Mistefa Paşayê Yamûlkî

Mistefa Paşayê Yamûlkî (25ê kanûna paşîn 1866 li Silêmanî, Împeratoriya Osmanî – m. 25ê gulan 1936, Silêmanî, Mandateriya Iraqê) leşkerekê pîlebilind yê kurd bû di artêşa Osmanîyan de. Di Keyaniya Kurdistanê de wek wezîrê perwerdehiyê xebat dikir.[1]

Mistefa Paşayê Yamûlkî
Navê rastî
Mistefa Paşayê Yamûlkî ،مستەفا پاشای یاموڵکی Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Jidayikbûn25 kanûna paşîn 1886 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Mirin25 gulan 1936 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Silêmanî Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
HevwelatîÎmperatoriya Osmanî Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Jiyan biguhêre

Mistefa di malbateke xwedî erd û pîr a Silêmaniyê de ji dayik bûye. Mistefa beşdarî Akademiya Leşkerî ya Osmanî ya li Konstantînopolîs (Stembola îroyîn) bû. Ew ji eşîra kurdên Bilbaz bi hêz bû.[2]

Piştî têkçûna Împeratoriya Osmanî di Şerê Cîhanî yê Yekem de, di 18ê Nîsana 1920an de bû serokê Dadgeha Leşkerî ya Tirk.[3] Wek serokê Dadgehê, ku jê re "dadgeha şer a Nemrût Mistefa" jî dihat binavkirin[çavkanî hewce ye], wî tevî hevalên xwe yên din, Mustafa Kemal bi awayekî negirtî mehkûmî îdamê kir.[4] Ev ferman ji aliyê Alî Kemal, Damad Ferîd û Sultan ve jî hatiye îmzekirin. Mistefa jî bi hinceta ku alîkariya neteweperestên tirk kiriye, cezayê Wezîrê Navxweyî Ebubekir Hazim (Tepeyran) da. Di meha Hezîranê de ji vê wezîfeyê hatibû dûrxistin.[5]

Gotinê Mistefa:

„Hevwelatiyên me bi serî li her cure despotîzmê, sirgûn û qetlîamên birêxistinkirî, şewitandina dayikên bi benzînê bi saxî şewitandin, tecawiz li jin û keçan kirin... Wan ermenî xistine bin şert û mercên bê tehemmul, wek ku di dîrokê de tu gelên din nedîtine.“[6]

Piştre Mistefa hat girtin û 7 meh zîndan hat mehkûm kirin. Lê belê di Sibata 1921ê de ji aliyê Sultan Mehmed VI de hat efûkirin. Di Hezîrana 1921ê de ji Tirkiye derket û çû Sûrîyê, jê şindo ji Iraqê.[7] Birayê wî Îzzet Bey waliyê berê yê Wîlayeta Wanê û wezîrê weqfên dîndar ên di kabîneya Tevfîq Paşa de bû. Kurê Mistefa Ebdulezîz Yamulkî bû, plansazê sereke yê derbeya li dijî hikûmeta Bakir Sidqî.[8]

Çavkanî biguhêre

  1. ^ The Kurdish national movement: its origins and development, Wadie Jwaideh
  2. ^ Touraj Atabaki, Erik Jan Zürcher, Men of Order: Authoritarian Modernization under Atatürk and Reza Shah,
  3. ^ Derogy, Jacques (1990). Resistance and Revenge: Armenian Assassination of Turkish Leaders Responsible for the 1915 Massacres and Deportations. Routledge. p. 57. ISBN 978-1-351-49327-7.
  4. ^ Özoğlu, Hakan (2011). From Caliphate to Secular State: Power Struggle in the Early Turkish Republic. ABC-CLIO. p. 56. ISBN 978-0-313-37956-7.
  5. ^ Hans-Lukas Kieser, Dominik J. Schaller, Der Völkermord an den Armeniern und die Shoah (The Armenian genocide and the Shoah), ^ Jump up to: a b c
  6. ^ Kévorkian, Raymond (2011-03-30). The Armenian Genocide: A Complete History. Bloomsbury Publishing. p. 797. ISBN 978-0-85771-930-0.
  7. ^ Review of Armenian studies, Volume 5, Issues 13-16, ASAM Institute for Armenian Research, 2007
  8. ^ Eliezer Beeri, Army officers in Arab politics and society,