Abdullah Öcalan: Cudahiya di navbera guhartoyan de

{{Ev gotar|li ser damezrînerê PKK'yêPKKê ye. Ji bo kesên din bi navê "Ocalan", li [[Öcalan (cudakirin)]] binihêre.}}

| bernavk = Apo

| perwerde = [[Fakulteya HiquqîHiqûqê ya Zanîngeha Stenbolê]]<small>(1971)</small><br />[[Fakulteya Zanistên Siyasî ya Zanîngeha Enqereyê]]<small>(1971-1984)</small>

'''Abdullah Ocalan''' ({{bi-ku|{{IPA-ku|A:|b|d|u|l||l|a:|h|_|o|c||a:|l|a:|n}}}}) ("Apo", [[4'ê avrêlê|4'ê nîsana]] 1949'an, li gundê [[Xelfêtî|Xelfêtiyê]] bi navê [[Amara, Xelfetî|Amara]]) [[siyasetmedar|ramyar]]ekî kurd e. Ocalan damezrênerêdamezrînerê [[PKK|PKKê]] ye. Di 15ê Sibata 1999an de, sixûrên [[DYA]]yê, Ocalan bi komployek revand û radestî dewleta Tirkiyê kir. Niha li girava [[Îmrali]]yê girtî ye.

Abdullah Ocalan, di [[1949]]'an de li gundê [[Amara, Xelfetî|Amara]] yê bi ser navçeya [[Xelfêtî|Xelfetiyê]] ya girêdayî Rihayê çêbûye. Dibistana seretayî li [[Cîbîn]]ê xwendiye û hê di wê demê de di lîstik, limêj û parve kirinê de pêşengî kiriye. Dibistana navîn li [[Nizip]]ê dibistana navîn jî li [[Enqerê]] li dibistana navîna Tapu Kadastro qedandiye. Di 1969'an1969an de li Amedê dest bi karmendiyê kiriye. Di karmendiya salekê de têkiliya dewlet û civakê û ya sazî û man feodal û dewletê ji nêz ve dîtiye. Di 1971ê de vebuhandina xwe deranîye Stenbolê û li wir di ber karmendiyê de xwe amade kiriye ku bikeve zanîngehê jî. Heman sal qeydiya xwe li zanîngeha dadê çêkiriye û dev ji karmendiyê berdaye.

Di wan salan de [[Stenbol]] di bin bandora bayê 1968'an1968an de bû. Ocalan jî kete bin bandora vî bayî û [[Marksîzm - Lenînîzm]] nas kir. Ew salana weke salên werçerxa jiyana wî ne û her wiha ew Sosyalîzm, yeksanî û azadî pir nêzîkî xewnayên xwe yên zarokatiyê dîtin. Ocalan bîryar da bûdabû ku Sosyalîzm û pirsgirêka Kurd li hev biguncîne. Bi vê armancê bîryarbiryar da ku dest bi siyaseta çalak bike û qeydiya xwe li zanîngeha zanîngên ramyarî ya [[Enqere|Enqerê]] çêkir. Li vê derê xwe di nav atmosfereke tund a guftugoyanguftûgoyan de dît û şeklek da ramanên xwe. Di 30yê [[adar]]a 1972'an1972an de pêşengên şoreşê [[Mahir Çayan]] û hevalên wî li [[Kizildere|Qizilderey]]ê hatin kuştin û vê bûyerê şopên kûr di jiyan û ramanên wî de de hiştin. Di 7'ê7ê nîsanê de di çalakîya şermezar kirinaşermezarkirina bûyera komkujiyê de hat binçav kirinbinçavkirin û wî şandin girtîgeha Mamakê. 7 meh di girtîgehê de ma û di wê pêvajoyê de xwe gihand ramana wî ava kirinaavakirina rêxistinekê û ji bo vê yekê gav avêt nav pêvajoyeke din a lêgerîn û lêkolînê. Piştî 1972'an1972an [[pirsgirêka kurd]] bi gelek derûdoran re guftugoguftûgo dike û di heman demê komelade komeleya perwerdahiyeperwerdahiyê bilind a demokratîk a Enqerê ava dike. Di heman demê de ew xebatên xwe yên bîrdoziyê yên ku di nava komekê de dimeşîne, digihîne gihaneka dawî. Koma di bin pêşengiya Ocalan de di dawîya sala 1975'an1975an de civînekê li dar dixe û biryar dide ku li Kurdistanê xebatê bimeşîne.

