Qota Berçem
Qota Berçem an jî Qota ber Çem (bi tirkî: Çayönü) gundekî neolîtîk e li Bakurê Kurdistanê ye ku li navçeya Erxenî ya bi ser Amedê ye. Cihwarê arkeolojîk ji 8630 heta 6800 salên b.z. pêşketiye. Gundê neolîtîk çil kîlometre li bakurê rojavayê Amedê, li quntara Çiyayên Torosê ye. Girê arkeolojîk li ser girekî berwar û fireh bi pîvanên 160 x 350 mêtre û bi bilindahiya 4.5 metre, radiweste.
 Kevnarên Qota Berçem | |
  Qota Berçem (Rojhilata Navîn)  Qota Berçem (Bakurê Kurdistanê) | |
 | |
| Cih | Erxenî, Amed, Bakurê Kurdistanê |
|---|---|
| Herêm | Mezopotamyaya jorîn |
| Koordînat | 38°12′59″Bk 39°43′35″Rh / 38.21639°Bk 39.72639°Rh |
| Dîrok | |
| Avakirin | Texmînî 8630 BC b.z. |
| Terikandin | Texmînî 6800 b.z. |
Li gundê neolîtîk ji piraniya niştecihên neolîtîk ên naskirî ku vekolînên berfirehtir hatine kirin, ji civaka nêçîrvan-berhevkar ber bi civakek ku ajalan xwedî dike, seknek bênavber nîşan dide. Mîmariya bi vî rengî ku baş hatiye parastin, nêrînek baş a qonaxên pêşkeftinê yên li vê deverê peyda dike. Ji aliyê din ve, hemû agahiyên ku hatine wergirtin, di derbarê planên niştecihbûnê, jiyana rojane û avahiya civakî de agahiyên berfireh dide. Di vê çarçoveyê de Qota Berçem di têgihîştina pêvajoya neolîtîkê de agahiyên gelek girîng pêşkêş dike.[1]
Çavkanî
biguhêre- ^ Molleson, Theya; Arnold-Forster, T. (2015). "A question of identity: Is the earliest Neolithic burial from Tell Abu Hureyra, Syria, possibly a foundation burial?". Paléorient. 41 (1): 117–125. doi:10.3406/paleo.2015.5658. ISSN 0153-9345.
| Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |