Bendava Derbendîxanê: Cudahiya di navbera guhartoyan de

| herêm =[[Derbendîxan]], 65km65 km başûrê rojhilata [[Silêmanî|Silêmani]]yê, [[Hikûmeta Herêma Kurdistanê]]

'''Bendava Derbendîxanê''' ({{bi-ckb|بەنداوی دەربەندیخان|Bendawî Derbendîxanê}}), [[bendav]]eke çendmebestî ye ku li ser çemê [[Sîrwan (çem)|Sîrwanê]] yê li [[Silêmanî (parêzgeh)|parêzgeha Silêmaniyê]] hatiye çêkirin. Cureya wê bendava axî(axebendaw) ye û di navbera salên 1954-1961'an1961ê de hatiye çêkirin. Mebesta bendavê avdanî, hilberandina wizeya hîdroelektrîkî û rekreasyon(betlane) e. Bendav û santrala wizeyê ya bi 249 MWî, ji ber nerind çêkirin û xemsarî, di nav salan de gelek car hatin veherandin. Rindkirina santralê di sala 2007'an2007an de dest pê kiriye û di sala 2013'an2013an de jî dawî lê hatiye.<ref> Dokumaneke li ser Bendava Dûkan û Derbedîxan[http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2007/01/24/000020953_20070124135558/Original/E15370Dokan0an1am0Inspection0Report.doc]</ref>

Piştî sêwirandina bendavê ya ji aliyê ''Şirketa Endezyariyê Harza ya DYA'yî'' ve çêkirina bendavê di sala 1956'an1956an de dest pê kir. [[Deryaçeya bendavê]] ([[rezervuar]]) jî di sala 1961'an1961ê de dest pê kir û di heman salî de çêkirina bendavê qediya. Piştî tijekirina rezervuarê, çend problem derketin holê. Di sala 1967'an de [[hezaz]]ekê çêbû. Ev hezaz bû sedema xûziyeke nêzîkî 100 metreyî û ev çewtî her gav di bin veherandinê de ye.

Di navbera salên 1983-1985'an1985an de santrala wizeyê ya bendavê ji aliyê şirketên [[Almanalman]]''( [[Polensky & Zöllner)'']] û [[Japonjaponî]]''( [[Mitsui)'']] ve hate veguhertin. [[Jenerator]]ên 83 MWî bi 2 jeneratorên bendavê yên bi 800 kWî re hate guhirandin. Piştî kemijîna bûyerên siyasî, ew di sala 1990'an1990î de kete navberê. Digel vê yekê, du jenerator xweş neşixûlîn û turbîn jî li dûçarî [[kavîtasyon]]an man. Ji ber [[şerê Îran û Iraqê]], di sala 1988'an1988an de [[rêherk]] hatin rakirin û di navbera salên 1989 û 1990'an1990î de deriyên rêherkê yên nû hate sazkirin. Santrala wizeyê di sala 1990'an1990î de bi bombebarankirinê gelek xesar çêbû. Di sala 2007'an2007an de ji aliyê [[Banka cîhanêCîhanê]] ve ji bo veherandina bendavên [[Bendava Dûkan|Dûkan]] û derbendîxanêDerbendîxanê, nêzîkî 40 milyon dolar hate şandin. Vehera Bendava Derbendîxanê 18.85 [[milyon]]850.000 [[dolar]] girt û di sala 2013'an2013an de tewaw bû.<ref>http://documents.worldbank.org/curated/en/330441467986319590/pdf/ICRR14680-P099059-Box393183B-PUBLIC.pdf</ref><ref>http://documents.worldbank.org/curated/en/703421468771332625/pdf/P0990590ISR0Di025201101319579140467.pdf</ref>

== Dîzayn û Karsazîkarsazî ==

Bendav, li ser newalekê ku ji [[latiyê niştî]] pêk hatiye, dimîne. Bilindiya bendavê ya maksîmûm 128 m û dirêjiya kretê[[kret]]ê ya bi rêherkê 535 m ye. Firehiya kretê 17 m û asta kretê jî 495 m ye. [[Qeware]]ya bendavê ya binyadî 7.100.000 m³</sup> e. Bendav di qadeke 17.850 km² de av di xwe de dihewîne. Li gorî dîzayna xwe zerengiya avgirtinê bendavê 3 Mm³</sup> e. Ji vê zerengiyê 25002.500.000.000 m³</sup> depokirina karîger û 500.000.000 m³</sup> jî depokirina xalî ye. Di bilindahiya 485 metreyê de, qada rezervuarê 113 km² e.