Salvador Dalí
Salvador Felip Jacint Dalí i Domènech [bilêvkin: Selvedo Felîp Jasîn Delî î Dûmênek], Marquess of Dalí of Púbol [1][2] an jî bi kurt Salvador Dalí , (11 Gulan 1904 - m. 23 Rêbendan 1989) hunermendekî surrealîst ê ketelanî-spanî bû ku ji ber jêhatiya xwe ya teknîkî, pêşnûmeya rastîn û wêneyên balkêş û ecêb di nav xwe de navdar bû. kar.
| Jidayikbûn | |
|---|---|
| Mirin | |
| Cihê goristanê |
Dalí Theatre and Museum (en) |
| Navê jidayikbûnê |
Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí i Domènech |
| Nasnav |
Dali, Salvador, Dalí Domènech, Salvador |
| Hevwelatî | |
| Cîwar |
Figueres (en), New York City |
| Perwerde |
Royal Academy of Fine Arts of San Fernando (en) (- |
| Sernavê esilzade |
Marquess of Dalí of Púbol (d) |
| Pîşe |
Wênesaz, Peykervan, nivîskar, aktor, derhênerê fîlman, senaryonivîs, wênegir, scenographer, illustrator, jewelry designer, graphic artist, holographer |
| Salên çalak |
- |
| Bav |
Salvador Dalí i Cusí (d) |
| Dê |
Felipa Domènech i Ferrés (d) |
| Xwişk û bira |
Anna Maria Dalí (d) |
| Hevjîn |
Gala Dalí (en) (ji heta ) |
| Zarok |
Jose Van Roy Dalí (d) |
| Qadên xebatê | |
| Endamê | |
| Tevger | |
| Représenté par | |
| Partenaires commerciaux | |
| Şêweyên hunerê | |
| Bandorbar |
Friedrich Wilhelm Nietzsche, Pablo Picasso, Hieronymus Bosch (en) |
| Ketiye girtîhê |
Figueres (en) () |
| Malper | |
| Xelat |
Dalî li Figueres, Ketelonya, Spanya ji dayik bû, perwerdeya xwe ya fermî di hunerên bedew de li Madrîdê wergirt. Ji biçûkatiya xwe ve di bin bandora Împresyonîzm û Hostayên Ronesansê de her ku çû zêdetir bala kubîzmê û tevgerên avant-garde kişand.[3] Ew di dawiya salên 1920an de nêzîkê Surrealîzmê bû û di sala 1929an de beşdarî koma Surrealîst bû, di demek kurt de bû yek ji pêşengên wê. Berhema wî ya herî naskirî, Persistence of Memory, di tebaxa 1931 de qediya, û yek ji navdartirîn tabloyên Surrealîst e. Dalî li seranserê Şerê navxweyî yê Spanyayê (1936 heta 1939) li Fransayê jiyaye berî ku di sala 1940an de biçe Dewletên Yekbûyî ku li wir serfiraziyek bazirganî bi dest xist. Ew di sala 1948an de vegeriya Spanyayê û li wir vegera xwe ya li ser baweriya katolîk ragihand û şêwaza xwe ya "mîstîsîzma nukleerî" pêş xist, li ser bingeha eleqeya xwe ya li ser klasîkîzm, mîstîsîzm û pêşkeftinên zanistî yên vê dawiyê.[4]
Repertuwara hunerî ya Dalí di nav de wêne, hunerên grafîkî, fîlm, peyker, sêwirandin û wênekêşî, carinan bi hevkariya hunermendên din re hebûn. Her wiha çîrok, helbest, otobiyografî, gotar û rexne jî nivîsiye. Mijarên sereke di xebata wî de xewn, binhiş, zayendî, ol, zanist û têkiliyên wî yên kesane yên herî nêzîk hene. Ji bo dilgiraniya kesên ku karê wî bilind digirtin, û ji hêrsa rexnegirên wî re, reftarên wî yên eksentrîk û xuyang ên gel gelek caran ji berhemên wî yên hunerî zêdetir bal dikişand.[5][6] Piştgiriya wî ya giştî ji bo rejîma Francoîst, çalakiyên wî yên bazirganî û kalîte û rastiya hin berhemên wî yên dereng jî cihê nakokiyê bûne.[7] Jiyan û xebata wî bû bandorek girîng li ser Surrealîstên din, hunera pop û hunermendên hevdem ên wekî Jeff Koons û Damien Hirst.[8][9]
Du muzeyên sereke hene ku ji bo xebata Salvador Dalí veqetandî ne: Şano-Muzeya Dalí li Figueres, Spanya, û Muzeya Salvador Dalí li Sankt Petersburg, Florîda.
Çavkanî
biguhêre- ^ "Dali | Define Dali at Dictionary.com". web.archive.org. 8 adar 2016. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 8 adar 2016. Roja gihiştinê 4 çiriya paşîn 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk) - ^ Dalí's name varied over his life. His birth name was officially registered as Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí Doménech. His first names were in Spanish and his surnames castilianized despite being born in Catalonia, as at the time the Catalan language was banned from official acts. His complete name in Catalan is Salvador Domènec Felip Jacint Dalí i Domènech. In 1977 Catalan names were legalized, and he adopted the hybrid form. This form and the purely Spanish and Catalan forms can be seen in print today.
- ^ Gibson, Ian, The Shameful Life of Salvador Dalí, London, Faber and Faber, 1997, Chs 2, 3
- ^ Gibson, Ian, The Shameful Life of Salvador Dali (1997)
- ^ Saladyga, Stephen Francis (2006). "The Mindset of Salvador Dalí". Lamplighter. Niagara University. Ji orîjînalê di 6 îlon 2006 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 22 tîrmeh 2006.
- ^ Meisler, Stanley (nîsan 2005). "The Surreal World of Salvador Dalí". Smithsonian.com. Smithsonian Magazine. Ji orîjînalê di 18 gulan 2014 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 12 tîrmeh 2014.
- ^ Gibson, Ian (1997), passim
- ^ Xeletiya çavkanî: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs named:9 - ^ "Salvador Dalí's iconic Lobster Telephone acquired by National Galleries of Scotland". National Galleries Scotland. 17 kanûna pêşîn 2018. Ji orîjînalê di 6 tebax 2020 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 20 gulan 2020.
