Alfabeya kurdî ya latînî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
WîkîBot (gotûbêj | beşdarî)
B Bot: category → Kategorî
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
Rêz 1:
'''Alfabeya Kurdîkurdî ya Latînîlatînî''' ji bo nivîsandina çend zaravayên kurdî tê bikaranîn.
 
Di nivisîna [[zarava]]yê [[Kurmancîkurmancî]] de [[tîpên Latînîlatînî]], [[Kîrîlîkîrîlî]] û [[Erebîerebî]] tên bikaranîn. Ji van [[alfabe|alfabeyan]] yê herî zêde tê bikaranîn û ji aliyê nivîskar, hunermend, rojnamevan û rewşenbîran ve hatiye pejirandin tîpên Latînîlatînî ye.
 
Alfabeya Latînîlatînî, alfabeyeke [[fonetîk]] e, ango her tîpek îşareta dengekî ye û ji alfabeyên din baştir bersiva dengên zimanê kurdî dide. Hejmara tîpên alfabeya kurdî 31 in.
 
{{tîp}}
 
Di [[zimanê Kurdîkurdî]] de 31 yek deng hene û ji bo her dengekî jî tîpek (herfek) heye. Bi tenê dengekî taybetî di zimanê kurdî de heye ku bi du tîpan derdikeve û bi kurdî jê re [[pevdeng]] û ewropî jî [[dîftong]] dibêjin. Ew jî tîpên ''Xw'' ne. Dengê tîpa "x" bilind û xurt e û ya "w" jî nizim û zeyîf" e. Carnan dengê "w" weha kurt û zeyîf e ku mirov nabihîse û bi tenê dengê "x" dibîhîse. Loma jî di nivîsandina kurdî de herî bêtir çewtî di vî dengî de tê kirin. Ev dengê kurdî ku ji du tîpan derdikeve di zaravayê kurdî de ne wek hev e. Di zaravayê [[Kurmancî]]kurmancî de jî li gor herêman tê guhartin.
 
[[Wêne:Alfabeya kurdî li Amedê 2010.png|thumb|Alfabeya kurdî 2011 li Amedê]]
 
 
[[Soranî]], [[Dimilîdimilî]] û li hinek deverên [[Kurmancî]]kurmancî jî bi tenê "tîpa "x" bi kar tînin. Lê di rastnivîsa kurmancî de pêwîst e ku mirov "xw" binivîse.
 
==Dîrok==
===Marogûlov===
AlfabetaAlfabeya yekemînpêşîn a latînî ji aliyê [[Îsahak Marogûlov]] hatiye amadekirin. Bi spiratina hukumeta Ermenîstanê[[Ermenistanê]], di sala 1928an1928'an de [[Erebê Şemo]] û Isahak Marogulov (bi koka xwe Asûrîasûrî) alfabetaalfabeya Kurdankurdan ya bi tîpên latînî damezirandin. Hema wê salê pirtûka wan e "Xwe bi Xwe Hînbûna Kurmancî" çap bû. Ev yekemîn pirtûka kurdî bi tîpên latînî bû.
 
*Binêre jî: [[Alfabeya Marogûlov]]
===Celadet Bedirxan===
Piştre alfabeya latînî ya Mîr [[Celadet Bedirxan]] ve çêkirin. Mîr Celadet, ji sala 1919an1919'an dest bi amadekirina xebata alfabeya latînî kirîye. Wî, di 15yê15'ê Gulanagulana sala 1932an1932'an de di hejmara pêşîn ya [[kovara Hawarê]] de dest bi belavkirina alfabeya kurdî a latînî kirîyekiriye. Loma ji alfabeya kurdî ya latînî re "alfabeya Hawarê" yan jî "alfabeya Celadet Bedirxanî" jî tê gotin.
 
*Binêre jî: [[Alfabeyên Kurdî]]
 
===Yekgirtû===
Alfabeyeka nû ya ku ji bo nivîsa kurdî amade bûye alfabeya Yekgirtú ye. Ev alfabe KAL (Kurdish Academy of Language) yanê "Akademiya Kurdî a Ziman" amade kiriye û armanca wê yekbûna nivîsa kurdîyekurdî ye.
 
Ev alfabe ji 34 tîpan pêk tê:
Line 33 ⟶ 34:
== Girêdanên derve ==
* [http://www.kurdishacademy.org/?q=node/3 Kurdish Unified Alphabet]
 
[[Kategorî:Alfabe]]
[[Kategorî:Zimanê kurdî]]