Zimanê romanî

Romanî (bi romanî: rromani ćhib), zimanê xelkê romanî (cengene, mitrib, qereç^[2]^[3]) e.

Zimanê romanî ji malbata zimanên îndogermanî ji şaxa sanskrît e. Nêzîkî zimanên hindî û ûrdû ye. Lê ji ber ku romanî piştî ku ji welatê xwe Hindistanê koçber bûne êdî ne xwedî welatek in, zimanê wan di bin zimanên ku welatên ew lê dijîn de gelek heliyaye, qels ketiye.

Romanî pirranî bi zimanên xwe yî zikmakî naaxivin. Li seranserî cîhanê belavbûne û bi zimanên cihên ku lê dijîn pirranî diaxivin. Li Tirkiyê herêmên Trakya, Stembol, Enqere, Edene, Bursa, Kayseri hwd gelek cihan gorî texmînan zêdetirî 3.500.000 romanî dijîn. Dîsa çiqas ji wan bi zimanên xwe yî zikmakî diaxivin nediyar e. Li Tirkiyê wekî tê zanîn, ji xeynî tirk û zimanê tirkî zanîngeh nikarin û naxwazin li ser gelên din lêkolînan bikin. Li Kurdistanê pirranî koçber dijîn û li zozanan û gundan digerin bazirganiyê dikin.

Hin komên zimanê romanî

Kêm be jî li ser çand, huner û standartkirina zimanê romanî xebat hene û alfabeyeka latînî hatiye amadekirin. Heger li Tirkiyê nasnameya romaniyan were pejirandin û naskirin wê ji bo paşeroja zimên başî be. Lewra pirraniya romaniyan li Tirkiyê dijîn.^{[çavkanî hewce ye]}

Hijmarên bi romanî û hin zimanên din ên têkildar

Hejmar/Ziman	Romanî	Domarî	Lomavren	Sanskrît	Hindî	Kurdî (kurmancî)	Zazakî
1	ekh, jekh	yika	yak, yek	éka	ek	yek, êk	yew
2	duj	dī	lui	dvá	do	du	dı
3	trin	tærən	tərin	trí	tīn	sê	hirê
4	štar	štar	išdör	catvā́raḥ	cār	çar, çuwar	çehar
5	pandž	pandž	pendž	páñca	pā̃c	pênc	phanc
6	šov	šaš	šeš	ṣáṭ	chah	şeş	şeş
7	ifta	xaut	haft	saptá	sāt	heft	hewt
8	oxto	xaišt	hašt	aṣṭá	āṭh	heşt	heşt
9	inja	na	nu	náva	nau	neh	new
10	deš	des	las	dáśa	das	deh	des
20	biš	wīs	vist	viṃśatí	bīs	bîst	vist
100	šel	saj	saj	śatá	sau	sed	se

Mijarên têkildar

Çavkanî

^ Matras, Yason (2005). Schrammel, Barbara; Halwachs, Dieter W.; Ambrosch, Gerd (edîtor). "The classification of Romani dialects: A geographic-historical perspective" (PDF). General and Applied Romani Linguistics - Proceeding from the 6th International Conference on Romani Linguistics. LINCOM. Roja gihiştinê 14 îlon 2013.
^ https://rojevakurd.com/li-ses-welatan-qerec-bi-zimane-kurdi-diaxivin/
^ https://www.rudaw.net/kurmanci/kurdistan/1909201817

Ev gotara têkildarî zimên şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?)

[matras_proceedings-1] Matras, Yason (2005). Schrammel, Barbara; Halwachs, Dieter W.; Ambrosch, Gerd (edîtor). "The classification of Romani dialects: A geographic-historical perspective" (PDF). General and Applied Romani Linguistics - Proceeding from the 6th International Conference on Romani Linguistics. LINCOM. Roja gihiştinê 14 îlon 2013.

[2] ttps://rojevakurd.com/li-ses-welatan-qerec-bi-zimane-kurdi-diaxivin/

[3] ttps://www.rudaw.net/kurmanci/kurdistan/1909201817

[2]

[3]

[1]