Psîkiyatrî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
Kurteya guhartinê tine
Rêz 2:
 
Psîkiyatrî beşeke tibê ye lê psîkologî nîne. Psîkiyatrî bi teknîkên organîk û dermanan kar dike. Di dema [[Şerê cîhanî yê duyem|Şerê dinyayê ya duyem]] de zanîstên ji ber terora [[Nazî]] ji [[Germanistan]]ê reviyabûn û hatibûn Tirkiyê, li Tirkiyê bingeha tiba nûjen davêjin. Gelek fakûlte û beşên zanistiyê ava dikin. Herwekî zanîstên germanan cara yekê li Tirkiyê bo nexweşên psîkologîk klînîkek bi navê ''Bakirköy'' dadimezirînin û ew kesên ku jê re "dîn û har" dihate gotin bi zanîstîyê tedawî dibin.
 
== Navê psîkiyatriyê ==
Ev têgîn an binavkirin cara pêşîn sala 1808 ji aliyê bijîşk [[Johann Christian Reil]] hatiye bikaranîn. Serî de wekî ''psîkiyaterî'' bû. Nav ji bêjeya ''psîşe'' (ruh) û ''îatros'' ango bijîşk hatiye çêkirin.
 
Serbixwebûna psîkiyatriyê ne wisa hêsan bûye. Li Almanya heya sala 1945 ji aliyê Nazîyan ve herî kêm 100.000 nexweşêb psîkiyatrîk hatine kujtin. Li welatên wekî Tirkiyeyê nexweş zîndanî dikirin an berdidan kolanan.
 
== Reform û pêşketina psîkiyatriyê ==
 
Mirov dikare bêje heya sala 1950 psîkiyatrî ne ewqas serbixwe bû. Nexweşên derûniyê yan bi rêbazên bijîşkiya anatomîk dihatin terapîkirin an jî nexweş ji civakê dûr dixistin ku ziyanê nede. Keda zanistên rojavayî sereke bûye.
 
== Rexne li psîkiyatriyê ==
Rexne wisa gelek bûne ku îro jî bi navê antîpsîkiyatrî tevgerek ramanî heye. Nivîskar [[Thomas Szasz]] û [[Ronald D. Laing]] an civaknas [[Michel Foucault]] digotin nirxandina normal-anormal ne zanistî ji nêrîna pirraniyê ne. Pirranî jî ne her dem mafdar û normal e. Îro êdî ev roj derbas bûne, psîkiyatrî bi rêbazên nûjen xizmetê dike.
 
Psîkiyatrî bi gelek beşên zanistiyê re dixebite, bi taybetî [[psîkolojî]]yê re. Heger nexweşiya ruh organîk be karê psîkiyatriyê, ne organîk be yê psîkolojiyê ye.
 
== Hin şaxên psîkiyatriyê ==
*[[Psîkiyatriya biyolojîk]]
*[[Psîkofarmakolojî]], [[Psîkofarmakoterapî]]
*[[Psîkiyatriya gelemperî]]
*[[Psîkiyatriya mîlîtarîst]]
*[[Gerontopsîkiyatrî]]
*[[Psîkiyatriya dadî]]
*[[Psîkiyatriya zarokan]], [[Psîkiyatriya ciwanan]]
*[[Psîkiyatriya psîkosomatîk]]
*[[Psîkiyatriya transkûltûral]]
*[[Psîkiyatriya civakî]]
 
