Yaqût, yakût an jî saxa (саха, saxa (yj.), сахалар, saxalar (pj.)), komeke tirkî ye ku bi giranî li Komara Saxayê ya Federasyona Rûsyayê dijî. Yaqût ji şaxê zimanên tirkîSîbîryayê ye.

Yaqût-Saxa
Alayê Yaqûtîstan
Gelhe tevahî
 Rûsya 500.000[1]
Ziman
Zimanê yaqûtî, zimanê rûsî
Baweriya dînî
Tengrîzm, xiristiyanî

Dîrok biguhêre

Di salên 1620an de Împeratoriya Rûsyayê dest pê kir ku derbasî nav axa wan bibe û pêve bike an bi cih bibe, bac danî û karîbû çend serhildanên Yaqût di navbera 1634 û 1642 de bitepisîne. Yaqût û eşîrên din ên tirk li ser çemê Lena Peter Golovin, serokê hêzên rûsî, bi serweriya terorê bersiv da: şêniyên xwecihî hatin şewitandin û bi sedan hatin kuştin.  Nifûsa Yaqût tenê di navbera salên 1642 û 1682an de ji sedî 70 kêm bû, bi taybetî ji ber nexweşiyên infeksiyonê.[2][3] Di sedsala 18an de, rûsan zext kêm kirin, hin îmtîyaz dan serekên yaqût, azadî dan wan, hemî axa xwe dan wan û kahînên xiristiyanî ên Dêra Ortodoks şandin ku gelê yaqût di warê çandiniyê de perwerde bikin. Di salên 1820an de, hema hema hemî yaqût îdîa kir ku xwe guhertiye Dêra Ortodoks a Rûsî, lê hejmarek pratîkên tengrîst parastin. Piraniya yaqûtên paşê vedigerin tengîzmê. Wêjeya yaqût di dawiya sedsala 19an de dest pê kir.[4]

Çavkanî biguhêre

  1. ^ Russia 2010a.
  2. ^ Richards 2003, r. 238.
  3. ^ Levene & Roberts 1999, r. 155.
  4. ^ Davis, Harrison & Howell 2007, r. 141.

Bîbliyografî biguhêre

  • Russia (2010a). "Official website of the 2010 Russian census" (bi rûsî). Federal State Statistics Service. Ji orîjînalê di 25 adar 2016 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 4 kanûna paşîn 2022.
  • Richards, John F. (2003). The Unending Frontier: An Environmental History of the Early Modern World. University of California Press. ISBN 0520939352.
  • Levene, Mark; Roberts, Penny (1999). The Massacre of History (bi îngilîzî). Berghahn Books. ISBN 978-1-57181-934-5.
  • Davis, Wade; Harrison, K. David; Howell, Catherine Herbert (2007). Book of Peoples of the World: A Guide to Cultures (bi îngilîzî). National Geographic Books. ISBN 978-1-4262-0238-4.