Azadiya derbirinê: Cudahiya di navbera guhartoyan de

'''AzadîyaderbirînAzadiya derbirinê''', weke bi navê ´azadîya'''azadiya ramanê´''' jî, mirov karê bi navkê. Mirovek, ku kî bê û çi bê û çawa bê, bê gotin û sînor, ku karibê hizrên xwe bêne ser ziman, ji wê re tê gotin. Hin pîl û astên ku di bin gotina azadîyaderbirînêazadiya derbirinê de ên ku hene ên weke parastina mafê mirovan, parastina hanîna li ser ziman bê şert û merc ya ramanê û hwd di temenê xwe de diparezê. Di [[Welatên îskandînavîskandînavî]] ên weke [[NorwecNorwêc]], [[DanimarkaDanîmarka]] û [[ÎsveçSwêd]]´eê de bi navê "''ytringsfrihed'' tê ser ziman.

Di nava kurdan de, temenê wê bi dîroka wê re heya. Li [[Kurdistan]]ê, ji olên weke ên [[Êzîdî]], [[Cihû]], [[Fileh]], [[Misilman]] û hwd, ku hê gelek komên dîn ên etnîkî û olê hene, bi hev re ku rêz û hûrmetek di dana hevdû bi hev re dijîn. Rêzek, di dana hebûn, bawerî û hizrên hevdû yên ku dihanîna li ser ziman. Rêz, weke xelaka pirr giring a di temenê azadîyaderbirînê de ya. Bi wê re, ji wê re, weke ast û pîlekê jî ya. Minak, ku oldar û zanistekî êzîdî li civata kurdên misilman û fileh û cihu rûnihê bi wan re bidê û bistêne, mirov karê di çerçova wê azadîyaazadiya derbirînêderbirinê de bêne ser ziman. Her wûsa, mirov karê ji bo komên din ên etnîkî û olî ên din jî bêne ser ziman. Di roja me de, gotinên weke ''[[Demokrasîdemokrasî]]'' û ''[[Azadîyaazadiya Ramanêramanê]]'' bi hev re pirr bahsabehsa wan tê kirin. Bi vê yekê re ''Azadîyaderbirînazadiya derbirinê û demokrasî'' bi hev re weke xelaka azadiya mirov dihê ser ziman.

Ji aliyê din ve jî, î roîro, li cihanê ser 200 sadsed dewletî re dijîn. diDi nav wan dewletan de, bi dehan xalkxelk û gelên din ên cuda dijîn. Her dewlet, li gorî têgihiştina etnîkî bi nêzîkatîyekanêzîkatiyeka netewperest nêzî bê û mafû azadîyaazadiya xalkxelk û gelên din ên ku di nav sînorê wê ên ku hatina kifşkirin de djîn, ji destê wan digirê an jî, wê mafê karê di xwe de bibîne ku mafê wan ji wan bigirê. Ji ber vê yekê, [[Neteweyên Yekbûyî]], hin binatêr (metîn) nivîsandin û denezendin li ser mafê mirovan, ziman û parastina hebûna xalkan ya civakî. Welatên ku di neteweyên yekbûyî de, cihgirtina, çend ku pirranîyênpirraniyên wan, mohra xwe li bin wan xal û binataran xistina jî, li gor gîyane wê tevnegerihin. Minaq, weke tirkî, çend ku tê gotin, li binê hemûyan jî bê ku gelek ji wan mohrkirina jî, çend ku di [[konfaranse Lozanê]] de beşeka mazin ya axa kurdan hate xistin li nava axa wê dewleta tirk de jî, û ku ser 25 milyonan re kurd li wê beşa kurdistanêKurdistanê ku kurd jê re ´bakûrê"Bakûrê kurdistanêKurdistanê" dibêjin dijîn jî, zimanê wan qadaxaqedexe yaye. Di bistanaka wan nîna ku têde zaroyeka xwe perwerde jî bikin.

==YekîtîyaYekîtiya ewropaEwropayê==

Li ewropaEwropayê, Kuku weke temenê wê diafirêne. "[[Pîvanên Qopeneg"Kopenhagê]] henahene. Bi wê re mirov karê "[[Pîvanên Ottova"Ottawayê]], "[[Pîvanên Doblin,Dûblînê]] û Hwdhwd...

Li rojhilat, dewletên ku hene, Heta Î ro, ti binaterên ku mafê mirovan li berçav bigir in û derxina pêşîya hebûna dewletê hê ne nivîsandin. Hin gotin û Xalên ku Olaola misilmanetiyê hanîna ser ziman jî, dewlet, wan li gorî sîrove dikin û dikina temenê parastina dewletê de. Bi vê yekê re, ji temenê parastina mirov derxistina.

Î roÎro, li her herêmên cihanê, komelên ku dibêjin "em mafê mirovan diparezên avabûna. Weke "emnesty"[[AI]] û hwd... Komelên ku mafê ragihandina ramanê jî, ku dibêjin em diparezên ava bûna. Ên weke "[[Komela rojnamavanaRojnamevanên a sînornanas"Sînornenas]] û hwd...