Dêrika Çiyayê Mazî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

 

Heta demeke nêzîk jî qismekî mezin ji rûniştvanên Dêrikê, [[Ermenî]] bûn. Di van salên dawî de, ji ber sedemên aborî, civakî û siyasî, Ermeniyên Dêrikê ber bi [[Stenbol]], [[Sûrî]], [[Ewrûpa]] û [[Emerîka]]yê koçber kirin. Vê gavê jî bi qandî du-sê malbatên wan li Dêrikê manin. Di dema xwe de, qismekî mezin yê pîşesaziyê (seneetkarî) di destê Ermenîyên de bûn. Yek ji wan avahiyên dîrokî, [[Dêra Sor]] e ku li ser navê [[Ermeni]]yan maye. Li gora rîwayetê tê texmîn kirin ku Dêrikê navê xwe ji vê dêrê wergirtiye.

Dêrik ji hêla av, kanî û çeman ve dewlemendiyeke herêmê ye. Piranîya çeman zivistanan der dibin û biharan heta bi serê havînan diherikîn. Lê piraniya wan, havînan dimiçiqin. [[Çemê Xabê]], [[Çemê Şêbê]], [[Çemê Zorava]] û [[Çemê Circibê]] hin ji wan çeman in. Ji xêndî van çeman jî, hin gol û barajên (bendav) ji bo avdanê û bi navê [[Kunreş]], [[Sûbetan]], [[Qurixî]] û [[Sêpnatê]] ku ji terefê dewletê ve hatinên çêkirin, henin.

 

[[Zeytûn]], [[hinar]] û [[hejîr]]ên Dêrikê gelek navdar in.

 

=== Dewletên ku li Dêrikê hikimdarî kirine ===