Mistefa Paşayê Yamûlkî

Mistefa Paşayê Yamûlkî
Mistefa Paşayê Yamûlkî
Navê rastî	Mistefa Paşayê Yamûlkî ،مستەفا پاشای یاموڵکی
Jidayikbûn	25 kanûna paşîn 1886 ; Silêmanî
Mirin	25 gulan 1936 ; Silêmanî
Hevwelatî	Împeratoriya Osmanî
	biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Mistefa Paşayê Yamûlkî (25ê kanûna paşîn 1866 li Silêmanî, Împeratoriya Osmanî – m. 25ê gulan 1936, Silêmanî, Mandateriya Iraqê) leşkerekê pîlebilind yê kurd bû di artêşa Osmanîyan de. Di Keyaniya Kurdistanê de wek wezîrê perwerdehiyê xebat dikir.^[1]

Jiyan

Mistefa di malbateke xwedî erd û pîr a Silêmaniyê de ji dayik bûye. Mistefa beşdarî Akademiya Leşkerî ya Osmanî ya li Konstantînopolîs (Stembola îroyîn) bû. Ew ji eşîra kurdên Bilbaz bi hêz bû.^[2]

Piştî têkçûna Împeratoriya Osmanî di Şerê Cîhanî yê Yekem de, di 18ê Nîsana 1920an de bû serokê Dadgeha Leşkerî ya Tirk.^[3] Wek serokê Dadgehê, ku jê re "dadgeha şer a Nemrût Mistefa" jî dihat binavkirin,^{[çavkanî hewce ye]} wî tevî hevalên xwe yên din, Mustafa Kemal bi awayekî negirtî mehkûmî îdamê kir.^[4] Ev ferman ji aliyê Alî Kemal, Damad Ferîd û Sultan ve jî hatiye îmzekirin. Mistefa jî bi hinceta ku alîkariya neteweperestên tirk kiriye, cezayê Wezîrê Navxweyî Ebubekir Hazim (Tepeyran) da. Di meha Hezîranê de ji vê wezîfeyê hatibû dûrxistin.^[5]

Gotinê Mistefa:

„Hevwelatiyên me bi serî li her cure despotîzmê, sirgûn û qetlîamên birêxistinkirî, şewitandina dayikên bi benzînê bi saxî şewitandin, tecawiz li jin û keçan kirin... Wan ermenî xistine bin şert û mercên bê tehemmul, wek ku di dîrokê de tu gelên din nedîtine.“^[6]

Piştre Mistefa hat girtin û 7 meh zîndan hat mehkûm kirin. Lê belê di Sibata 1921ê de ji aliyê Sultan Mehmed VI de hat efûkirin. Di Hezîrana 1921ê de ji Tirkiye derket û çû Sûrîyê, jê şindo ji Iraqê.^[7] Birayê wî Îzzet Bey waliyê berê yê Wîlayeta Wanê û wezîrê weqfên dîndar ên di kabîneya Tevfîq Paşa de bû. Kurê Mistefa Ebdulezîz Yamulkî bû, plansazê sereke yê derbeya li dijî hikûmeta Bakir Sidqî.^[8]

Çavkanî

Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?)

^ The Kurdish national movement: its origins and development, Wadie Jwaideh
^ Touraj Atabaki, Erik Jan Zürcher, Men of Order: Authoritarian Modernization under Atatürk and Reza Shah,
^ Derogy, Jacques (1990). Resistance and Revenge: Armenian Assassination of Turkish Leaders Responsible for the 1915 Massacres and Deportations. Routledge. p. 57. ISBN 978-1-351-49327-7.
^ Özoğlu, Hakan (2011). From Caliphate to Secular State: Power Struggle in the Early Turkish Republic. ABC-CLIO. p. 56. ISBN 978-0-313-37956-7.
^ Hans-Lukas Kieser, Dominik J. Schaller, Der Völkermord an den Armeniern und die Shoah (The Armenian genocide and the Shoah), ^ Jump up to: a b c
^ Kévorkian, Raymond (2011-03-30). The Armenian Genocide: A Complete History. Bloomsbury Publishing. p. 797. ISBN 978-0-85771-930-0.
^ Review of Armenian studies, Volume 5, Issues 13-16, ASAM Institute for Armenian Research, 2007
^ Eliezer Beeri, Army officers in Arab politics and society,

[1] The Kurdish national movement: its origins and development, Wadie Jwaideh

[2] Touraj Atabaki, Erik Jan Zürcher, Men of Order: Authoritarian Modernization under Atatürk and Reza Shah,

[3] Derogy, Jacques (1990). Resistance and Revenge: Armenian Assassination of Turkish Leaders Responsible for the 1915 Massacres and Deportations. Routledge. p. 57. ISBN 978-1-351-49327-7.

[4] Özoğlu, Hakan (2011). From Caliphate to Secular State: Power Struggle in the Early Turkish Republic. ABC-CLIO. p. 56. ISBN 978-0-313-37956-7.

[5] Hans-Lukas Kieser, Dominik J. Schaller, Der Völkermord an den Armeniern und die Shoah (The Armenian genocide and the Shoah), ^ Jump up to: a b c

[6] Kévorkian, Raymond (2011-03-30). The Armenian Genocide: A Complete History. Bloomsbury Publishing. p. 797. ISBN 978-0-85771-930-0.

[7] Review of Armenian studies, Volume 5, Issues 13-16, ASAM Institute for Armenian Research, 2007

[8] Eliezer Beeri, Army officers in Arab politics and society,

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]