Metroya Madridê, (bi spanî: Metro de Madrid) pergalek veguhastina bilez e ku ji bajarê Madrîd a paytexta Spanyayê re dixebite. Pergal 14emîn pergala derbasbûna bilez a herî dirêj a cîhanê ye ku bi dirêjahiya pergalê digihîje 293 kîlomêtreyê. Di navbera salên 1995 û 2007an de ew di wê demê de di nav torên herî zûtirîn ên li cîhanê de cihê xwe digire, ku bi gelek metroyên Asyayî yên wekî Railway Transit Mass, Metroya Şanghayê, Guangzhou Metro, Metroya Pekînê, û Metroya Delhiyê re pêşkepiyê dikir.

Trêneke metroyê digihîje stasyona Marqués de Vadillo ya berbi Casa de Campoyê
Nexşeya xet û rawestgehên metroyê Madrîdê
Trêneke metroyê li stasyona Ventura Rodríguez

Di 19ê îlona 1916an de bi biryarnameyeke qiraliyetê plana 4-xet ji bo afirandina metroya Madrîdê hate pejirandin. Endezyarên ku plan amadekirin Mendoza, González Echarte, û Otamendi paşê dest bi pêvajoya berhevkirina 8 mîlyon pesetan kirin ku qonaxa yekem a projeyê, avakirina Xeta 1 ji Sol heta Cuatro Caminos dest pê bike. Carlos Mendoza bi Enrique Ocharán, rêveberê Banco de Vizcaya re têkilî danî û bi şertê ku gel 4 mîlyonek din jî soz bide 4 mîlyon peseta pêşkêş kir. Mengemor ji bo ku gel razî bike bexşê bidin, broşûrek weşand. Mengemor, ji 4 milyon pesetên ku hewcedariya wan hebû tenê 2.5 milyon peset berhevkirin. Qiral Alfonso XIII mudaxele kir û 1.45 milyon peseta pereyên xwe razandin.[1]

Qonaxa yekem a avakirinê di sala 1919an de qediya. Jiber ku xet di beşek teng de hate çêkirin dirêjahiya platforma rawestgehan 60 mêtre bû. Berfirehbûna vê xetê û avakirina du yên din piştî 1919an de piştî demek kurt destpêkir û Metroya Madrîdê di 17ê Cotmeha sala 1919an de ji aliyê Qiral Alfonso XIII ve hat vekirin.[1][2]

Xetên metroyê

biguhêre
Xet Dirêjahiya xetan Hêjmara rawestgehan Dirêjahiya navbera rawestgehên xetan Dirêjahiya platforman Rolling stock Veavakirina trênê
Xet-1 Pinar de Chamartín – Valdecarros 23.876 km (14.835,9 mi) 33 746 m (816 yd) 90 m CAF s. 2000-A M.R-M.R-R.M
Xet-2 Las Rosas – Cuatro Caminos 14.031 km (8.718,5 mi) 20 738 m (807 yd) 60 m CAF s. 3000 MSRM
Xet-3 Villaverde Alto – Moncloa 16.424 km (10.205,4 mi) 18 966 m (1.056 yd) 90 m CAF s. 3000 MRSSRM
Xet-4 Argüelles – Pinar de Chamartín 160 km (99,4 mi) 23 727 m (795 yd) 60 m CAF s. 3000 MSRM
Xet-5 Alameda de Osuna – Casa de Campo 23.217 km (14.426,4 mi) 32 749 m (819 yd) 90 m CAF s. 2000-A & 2000-B
CAF s. 3000
M.R-M.R-R.M
MRSSRM
Xet-6 Circular 23.472 km (14.584,8 mi) 28 838 m (916 yd) 115 m CAF s. 5000
CAF s. 8400
M.M-M.M-M.M
MRSSRM
Xet-7 Hospital del Henares – Estadio Metropolitano – Pitis 32.919 km (20.454,9 mi) 31 1.097 m (1.200 yd) 115m (Pitis - Estadio Metropolitano)
90m (Barrio del Puerto - Hospital del Henares)
AnsaldoBreda s. 9000 MRSSRM (Pitis - Estadio Metropolitano)
MRM (Estadio Metropolitano - Hospital del Henares)
Xet-8 Nuevos Ministerios – Aeropuerto T4 16.467 km (10.232,1 mi) 8 2.352 m (2.572 yd) 115 m CAF s. 8000 MRSM
Xet-9 Paco de Lucía – Puerta de Arganda – Arganda del Rey 395 km (245,4 mi) 29 1.411 m (1.543 yd) CAF s. 5000
AnsaldoBreda s. 7000 & 9000
CAF s. 6000 (TFM)
M.M-M.M-M.M
MRSSRM
MM or MRM (TFM)
Xet-10 Hospital Infanta Sofía – Tres Olivos – Puerta del Sur 36.514 km (22.688,7 mi) 31 1.217 m (1.331 yd) 115m (Puerta del Sur - Tres Olivos)
90m (Montecarmelo - Hospital Infanta Sofía)
AnsaldoBreda s. 7000 & 9000
CAF s. 8000
MRSSRM (Puerta del Sur - Tres Olivos)
MRM or MRSM (Tres Olivos - Hospital Infanta Sofía)
Xet-11 Plaza Elíptica – La Fortuna 85 km (52,8 mi) 7 1.417 m (1.550 yd) 115 m CAF s. 8000 MRSM
Xet-12 MetroSur 4.096 km (2.545,1 mi) 28 1.463 m (1.600 yd) CAF s. 8000
AnsaldoBreda s. 9000
MRM
Xet-R (Ramal) Ópera – Príncipe Pío 1.092 km (678,5 mi) 2 1.092 m (1.194 yd) 60 m CAF s. 3000 MSRM
Xet-ML1 Pinar de Chamartín – Las Tablas 5.395 km (3.352,3 mi) 9 674 m (737 yd) 32 m Alstom Citadis 302 MRRRM
Xet-ML2 Colonia Jardín – Estación de Aravaca 8.680 km (5.393,5 mi) 13 723 m (791 yd)
Xet-ML3 Colonia Jardín – Puerta de Boadilla 13.699 km (8.512,2 mi) 16 913 m (998 yd)
Xet-ML4 Parla Tram 83 km (51,6 mi) 15

Çavkanî

biguhêre
  1. ^ a b Moya, Aurora (2009). Metro de Madrid 1919-2009 : noventa años de historia. Madrid: Metro de Madrid. ISBN 978-84-613-6154-0. OCLC 1025706181.
  2. ^ Parsons, Deborah L. (2003). A cultural history of Madrid : modernism and the urban spectacle. Oxford: Berg. ISBN 978-1-84520-622-2. OCLC 648757465.