Yaqût (gel)

Yaqût an jî saxayî komeki tirkî ye ku bi giranî li Komara Yaqûtyayê ya Rûsyayê dijî. Yaqût ji şaxê zimanên tirkî yê Sîbîryayê ye.

Yaqût / Saxa

Gelhe tevahî
Rûsya 500,000
Ziman
Zimanê yaqûtî, zimanê rûsî
Baweriya dînî
tengrîzm, xristiyanî

Dîrok

Di salên 1620-an de Împaratoriya Rûsyayê dest pê kir ku derbasî nav axa wan bibe û pêve bike an bi cih bibe, bac danî û karîbû çend serhildanên Yaqût di navbera 1634 û 1642 de bitepisîne. Yaqût û eşîrên din ên tirk li ser çemê Lena  Peter Golovin, serokê hêzên rûsî, bi serweriya terorê bersiv da: şêniyên xwecihî hatin şewitandin û bi sedan hatin kuştin.  Nifûsa Yaqût tenê di navbera salên 1642 û 1682an de ji sedî 70 kêm bû, bi taybetî ji ber nexweşiyên infeksiyonê.

Rêûresma tengrîya yaqût e

Di sedsala 18-an de, rûsan zext kêm kirin, hin îmtîyaz dan serekên Yaqût, azadî dan wan, hemî axa xwe dan wan û kahînên Xiristiyanî ên Dêra ortodoks şandin ku gelê Yaqût di warê çandiniyê de perwerde bikin.  Di salên 1820-an de, hema hema hemî Yaqût îdîa kir ku xwe guhertiye Dêra Ortodoks a Rûs, lê hejmarek pratîkên Tengrîst parastin. Piraniya Yaqûtên paşê vedigerin Tengîzmê. Wêjeya Yaqût di dawiya sedsala 19-an de dest pê kir.

Bîbliyografî

• Russia (2010a). "Official website of the 2010 Russian census" (bi rusî). Federal State Statistics Service. Ji orîjînalê di 25 adar 2016 de hat arşîvkirin. Roja wergirtinê: 4 kanûna paşîn 2022.
• Richards, John F. (2003). The Unending Frontier: An Environmental History of the Early Modern World. University of California Press. ISBN 0520939352.
• Levene, Mark; Roberts, Penny (1999). The Massacre of History (bi îngilîzî). Berghahn Books. ISBN 978-1-57181-934-5.
• Davis, Wade; Harrison, K. David; Howell, Catherine Herbert (2007). Book of Peoples of the World: A Guide to Cultures (bi îngilîzî). National Geographic Books. ISBN 978-1-4262-0238-4.