Xanedana Qing

Xanedana Qing 清朝
1644 — 1912
Al Nîşan
Xanedana Qing (1820)
Agahiyên gelemperî
Rêveberî
Paytext		Shenyang (1636–1644) Beijing (1644–1912)
Ziman
Dîn
TBH		{{{tbh}}}
TBH/sal		{{{tbh kes}}}
Dirav		{{{dirav}}}
Dem		{{{dem}}}
Nîşana înternetê		{{{nîşana înternetê}}}
Kd. telefonê		{{{koda telefonê}}}
{{{agahîgelemp1 sernav}}}		{{{agahîgelemp1}}}
{{{agahîgelemp2 sernav}}}		{{{agahîgelemp2}}}
{{{agahîgelemp3 sernav}}}		{{{agahîgelemp3}}}
{{{agahîgelemp4 sernav}}}		{{{agahîgelemp4}}}
{{{agahîgelemp5 sernav}}}		{{{agahîgelemp5}}}
Gelhe
		{{{gelhe}}}
		{{{gelhe2}}}
		{{{gelhe3}}}
		{{{gelhe4}}}
		{{{gelhe5}}}
Rûerd
		{{{rûerd}}}
		{{{rûerd2}}}
		{{{rûerd3}}}
		{{{rûerd4}}}
		{{{rûerd5}}}
Dîrok û bûyer
		{{{bûyer3}}}
		{{{bûyer4}}}
		{{{bûyer5}}}
		{{{bûyer6}}}
		{{{bûyer7}}}
		{{{bûyer8}}}
		{{{bûyer9}}}
		{{{bûyer10}}}
		{{{bûyer11}}}
		{{{bûyer12}}}
Serwerî
Împerator
		{{{serokA5}}}
{{{sernav serokB}}}
		{{{serokB1}}}
		{{{serokB2}}}
		{{{serokB3}}}
		{{{serokB4}}}
		{{{serokB5}}}
{{{sernav serokC}}}
		{{{serokC1}}}
		{{{serokC2}}}
		{{{serokC3}}}
		{{{serokC4}}}
		{{{serokC5}}}
{{{sernav serokD}}}
		{{{serokD1}}}
		{{{serokD2}}}
		{{{serokD3}}}
		{{{serokD4}}}
		{{{serokD5}}}
{{{sernav serokE}}}
		{{{serokE1}}}
		{{{serokE2}}}
		{{{serokE3}}}
		{{{serokE4}}}
		{{{serokE5}}}
		{{{serokE6}}}
		{{{serokE7}}}
		{{{serokE8}}}
		{{{serokE9}}}
Karîna qanûndanînê
	{{{perleman}}}
		{{{perleman1}}}
		{{{perleman2}}}
		{{{perleman3}}}
		{{{perleman4}}}
		{{{perleman5}}}

Xanedana Qing (çînî: 清朝; "Qīng Cháo";), xanedaneke ku di navbera 1644-1912 de li Çînê hukumdar bû. Damezrînerê wê malbata Aisin Gioro ya Mançû ye, ku li bakurê rojhilatê Çînê dijî. Ji ber vê yekê, ew wekî xanedana Mançû jî tê binavkirin. Ew xanedana împeryal a paşîn a Çînê ye.

Dewleta Mançû, ku li bakurê Çînê ye, di sala 1644an de têkilî bi çend fermandarên Çînê ra danîn, Beijing û Bakurê Çînê bi dest xistin, xanedana qing ava kirin. Li başûrê Çînê, berxwedana pro-Ming li seranserê sedsala 17an dom kir. Xanedana Qing di sedsala 18an de Mançurya ,Turkîstana rojhilat, Tîbet û ji bo demek kurt Nepal bi dest xist.

Di dema xanedana Qing de, rêveberî di navbera Mançû û gelê Han de hate parve kirin. Mançû di rêveberiyê de xwedî cîhekî taybetî bû. Rêvebirên paye bilind piranî Mançû bun û Çînî (Han) di rêveberiya herêmî da bûn. Mançû hêdî hêdî dî nav Çînan da hate pîşaftin, di avayê ziman û çandî da bun Çînî.

Di vê demê de, Çîn di warê aborî û teknolojîk de kete pîşt Ewropa. Nifûsa Çînê di sedsala 18an de zêde bû û di nîvê sedsala 19an de gihîşt 450 milyon kes î. Bi lawazbûna Çînê re, dewletên rojavayî dest bi danûstendina bi Çînê re kirin û ketin nav karên hundur ên welat. Welatên rojava dest bi firotina efyonê li Çînê kir û ev bu sedema pîrsgirêkên girîng di nav Çînê da. Di sala 1830an de şerê efyonê bi dest pêkir. Di nîvê sedsala 19an de, serhildanên mîna Serhildana Taiping ji bo hilweşandina xanedanê li Çînê derketin. Di dawiya sedsala 19an de, gelek deverên Çînê di bin serweriya dewletên biyanî de bûn, û Çîn hema hema nîv-kolonyal bû. Di heman demê de, Çînê di 1894-1895an de şerê dijî Japonê winda kir û girava Taywanê radestî Japon kir û li Mançurya mafê xwe dan.

Di destpêka sedsala 20an de, Serhildana Boxer ya neserketî li Çînê li dijî welatên Rojavayî pêk hat. di dawî de, di cotmeha 1911an de serhildana ku li Wuchang dest pêkir, li seranserê welêt belav bû, di 12ê sibatê 1912an de, împarator ji text hat avêtin û komar hate îlankirin. Dawîya xanedana û împeratorîyê hat.

Binêre

Lîsteya Monarşiyên Çînê

Çavkanî

Ev gotar ji agahiyên naveroka gotara wekhev a Wîkîpediyaya tirkî pêk tê.