Rêsepana dermanan

Rêsepana dermanan, rêyên sepandina dermanan di farmakolojî û toksîkolojiyê de rêya ku pê derman, şileme, jehr an jî çi made û hêmanên din dikeve laşî de.

Poz yek ji rêyên sepandina dermanan e. Bo mînak, dayîna vaksînê di hundirî poz re (întranasal).

Rêsepana dermanan bi gelemperî tê dabeşkirin li gorî cihê ku ew made tê sepandin bo derbasbûna laşî. Mînakên belav oral û întravenoz anku navdamarî. Dabeşkirin jî dikare li gorî armanca ku made çalakiya xwe ji bo dike, bihê kirin. Çalakî dikare topîkal (xwecihî) an jî enteral (bandorên wê heta cihekî sîstemî/koendamî be belê gihandina wê di rêya boriyên givêrdarî re be), yan jî pareneral (bandorê sîstemî/koendamî belam rêça gihandinê ne GI be).

Dabeşkirin

Rêsepana dermanan bi giştî li gorî awayê sepandinê tê dabeşkirin.

Li gor tesîra sîstemîk an jî herêmî

Rêsepanên dermanan bi serekî dikare li gor bandora herêmî (di rêsepana topîkal de) an jî sîstemîk (di rêsepana enteral an jî parenteral de) bên dabeşkirin:

• topîkal :Bandora herêmî dike,made cihê ku çalakî dixwaze lê bê kirin,tê sepandin. Hindek caran,her wisa têgeha topîkal wek sepan li herêmeke lokalîzekirî ya wûcudî an jî li rûyê parçeyekê wûcudî tê nasîn.
• enteral : Bandora daxwazkirî sîstemîk e,made bi rêya Sîstema hezmê tê dayîn.
• parenteral : Bandora daxwazkirî sîstemîk e, made ji bilî rêyên Sîstema hezmê tê dayîn.

Topîkal (Herêmî)

• epîkûtanoz(sepana li ser çermî), bo mînak:testên enerjiyê,anesteziya herêmî ya tîpîk.
• bêhngirtinî(înhalasyon),bo mînak : dermanên astimê
• enema,bo mînak : kontrast medya ji bo nîşandana rûvikan
• dilopên çavî(li ser konjûnktîvayê), bo mînak: Dermanên dijbakterî ji bo konjûktîvîtîsê
• dilopên guhî, wek dermanên dijbakterî û kortîkosteroîdan ji bo otîtîsa derveyî
• bi rêya membrana mukoz li bedenî

Enteral

Di vê sîstema dabeşkirinê de,rêsepana enteral rêsapeneke ku dikare her parçeyekê ji sîstema hezmê bihundirîne û xudanê tesîra rêsepana sîstemîk e.

• bi rêya devî,gelek derman wek tablet, kapsûl an jî dilop
• bi tûpê xudankirina gastrîk,tûpê xudankirina dozdehgirêkî an jî gastronomî gelek derman û întûbasyona nazogastrîk.
• tortorîkî, gelek derman di sûpozîtorê de.

Parenteral

• navrehşînî (întravenoz) (bo nava şînrehî),bo mînak gelek derman,xudankirina parenteral
• navrehsorî (intraarteriyel) (bo nava sorrehî),bo mînak :dermanên reh sistkirinê di tedawiya vazospazmê de û dermanên trombolîtîk ji bo tedawiya embolîzmê.
• enfûzyona navossoz (bo nava mêxa hestî) .
• navmaskûleyî
• navserebral (bo nava parenkîmaya mejî).
• navserebroventrîkûler ( bo nava ventrîkûler sîstema serebral).
• navtekal (enjeksiyonek bo nava kanala spînal)
• binkûtanoz (li bin çermî )

Bijartina rêya sepandina dermanan

înjeksiyon

Peyva înjeksiyon rêsepanên întravenoz, întramuskuler, subkûtan dihundirîne.