== Çavkanî ==
* Erwin Heinz Ackerknecht: ''Kurze Geschichte der Psychiatrie - Kurtedîroka psîkiyatriyê'', 3. Aufl. Stuttgart 1985 (almanî)
* Mathias Berger (Hrsg.): ''Psychische Erkrankungen. Klinik und Therapie - Nexweşiyên psîkiyatrîk. Klînîk û terapî''. 2. Auflage. Urban und Fischer, München 2004, ISBN 3-437-22480-8
* Thomas Bock, Hildegard Weigand (Hrsg.): ''Handwerksbuch Psychiatrie - Pirtûka destê ya psîkiyatriyê'' (Lehrbuch). Bonn: Psychiatrie-Verlag, 5. Aufl. 2002, 688 Seiten, ISBN 978-3-88414-120-5
* Andreas Marneros, F. Pillmann: ''Das Wort Psychiatrie wurde in Halle geboren. Von den Anfängen der deutschen Psychiatrie. - Bêjeya psîkiyatriyê li Halle derhatiye. Ji destpêka psîkiyatriya Alman'' Schattauer Verlag, Stuttgart 2005, ISBN 3-7945-2413-6
* Ewald Rahn, Angela Mahnkopf: ''Lehrbuch Psychiatrie für Studium und Beruf - Pirtûka psîkiyatriyê bo perwerde û pîşeyê''. Psychiatrie-Verlag, 3. Aufl., Bonn 2005, 768 Seiten, ISBN 978-3-88414-378-0
* [[Heinz Schott]] und Rainer Tölle: ''Geschichte der Psychiatrie. Krankheitslehren, Irrwege, Behandlungsformen - Dîroka psîkiyatriyê. Naskirina nexweşiyan, riyên çewt, awayên terapîkirinê''. Beck, München 2006, ISBN 978-3-406-53555-0
* Hans-Jürgen Möller, Gerd Laux, Arno Deister: ''Psychiatrie und Psychotherapie - Psîkiyatrî û psîkoterapî''. 4. Aufl., Stuttgart 2009, ISBN 978-3-13-128544-7
 
== Girêdanên derve ==
* [http://www.dgppn.de/ Civaka alman bo psîkiyatrî, psîkoterapî û tûrenasî (DGPPN)] (almanî)
* [http://www.psychiatrie.de/ Psychiatrienetz] (almanî)
 
[[Kategorî:Zanist]]
 
 
[[af:Psigiatrie]]
[[ar:طب نفسي]]
[[arz:طب نفسى]]
[[az:Psixiatriya]]
[[be:Псіхіятрыя]]
[[be-x-old:Псыхіятрыя]]
[[bg:Психиатрия]]
[[bn:মনোরোগবিদ্যা]]
[[ca:Psiquiatria]]
[[cs:Psychiatrie]]
[[da:Psykiatri]]
[[el:Ψυχιατρική]]
[[en:Psychiatry]]
[[eo:Psikiatrio]]
[[es:Psiquiatría]]
[[et:Psühhiaatria]]
[[eu:Psikiatria]]
[[fa:روان‌پزشکی]]
[[fi:Psykiatria]]
[[fr:Psychiatrie]]
[[ga:Síciatracht]]
[[gl:Psiquiatría]]
[[he:פסיכיאטריה]]
[[hi:मनोरोग विज्ञान]]
[[hr:Psihijatrija]]
[[hu:Pszichiátria]]
[[ia:Psychiatria]]
[[id:Psikiatri]]
[[io:Psikiatrio]]
[[it:Psichiatria]]
[[ja:精神医学]]
[[jv:Psikiatri]]
[[kn:ಮನೋವೈದ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ (ಸೈಕಿಯಾಟ್ರಿ)]]
[[ko:정신의학]]
[[la:Psychiatria]]
[[lt:Psichiatrija]]
[[mk:Психијатрија]]
[[mzn:روان پزشکی]]
[[ne:मानसिक चिकित्सा]]
[[nl:Psychiatrie]]
[[nn:Psykiatri]]
[[no:Psykiatri]]
[[pl:Psychiatria]]
[[ps:سادرملنه]]
[[pt:Psiquiatria]]
[[ro:Psihiatrie]]
[[ru:Психиатрия]]
[[sh:Psihijatrija]]
[[si:මනෝ චිකිත්සාව]]
[[simple:Psychiatry]]
[[sk:Psychiatria]]
[[sl:Psihiatrija]]
[[sr:Психијатрија]]
[[sv:Psykiatri]]
[[te:మనోరోగచికిత్స]]
[[th:จิตเวชศาสตร์]]
[[tl:Sikiyatriya]]
[[tr:Psikiyatri]]
[[uk:Психіатрія]]
[[ur:طب نفسی]]
[[yi:פסיכיאטריע]]
[[zh:精神病学]]
[[zh-min-nan:Cheng-sîn-i-ha̍k]]