li Nevşehirê 50 gund, li Çîçekdaxi, li Aksarayê 39 gund û li Koçhisarê bi cîh bûna.

Mêrhijmareyê sermijar Kurdên Anatoliyaya Navîn li gor texmînên nêzîkî 1,5 - 2 Mîlyoniyê.

Kurdên Anatoliyaya Navîn heta îro zimanên xwe dayikî yên Kurmancî, Şêxbizinkî û Dimilkî paristinê. li gund û malan xwe de bi zimanên xwe diaxavin. Zarokên wan heta dest bi dibistaneyê Tirkan nakin, zimanê Tirkî fêhmnekin.

Eşîrên Şêxbizinî bi piranî li derûdora Haymanayê û Yunakê dijîn, bi ziravê Şêxbizinkî, eşîrên li derûdora Aksaray bi ziravê Dimilkî û eşîrên din ji bi ziravê Kurmancî diaxavin. Kurdên Anatoliyaya Navîn beşek ji netewê Kurd in. ji bo wan ji çareserkirina pirsa Kurd gelek girînge. Wak her netewekî serbixwe ew ji dixwezin jiyanê xwe berdewam bikin. Rexistenên Kurden bi salan dijî zilm û zordariyên dewleten kedxêr tekoşînê xwe berdewam dikin.

Kurdên Anatoliyaya Navîn her çi qas ji welatê xwe Kurdistanê dûrketina ji, wan giredayîne xwe bi welat re naketandinê. bi sedan keç û xortên Kurdên Anatoliyaya Navîn di nav tekoşîna Kurden de cihê xwe girtinê û şehîd ketinê. Ew ji bo jiyanekê bi rûmet û serkeftin vegeriyan welatê xwe Kurdistanê. Ji bervê ku koçberî û sirgûna berê 300 salî edî bi dawî bûyê. Peyamên wan hevalen ku vegeriyan Welate Rojê ew bû: "Me xwe ji bîrnakir û ji bîrnakin"

Gundên kurdên Anatolyaya Navîn

Qonye (Konya)

Cihanbeyli

Kulu

Sarayonu

Yunak

Çeltik

Enqere (Ankara)

Haymana

Li Haymanayê 56 gundê kurdan hene. Hemi lîsta gundan di malpera kovara Bîrnebûnê da cî digre.

Bala

Polatlı

Ada Toprakpınar
Eski Karsak Zirka
Gülpınar Milsefa
Hacımuslu Avda
Hacımusa
Hacıosmanoğlu Hecosmana
Ilıca Îlce
İnler Mikaîla
Karabenli Rute Gazê
Kayabaşı
Karapınar
Mıcıkoğlu Micixa
Özyurt Tecîra Kurmanca
Sapanca Koçika
Sinanlı Sînaye Şuse
Sincik
Şeyhahmetli Qirpoli
Uzunbeyli
Yenimehmetli Ruta Nevalê
Yeşilöz Memela
Yukarı Tüfekçioğlu Milsefa
Yüzükbaşı Sewidî

Şereflikoçhisar

Nevşehir

Kırşehir

Navend

Golî (Gollu)
Tawira (Taburoglu- Şix Aga Çiftligi)
Guriyo Yeşiloba
Mala Benê (Pizbênika Jûr) Tosunburnu
Kanîkûrik (Körpinar)
Sêrek, Hurmîk (Seyrekkoy)
Cadirli haci yusuf

Çiçekdaxi

Sorik Acikoy,
Galikan Alahacili
Torin
Baxçepinar
Berkati Barakli
HoçikÇanakpinar
Siditler
Ramikan Dogankas
Kongus
Konir Konurkale
Qişlê, Çiçekdaxi
Gêder
Şahinoglu
Zekere Yalnizagac
Alan

Boztepe

Çamalê (Çamalak/Çamalaxhan)
Çidali (Çigdeli)
Çevirme
Sira Uzunpinar
Pizbênika Jêr Şuayipli, Harmanalti
Ûsînli Huseyinli
Kûlik Kulhoyuk
Xaladîno Hatunoglu, öksüzkale
Ûçkî Üçkuyu
Qişlê, Boztepe (Terziyanli, Buyukkişla, Taşlitepe)
Otko
Arapli Cedit (Yenidoganli)
Solax (Horla-Eskidoganli)

Kaman

Axsere

Pornega Mezin

Gundaki li aksaray ê Ekecik Nifusê xwe, 2000 kes ê. Ew gunda him zazaki him ji kurmanci diaxifin. Bajara navende aksaraya 45. km ye u navceye ekecik 15. km. dur e.

Kaleköy

Gundaki ekecike ye. 1800 nifuse xwe heye. ji bajare navende 40km, ji navceye 20km ye. u wa gundaji kurmanci diaxifin.

Akin : Kurmanc
Alayhan : Kurmanc /Dimilî
Babakonağı : Kurmanc
Bebek : Kurmanc
Borucu : Dimilî
Büyük Pörnek : Kurmanc / Dimilî
Cami : Kurmanc
Cangıllı : Dimilî
Çavdarlı : Kurmanc
Çalı Bekir : Dimilî
Çekiçler : Dimilî
Çolak Nebi : Kurmanc
Düğüz : Kurmanc
Ekecik Gödeler : Dimilî
Ekeceiktolu : Dimilî
Ekecik Yeniköy : Dimilî
Fatmauşağı : Kurmanc
Gökkaya : Kurmanc
Göksugüzel : Kurmanc
Kalebalta : Kurmanc
Karaçayır : Dimilî
Karakova : Kurmanc
Karakuyu : Dimilî
Koyakköy : Dimilî
Küçükpörnek : Kurmanc
Çavdarlı : Kurmanc
Macir : Kurmanc
Macarlı : Kurmanc
Kışla Sor : Kurmanc
Reşadiye : Kurmanc
Sağırkaraca : Kurmanc
Salmanlı : Dimilî
Sarıağıl : Kurmanc
Susadı : Kurmanc
Şeyhler : Dimilî
Taptuk : Dimilî
Tepesidelik : Kurmanc
Yalnızceviz : Kurmanc
Yanyurt : Dimilî

^[4]

Binêre

Çavkanî

^ https://www.kürtler.com/ankara-kurtleri.html
^ "Nefel". www.nefel.com. Roja gihiştinê 13 nîsan 2023.
^ Müslüm Yücel, "Tuz Gölü Kürtleri", I-VIII, Yeni Gündem gazetesi, 2000, İstanbul. Şablon:Tr icon
^ Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 10 gulan 2017 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 5 gulan 2016{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)

Girêdanên derve

[1] ttps://www.kürtler.com/ankara-kurtleri.html

[2] "Nefel". www.nefel.com. Roja gihiştinê 13 nîsan 2023.

[3] Müslüm Yücel, "Tuz Gölü Kürtleri", I-VIII, Yeni Gündem gazetesi, 2000, İstanbul. Şablon:Tr icon

[4] Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 10 gulan 2017 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 5 gulan 2016{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)

[2]

[3]

[1]

[4]