Vac: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
BKurteya guhartinê tine |
BKurteya guhartinê tine |
||
Rêz 1:
'''Vaç''' anko '''fonêm''', di [[zimanzanist|zimanzanistî|zimanzanistiyê]] da, awayê teorîk yê nîşadana [[deng (zimannasî)|dengên]] her [[ziman|zimanekî]] ye. Vaç dengekê zimanî ye ko bê amajekirina bib pêgeh an jihê wê di peyv an hevokê da dihêt pênaskirin. Vaç ew deng e ko eger di peyvê da bihêt guhartin [[raman (zimannasî)|ramana]] [[peyv|peyvê]] diguhêrit an hema dengekê bêyî raman çêdikit. Carina çend deng weha xwe nîşadidin ko yek awayê ramanî pêkdiînin, dibêjî qey heman deng in.
Jibo mînak di zimanê [[kurdî]] da, vaça /k/ û vaça /b/ hene. Dema di peyva ''bar'' da, cihê dnegê /b/ dengê /k/ birûnit, peyva ''kar'' çêdibit. Ramana ''bar''ê ji ''kar''ê cida ye. Lê di peyvên mîna ''heft'' da, bi eşkirayî [[kurd]] wê bi du awayan bilêvdikin ko di awayekî da dengê /h/ wekî piraniya [[Zimanên Hindûewropî]] ye û di awayê dî da /h/ mîna dengê /h/ di peyvên [[
Gelek kesên ko şehrezayê zimanzanistî nîne wesa difikirin ko vaç her ew [[tîp|tîpên]] [[alfabê|alfabeyê]] ne. Lê ev hizir şaş e û ne rast e. Alfabeya gelek zimanan (mîna alfabeya latînî jibo zimanê kurdî) kêm-zêde alfabe ji deng anko vaçên zimanî nêzîk bûye. Lê di hindek zimanên mîna [[fransî]] û [[înglîzî]] da, alfabe û vaçên zimanî gelek ji hevdu dûr bûne. Jibo mînak, di zimanê înglîzî da, "ph", "gh", "f" û "ff" hemî li şûna vaça /f/ dihên xebitandin. Herwesa, "sh", "ssio", "sio", "tio" û carina "ch" jî li şûna vaça /ş/ li kar in.
|