Di herdu sedsalên pêşin kartacayiyan li Sûr serbixwe bûn. Paş welatawelatê fenîkiyan di [[6'emîn sedsala b.z.]] de ji aliyê [[pers]]an ve hat dagir kirin şûnda ewna ji fenîkiyên kevin bi tûnî bû bûn. Ji pê re wan bi [[Komkeştî]]ya xweya bihêz li [[Sîcîlya]], [[Sardînya]], [[Korsîka]], [[Balear]]an, beravên [[Afrîkaya Bakur]], beravên [[Spanya]]ya li başûr [[Deryaya Navîn]] [[kolonî]] peyda kirin. Dema bi [[Yewnana Antîk]] têkoşîn kirin jî wan hêza xwe dewam kirin. Wan bi [[etruskan]] ve li ser yewnanan bandoreke mezin kir.
Dewletê hêza xwe ji komeştîyen xwe distand. Di [[4'emîn sedsala b.z.]] û [[3'emîn sedsala b.z.]] de kartacayiyan bi 400.000 nitewarên xwe ve dewleta herî dewlemenda dor [[Deryaya Navîn]] de bû.
