Hawar (kovar)
Hawar yekemîn kovara kurdî bi tîpên latînî bû.
Hawar | |
|---|---|
| Ziman | Zimanê kurdî  |
| Dema avabûnê |
|
| Nivîskar | |
| Cihê weşandinê | Şam |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre | |
Di kovara Hawar de yekem car di dîroka kurdan de zimanê kurdî bi tîpên latînî hatiye nivîsandin û ji ber vê yekê cihekî taybet ê kovarê di pêşveçûn û standartkirina zimanê kurdî de heye.
Navên nivîskarên Hewarê di pêşgotina xwe de, wiha bi rêz dike: Bedir Xan, Osman Sebrî, Qedrîcan, Cegerxwîn, Mistefa Botî, Ehmed Namî, Hesen Hişyar, Bişarê Nêrwan, Reşîd Kurd, Goram, Tewfîq Wehbî, Evdilxaliq Esîrî, Şakir Fetah, Hevîndê Sorî, Pîrot, Lawekî Kurd...
Yekemîn hejmara kovara Hawar di 15ê gulana 1932an de derket û heta 15ê tebaxa 1943an 57 hejmar derketine. Cîhê xebata û weşandina kovarê paytexta Sûriyê Şam bû. Hawar mehê du caran derdiket. Kovara Hawar, kovarekî polîtîk û wêjeyî bû û ji aliyê Celadet Alî Bedirxan ve dihate derxistin. Kovara Hawar ku di dîroka weşanvantiya kurdî de xwedî cihekî girîng e, alîkariyeke wê ya mezin ji bo zimanê kurdî çêbûye. Di kovarê de bi giranî lêkolîn, çîrok û helbestên bi kurdî, ji edebiyata kurdî nivîsên bijartî hatin weşandin. Bi vi awayî Hawar di wêje û mijara zimanî de bûbû rewtek û ekolek û heta sala 1943an weşana xwe berdewan kir. Celadet di hejmara pêşîn û di rêzên pêşîn da wiha got:
Hawar dengê zanînê ye. Zanîn xwe-nasîn e. Xwe-nasîn ji me re rêya felat û xweşiyê ye.
Li gel kurdî di her hejmarekî de 3-4 rûpelên frensî jî hebûn. Heta hejmara 23an nivîsên kurdî yê kovarê bi alfabeyên latînî û erebî derdiketin. Piştî vê hejmarê ew temamî êdî bi latîni dihat weşandin. Naveroka hemî hejmara dora 808 rûpelan vedigirt. Di hejmarên pêşîn da zêdetir nivîsên Celadet û birayên wî Kamûran Alî Bedirxan, ku êdî ew jî wê çaxê hatibû Libnanê, derdiketin. Piştî hejmara çarê gelek navên din jî tevlî wan bûn û gelek ji wan di demên dawîn da di wêjeya kurdî de bûn kesên navdar.
Roja destpêka weşana kovara Hawarê (15ê gulanê) îro weke Roja zimanê kurdî tê pîrozkirin.
Di sala 1998an de hemû hejmarên hawarê ji aliyê Firat Cewerî hat berhevkirin û bi awayeki orijînal ji weşanxaneya Nûdemê hat weşandin.
Girêdanên derve
biguhêre- Gotareke Necîb Balayî ser kovara Hawarê
- Pirtûkxaneya dîjîtal a kurdî Girêdana arşîvê 2016-03-05 li ser Wayback Machine Hecmarên kovara Hawar ser xêtê.
- Hejmar 1-23 ji weşanxana nûdem[girêdan daimî miriye]
- Hejmar 23-57 ji weşanxana nûdem[girêdan daimî miriye]
- Ruxseta Kovara Hawarê Girêdana arşîvê 2014-04-25 li ser Wayback Machine