Hugo Chávez

Hugo Chávez
Hugo Chávez
Navê rastî	Hugo Rafael Chávez Frías
Jidayikbûn	28ê tîrmeha 1954an; Sabaneta (Venezuela)
Mirin	28ê tîrmeha 1954an (-59 salî); Hospital Militar de Caracas
Sedema mirinê	Penceşêra tortorîkê (Sedemên sirûştî)
Cihê goristanê	Historical museum in Caracas
Hevwelatî	Venezuela
Perwerde	Military Academy of the Bolivarian Army ;
Pîşe	Siyasetmedar; efser ;
Meqam	Serokdewletê Venezuelayê (1999–2013); seroka/ê partiya siyasî (United Socialist Party of Venezuela, 2007–2013) ;
Partiya Siyasî	Revolutionary Bolivarian Movement-200 (1982–1997); Fifth Republic Movement (1997–2007); United Socialist Party of Venezuela (2007–2013) ;
Hevjîn	Nancy Colmenares (1977–1995); Marisabel Rodríguez de Chávez (1997–2004) ;
Zarok	María Gabriela Chávez ;
Dê û bav	Hugo de los Reyes Chávez (bav); Elena Frías de Chávez (dê);
Xizm	Asdrúbal Chávez (male cousin) ;
Xelat	Al-Gaddafi International Prize for Human Rights; Order of Francisco Morazán (2014); Grand Collar of the Order of Prince Henry (2001); Order of the Liberator; Order of Francisco de Miranda ;
Malper	www.chavez.org.ve; todochavez.gob.ve ;
	biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Hugo Rafael Chávez Frías (jdb. 28ê tîrmeha 1954an li Sabaneta - m. 5ê adarê 2013an li Karakas)^[1] efser û siyasetmedarekî venezuelayî bû. Ji sala 1999an heta mirina xwe di sala 2013an de 62emîn serokê Venezuelayê bû.

Chávez di bernameya xwe de Simón Bolívar wek model digirt û pabendbûna wî ya bi Amerîkaya Başûr ya yekbûyî dikir. Albayê berê di destpêka salên 1980î de tevgera Movimiento Bolivariano Revolucionario 200 damezrand. Piştî hewldana derbeyeke têkçûyî Chávez di seranserê welêt bû binavûdeng û du sal di girtîgehê de ma. Wî partiya Movimiento Quinta República damezrand û di hilbijartinên serokatiyê yên 1998an de bi ser ket. Di hilbijartinên salên 2000an, 2006an û 2012an de sê caran ev li pey hev wek serok hate hilbijartin.^[2]

Şoreşa Bolîvarîk ya Chávez ramanên sosyalîst û marksîst tev de girt û piştî netewekirina pîşesaziyên sereke, dewlemendiya neftê ya welêt bikar anî da ku vîzyona xwe ya "sosyalîzma sedsala 21an" di polîtîkayên civakî û xerîdarbûnê de fînanse bike.

Kesayetiya Chávez, siyaseta wî, şêwaza serokatiya wî û derketinên wî yên di medyayê de bûne sedema nîqaşên ku bala navneteweyî kişand ser xwe. Di heman demê de wî ji komên çepgir û antî-globalîzmê jî bal û pênaseyek girîng girtin. Rexnegiran ew bi taybetî bi kiryarên wî yên otorîter û polîtîkayên aborî yên nedomdar tawanbar kirin. Hevkariya bi dîktator û tevgerên çekdar ên cuda re û danûstandinên wî bi endamên opozîsyon û dijberan re jî cihê nakokiyê bû.

Çavkanî

^ "Venezuelas Präsident Hugo Chavez ist tot". Der Spiegel (bi almanî). 5 adar 2013. Roja gihiştinê 11 sibat 2023.
^ "Venezuela: Hugo Chávez trifft den Nerv des Volkes - WELT". DIE WELT (bi almanî). Roja gihiştinê 11 sibat 2023.

[1] "Venezuelas Präsident Hugo Chavez ist tot". Der Spiegel (bi almanî). 5 adar 2013. Roja gihiştinê 11 sibat 2023.

[2] "Venezuela: Hugo Chávez trifft den Nerv des Volkes - WELT". DIE WELT (bi almanî). Roja gihiştinê 11 sibat 2023.

[1]

[2]