Komkujiya Bûçayê 2022
Komkujiya Buçayê komek tawanên şerên eşkere bû, ku li deverên di bin kontrola Hêzên Çekdar ên Rûsyayê di dema şerê li bajaroka Buça yê Ûkraynayê piştî êrişa Rûsyayê ya li Ukraynayê hat kirin. Rayedarên Ukraynayê diyar kirin ku zêdetirî 300 şêniyên bajêr hatine kuştin. Komkujî ji aliyê Ukraynayê ve weke jenosîd hat binavkirin. Hem Rûsya û hem jî Ukrayna daxwaz ji Dadgeha Cezayê ya Navneteweyî (ICC) kirine ku lêkolînê li ser tiştên li Buçayê qewimîne bike. Karbidestên Rûsî her sûc red kirin, dîmen û wêneyên laşên mirî wekî "provokasyon" an "performansa sahneyê" ji hêla rayedarên Ukraynayê ve binav kirin.
Paşbingeh
Di çarçoveya dagirkeriya 2022 ya Ukraynayê de, Artêşa Rûsyayê sînorên başûrê Belarûsê derbas kir. Yek ji tevgerên destpêkê vekêşana ber bi Kîevê bû, û ligel stûnek mezin ji wesayitên leşkerî, leşkerên rûsî derbasî Ukraynayê li bakurê Kîevê bûn. Di 27ê Sibata 2022an de, hêzên pêşkeftî yên rûsî derbasî bajarê Bûça bûn, herwiha ew yek ji yekem deverên derveyî Kîevê bû ku hêzên rûsî derbasî nav bajêr bûn.
Di dawiya Adarê 2022’an de, berî vekişîna Rûsyayê ji Kîevê, Dozgera Giştî ya Ukraynayê Iryna Venediktova diyar kir ku dozgerên Ukraynayê delîlên 2,500 dozên gumanbar ên tawanên cengê di êrîşa Rûsyayê ya sala 2022’an berhev kirine û "çend sed gumanbar" nas kirine. Seroka Mîsyona Çavdêriya Mafên Mirovan a Neteweyên Yekbûyî li Ukraynayê Matilda Bogner jî nîgeraniya xwe li ser belgekirina teqez a qurbaniyên sivîl bi taybetî li herêm û bajarên di bin agirên giran de ne, anî ziman, û bal kişand ser nebûna elektrîkê û peywendiyên pêbawer.
Di çarçoveya paşvekişîna giştî ya hêzên Rûsî ya li bakurê Kîevê, û herwiha êrîşên li ser pêkhateyên Rûsî ji aliyê artêşa Ukraynayê leşkerên Rûsî li devera Bûça paşve vekişiyan. Hêzên Ukraynayê di 1'ê Nîsanê de ketin bajêr.
Ragihandin
Dema êrîşa Rûsyayê
Li gorî medyaya Ukraynayê, hêzên Rûsî di 4ê Adarê de 3 sivîlên bêçek ên Ukraynayê di nav otomobîlekê de diçûn vedigeriyan ji xwarina gihandina penageha kûçikan kuştin. 5ê Adarê saet di 07:15ê serê sibê, du otomobîlên du malbatên dixwestin birevin tê de bûn, dema ku wesayit dizivirîn ser Kolana Çkalovayê, ji aliyê leşkerên Rûs ve hatin dîtin. Hêzên Rûsî li ser konvoyê gulebaran kirin û di wesayîta duyemîn de kesekî jiyana xwe ji dest da. Otomobîla pêşiyê bi çekên lûledirêj ket û di cih de 2 zarok û dayika wan jiyana xwe ji dest dan.
Piştî vekişîna Rûsyayê
Dîmenên vîdyo yên destpêkê piştî vekişîna Rûsî di roja şemiyê 2’ê Avrêlê, li ser medyaya civakî hatin belavkirin, ku tê de qurbaniyên girseyî yên sivîl nîşan didin. Li gorî şaredarê Buçayê Anatoliy Fedoruk, di nav cesedên li herêmê hatine dîtin "bi sedan leşkerên Rûsyayê" jî hene. Paşê delîlên din derketin holê û tawanên şer ji aliyê hêzên Rûsî ve hatine kirin dema ku ew herêm dagir kirine, hate xuya kirin. Li gorî The Times, 18 cenazeyên mêr, jin û zarokên hatine qetilkirin, ku di jêrzemînê de hatin dîtin. Di dîmenên ji aliyê artêşa Ukraynayê ve hatin weşandin xuya bû ku jûreyek îşkenceyê ya li jêrzemînê nîşan dide, ku laşên guhên jêkirî û diranên wan hatine derxistin. Cenazeyên sivîlên din ên hatin qetilkirin di rê de hatin hiştin.
Niştecih û şaredarê bajêr gotin qurbanî ji aliyê leşkerên Rûsyayê ve hatine kuştin. Gelek ji mexdûran xuya bû ku diçûn karên xwe yên rojane, hilgirtina çenteyên kirînê. Di dîmenan de herwiha sivîlên destên wan girêdayî hatin dîtin. Dîmenên din mirinek li kêleka bîsîkletekê nîşan didin. Rojnameger bi xwe derbasî bajêr bûn, cesedên bi dehan kesên bi cilên sivîl dîtin. CNN, BBC, û AFP’ê belgeyên vîdyoyî yên gelek cesedên sivîlan li kolan û hewşên li bajaroka Buçayê belav kirin, yên ku hin ji wan bi dest û lingên girêdayî bûn. BBC got; derbarê 20 cesedên li kolanê hinek ji wan di perestgehê de hatine gulebarankirin û hinek cenaze jî ji aliyê tankê ve hatine avêtin. Di 2ê Avrêlê de, nûçegihanê AFP diyar kir ku wî herî kêm bîst laşên sivîlan li kolanên Buçayê dîtibûn û herwiha du ji laşan destên wan girêdayî bûn. Şaredar Fedoruk got; ev kes hemû ji pişta serê xwe hatine gulebarankirin.