David Hume
David Hume (jdb. 7ê gulanê 1711an li Edinburgh – m. 25ê tebaxê 1776an li Edinburgh) fîlozof, dîroknas û aborînasekî skotlandî bû. Ew yek ji nimînerên ekola fîlozofiya emprîzmê yê ko di çaxa ronîbûnê de jiya bû. Felsefeya xwe li ser epîstemolojî bandoreke mezin ji fîlozofiya Immanuel Kant ditîbû. Ew li xeynî epîstemolojî li ser pozîtîvîzmê û felsefeya analîtîkê jî xebitîbû. Ew li ser ekonomiyê jî şixulîbû dostekî Adam Smithî ko li ser vê mijarê xebatên xwe berhevdidabûn.
David Hume | |
|---|---|
 | |
| Cihê goristanê | Old Calton Burial Ground, Edinburgh |
| Netewe |  Skotlandî |
| Hevwelatî |  Brîtanî |
biguhêre | |
Jiyan
biguhêreDavid Hume di sala 1711an li Edinburghê hatiye dinê. Malbata xwe berê çiqas zadegan bû jî dema ko ew hatiye dinê feqîr bûbû. Di maynê salên 1723an û 1729an de wî li ser dadê xwend. Lê pê xelas kirina wê re ew keta depresyoneke kûr û encax di sala 1731an de li Bristolê şixulî. Di salên 1735an de heta 1737an ewî li Fransayê bû û li wir dest bi berhema xweya bi navê Treatise of human nature kir.
Di salên 1739/40an de pirtûka xweya bi navê A Treatise of Human Nature (Lêkolîneke Xweza Mirov) temam kir û weşand.
Di sala 1748an de wî bi xebata xweya Enquiry concerning human understanding(Lêgerinekê li ser Feresatê Mirov) dewama berheöa xweya A Treatise of Human Nature kir. Ew çû bajarê ko li hatiyî dinê, Edinburghê, û dest bi xebata dîroka Îngîltere kir û ew xebatên xwe jî navbera salên 1754an û 1761an de weşandin. Ew xebatên xweyên ser dîrok û bi navê The natural history of religion ya ko di 1757an de weşandî, ji hêlê dîroknasan de rexne dîtin.
Ew di 1763an de wek balyoz çû Parisê û 1766an de bi Rousseau ve vegeriya Londonê. Ew di 1776an de li Edinburghê mir.
Fîlozofî
biguhêre
Fîlozofiya Hume yê li ser Epîstemolojî di ekola emprîzmê de tê ditîn hin ji xebatên herî girîngê di wê beşê de ye.
Wî teoriyên empîrstên ko, digotin agahiyên mirov ji hesan pêk tê, wî hîn pêşxistin.
Ekonomî
biguhêreHume li ser felsefeya polîtîka û teoriya civatiyê şixulî.