=== Avakirina PKK'êPKKê ===

Di [[27'ê mijdara 1978|27ê mijdara 1978an]]'an de jî Ocalan û hevalên wî li [[Amed]]ê li gundê [[Fîs]]ê yê Lîceyê careke din li hev kom dibin û bîryarabiryara ava kirinaavakirina ''Partiya Karkerên Kurdistanê'' didin. Xebatên rêxistinkirinêrêxistinê yên Ocalan û Partiyapartiya wî PKK yên li [[Kurdistan]]ê di demeke kin de bala [[dewleta tirk]] dikişîne. Li ser vê şêweya nû ya Ocalan a li hemberî pirsgirêka kurd ku zikê nerm ê Tirkiyê ye, dewleta tirk zextên xwe zêde dike. Dewletê bi awayekî eşkere li hemberî koma Ocalan şer dide destpêkirin û ji ber vê yekê Ocalan sala 1979'an1979an derdikeve derve û diçe Libnanê. Bi vî awayî meşa ku dê 20 salan li rojhilata navîn berdewam bikira, destpêdest pê kir. PKKê li LibanaêLibnanê di 1982'yan1982an de kongra xwe ya duyem pêk anî û bîryarabiryara vegera nava axa welêt wergirtgirt. Milîtanên PKKê di bin pêşengiya Öcalan de perwerdehiya xwe ya [[îdeolojî]]k û [[leşker]]î jî qedandibûn. Di encamê de di 15ê [[tebax]]a 1984'an1984an de li Bakurê Kurdistanê şerê çekdarî destpê kir. Ji wê gavê û şûn ve êdî pirsgirêka Kurd bi hemû dijwariya xwe di rojeva cîhanê de bûye.

Di encama şerê çekdarî de li ser daxwazên ku ji Tirkiyê tên, ji 1993'an1993an û şûn ve PKKê 3 caran agirbestagirbestê danezan kirragihand. Ev gavên ku ji bo çareserkirina pirsgirêka Kurdkurd hatin avêtin, rastî pênûs û astengiyên derûdorên rentxwir hatî bûnhatibûn. Di 9'ê9ê dotmehacotmeha 1998'an1998an de di encama hevanîyeke ku bi hevkariya hêzên navnetewî hat amade kirinamadekirin, Ocalan neçar ma ku ji Suriyê derkeve. 9ê [[cotmeh]]ê de Ocalan dema dest bi rêwîtiya ber bi EwrûpaEwrûpayê ve kir wê wiha bigota: ''Ez ji niha û şûn ve dixwazim rola xwe di kanala siyasî de bilîzim''. Ocalan dema li Îtalya bû gelek caran bangên ji bo aştiyê kirin lê belê ji yekîtiyaYekîtiya ewrûpaEwropayê hêviya ku dikir bidest nexist. Ocalan di 2yê2ê [[sibat]]a 1999an de bi zordayîna [[Yewnanîstan]]ê heta [[Kenya]]yê diçe. Di 15ê sibata heman salê de jî li paytextê Kenya Nayrobiyê li pêşiya avahiya sefaretxanasefaretxaneya Yûnanîstanê bi hevanîyeke navnetewî ber bi Tirkiyê ve tê revandin. Serokê giştî yê PKKê Abdullah Ocalan li girava Îmralî ya li nav deryaderyaya Marmarayê bi tenê li serê xwe di girtîgehê de hat bicîh kirinbicîhkirin. Ocalan li [[Îmrali]]yê bi parêznameya xwe ya pêşî de daxwaz kir ku pirsgirêka kurd li ser bingeha aştiyê were çareser kirinçareserkirin.