Namîbya

Namibia
Namibia ; Namîbya; Republic of Namibia
Ala	Mertal
	Dirûşm: Unity, Liberty, Justice
	Sirûd: Namibia, Land of the Brave ;
	Namîbya li ser nexşeyê;
Paytext	Windhoek ; ; 23°Bş, 17°Rh
Zimanên fermî	zimanê inglîzî ;
Zimanên tên bikaranîn	zimanê inglîzî (zimanê bav û kalan, 14.000); zimanê inglîzî (zimanê duyem, 300.000); Lozi; Kwanyama; Zemba ;
Rêber
Avakirin
Gelhe
Demjimêr	UTC+2; Africa/Windhoek ;
Hatûçûna ajotinê	Çep ;
Koda telefonê	+264
	Malper; https://gov.na/

Namîbya an jî Komara Namîbyayê (bi îngilîzî: Republic of Namibia) dewletek li başûrê Afrîkayê ye. Namîbya, li rojavayê xwe okyanûsa Atlantîk, li bakur Angola, li başûr Afrîkaya Başûr, li rojhilat Botswana û li Bakur-rojhilatê xwe jî Zîmbabwe û Zambiya heye.

Paytext û bajarê herî mezin ê Namîbyayê Windhoek e. Welat bi biryara 652 ji sala 1990an û vir ve endamê Neteweyên Yekbûyî (NY), Civata Pêşkeftina Afrîkaya Başûr (SADC), Yekîtiya Gumrukê ya Afrîkaya Başûr (SACU), Yekîtiya Afrîkayê (AU) û Yekîtiya Neteweyên Yekbûyî ye.

Erdnîgariya hişk cara ewil ji hêla gelên San û Damara ve hat niştecîh kirin. Ji dora sedsala 14an, gelê Bantu koçî welêt kir. Navçeya Namîbya ya îroyîn di sala 1884an de di bin parastina Împeratoriya Almanî û heya dawiya Şerê Cîhanê yê Yekem bû koloniyek alman a bi navê Deutsch-Südwestafrika ma. Ji salên 1904an heya 1908an, hêza kolonyalîst a alman serhildana Herero û Nama bi tundî tepisand û di vê pêvajoyê de komkujiyek pêk anî. Di sala 1920an de, Cemiyeta Miletan Namîbyayê xiste bin emrê Afrîqaya Başûr - ku de facto wergeriya koloniyeke Afrîkaya Başûr: Bi vî rengî Afrîkaya Başûr qanûnên xwe, di nav de qanûnên Apartheidê, xist nav Namîbyayê.

Di çarçoveya têkoşîna rizgariya Namîbyayê ya di 21ê adarê 1990an de, Namîbya serxwebûna xwe ji Afrîkaya Başûr îlan kir - lê Walvis Bay û Giravên Penguin heta sala 1994an di bin kontrola Afrîkaya Başûr de man. Ji wê demê ve 21ê adarê cejna neteweyî ya welêt e.

Ji ber qada mezin a Namîb, Namîbya tenê kêm niştecîh e. Li welêt bi qasî 2,3 mîlyon şênî hene. li gorî îstatîstîkên sala 2009an ji sedî 28,7 nifûsê di binê xeta hejariyê ya Namîbyayê de dijîn.[4]

Namîbya xwedî demokrasiyeke parlemanî ya bi îstîqrar e. Aboriya welêt ji çandinî, turîzm û madenê (uranyumê, zêr, zîv û metalên bingehîn) pêk tê.

Herêmên Namîbyayê

Ji sala 1992an de ye, Namîbya bûye 13 herêm:

Nifûs

Nifûs li gorî salan

Sal	Nifûs	±%
1960	602.545	—
1961	617.282	+2,4%
1962	632.658	+2,5%
1963	648.668	+2,5%
1964	665.297	+2,6%
1965	682.553	+2,6%
1966	700.316	+2,6%
1967	718.622	+2,6%
1968	737.802	+2,7%
1969	758.305	+2,8%
1970	780.386	+2,9%
1971	804.309	+3,1%
1972	829.806	+3,2%
1973	855.965	+3,2%
1974	881.530	+3,0%
1975	905.647	+2,7%
1976	928.228	+2,5%
1977	949.734	+2,3%
1978	970.569	+2,2%
1979	991.365	+2,1%
1980	1.012.761	+2,2%
1981	1.034.446	+2,1%
1982	1.056.758	+2,2%
1983	1.081.740	+2,4%
1984	1.112.044	+2,8%
1985	1.149.389	+3,4%
1986	1.194.769	+3,9%
1987	1.247.186	+4,4%

Sal	Nifûs	±%
1988	1.303.879	+4,5%
1989	1.360.921	+4,4%
1990	1.415.447	+4,0%
1991	1.466.152	+3,6%
1992	1.513.689	+3,2%
1993	1.559.480	+3,0%
1994	1.605.828	+3,0%
1995	1.654.214	+3,0%
1996	1.705.309	+3,1%
1997	1.757.969	+3,1%
1998	1.809.719	+2,9%
1999	1.857.149	+2,6%
2000	1.897.953	+2,2%
2001	1.931.282	+1,8%
2002	1.958.303	+1,4%
2003	1.981.237	+1,2%
2004	2.003.320	+1,1%
2005	2.027.026	+1,2%
2006	2.052.931	+1,3%
2007	2.080.700	+1,4%
2008	2.110.791	+1,4%
2009	2.143.498	+1,5%
2010	2.178.967	+1,7%
2011	2.217.618	+1,8%
2012	2.259.393	+1,9%
2013	2.303.315	+1,9%
2017	2.533.794	+10,0%

Çavkanî: Li ser Wîkîdaneyê bibîne

Çavkanî

Girêdanên derve

Li Wikimedia Commons medyayên di warê Namîbya de hene.