Komara Artsax

Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն
Qerebaxa Jorîn
(Ala) (Nîşan)
Sirûda netewî: Ազատ ու անկախ Արցախ (Azat û ankax Artsax; bi kurdî: Artsaxa azad û serbixwe)
Zimanên fermî	Ermenî
Paytext	Stêpanakêrt 39°52′Bk 46°53′Rh
Sîstema siyasî	Nîvserokkomarî
- Serokomar  - Serekwezîr	Bako Sahakyan Arayik Harutyunyan
Rûerd  - Giştî	11.458,38 km2
Gelhe  - Giştî (2010)	141.400 kes
Serxwebûn	2'ê rezberê 1991'an de dazanîn û nevnetewî bi temamî nehatiye nas kirin.
Dirav	Dram
Dem	UTC+4 (havîn: +5)
Koda telefonê	+374 47

Qerebaxa Jorîn, Nagorno Qerebax, Komara Artsax an jî Komara Qerebaxa Çiyayî (bi ermenî:Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն Lernayin Qerabaxî Hanrapetut’yun) dewleteke ko navnetewî nayê naskirin e. Gorî UNO ew parçekî Azerbaycanê ye, lê dewlet de facto ji Azerbaycanê veqetiye.

Erdnîgarî

Komara Qerebaxa Jorîn li başûr rojavaya Azerbaycanê ye. Ew li rojhilat bi Azerbaycan, li rojava jî bi Ermenistanê tê sînorkirin.

Gel

Heya sala 1993an, zimanê fermî yê Qerebaxê azerî bû. Heya sala 1993an, ermenî, rûs, kurd û azerî li wir dijiyan.

Hilweşîn û encamên rejîma ku jê re tê gotin

Piştî vegerandina usûşa di 8ê çiriya paşiya 2020 de, hikûmeta Ermenistanê û bi navê Komara Nagorno-Qerebaxê gelek lawaz bûne. Têkçûn du roj şûnda, di 10ê çiriya paşîna 2020î de hate qebûlkirin. Mercên agirbestê ev in:

1. Di 10ê çiriya paşîna 2020î de, ji saet 00.00 bi dema Moskova, agirbesteke bêkêmasî û hemî operasyonên leşkerî li devera pevçûna Qerebax dê bêne ragihandin. Ji nuha û pê ve, Komara Azerbaycanê û Komara Ermenistanê, ku dê jê re Partî werin gotin, dê di cîhên xweyên nuha de bimînin.

2. Heya 20ê çirîya sala 2020-an, herêma Aghdam vedigere Komara Azerbaycanê.

3. Komek aştîparêz a ku ji 1.960 agirkuj, 90 wesayîtên zirxî, 380 wesayît û alavên taybetî yên Federasyona Rûsyayê pêk tê li ser xeta têkilî û korîdora Laçîn li Qerebaxê ye.

4. Hêza aştîparêz a Federasyona Rûsyayê bi paralelî vekişîna hêzên çekdar ên Ermenî ve tê şandin. Heyama mayîna komxebata aştîparêz a Federasyona Rûsyayê 5 sal e, û 6 meh berî bidawîbûna heyamê, heyam dê bixweber ji bo 5 salên din jî were dirêj kirin heya ku her aliyek niyeta xwe ya bidawîkirina vê bendê neke.

5. Ji bo zêdekirina bandora şopandina lihevhatina aliyên nakok bi peymanan re navendek aşitiyê ya kontrolkirina agirbestê were damezrandin.

6. Komara Ermenistanê dê herêma Kalbajar heya 15ê Çiriya Paşîn a sala 2020, û herêma Laçîn jî heya 1ê Kanûna 2020ê vegerîne Komara Azerbaycanê. Korîdora Laçînê ya 5 kîlometre fireh, ku dê pêwendiyek di navbera Qerebax û Ermenistanê peyda bike lê dê destê xwe nede bajarê ususha, di bin kontrola hêzek aşitiyê ya Rûsî de ye. Li gorî peymanê, nexşeyek ji bo avakirina rêgezek nû li ser korîdora Laçîn, ku dê têkiliya di navbera Zagreb-Qerebax û Ermenistanê de ji bo sê salên bê peyda bike, dê tevgera pêşerojê ya aştîparêz a Rûsî ya parastina vê rêgehê diyar bike. Komara Azerbaycanê ewlehiya livîna wesayît û barkirina welatiyan li her du aliyan li rex korîdora Laçîn garantî dike.

7. Kesên penaber û penaberên navxweyî dê di bin çavdêriya Nivîsgeha Komîseriya Bilind a Penaberan a Neteweyên Yekbûyî de vegerin warê Qerebaxê û deverên derdora wê.

8. Danûstendina girtiyên şer, rehîn û girtiyên din, û her weha laş, dê were kirin.

9. Hemî têkiliyên aborî û veguhastinê li herêmê têne vegerandin, ewlehiya girêdanên veguhastinê yên di navbera herêmên rojavayê Komara Azerbaycan û Komara Xweser a Naxçivan de tête garantîkirin da ku tevgera bêkêr ya barhilgir û bargiraniyên hemwelatiyên welatên Komara Ermenistanê di her du aliyan de. Kontrola veguhastinê ji hêla servîsa sînor a Karûbarê Ewlekariya Federal a Rûsyayê ve tê kirin. Li ser bingeha rêkeftina aliyan, dê avakirina veguhastin û ragihandinên nû Komara Xweser a Nexçivan û herêmên rojavayê Azerbaycanê bi hev ve girêbide.

Girêdanên derve

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê Komara Artsax de hene.