Kesên reş
Reş senifandinek nijadperest a mirovan e, ku bi gelemperî kategoriyek siyasetî û rengê çerm ji bo nifûsên taybetî yên bi rengê qehweyî ya navîn heya tarî e. Ne hemî kesên ku "reş" têne hesibandin çermê tarî ne; li hin welatan, bi gelemperî di pergalên dabeşkirina nijadî yên li cîhana rojavayî de, têgîna "reş" ji bo danasîna kesên ku li gorî nifûsa din wekî çermê tarî têne hesibandin, tê bikar anîn.[1] Ew bi gelemperî ji bo mirovên ji bav û kalên Afrîkî yên Sub-Saharan û gelên xwecî yên Okyanûsa tê bikar anîn, her çend ew di gelek waran de ji komên din re hatî sepandin, û ne nîşana têkiliyek bav û kalên re nêzîk e. Civakên xwecihên Afrîkî li derveyî bandorên ku ji hêla çandên rojavayî ve têne derxistin, têgîna reş wekî nasnameyek nijadî bikar naynin. Piştî kuştina George Floyd di sala 2020an de, gelek rêberên şêwazê,[2] di nav de AP Stylebook, rêberên xwe guherandin ku di sala 2020an de "b"-ya di peyvê înglizî a black mezin bikin.[3] Rêbernameya şêwaza ASA dibêje ku divê "b" bila neyê mezinkirin.[4] Hin têgîna "reş" wekî etîketek piçûkxistin, kevnar, kêmker an wekî din ne temsîlkar dihesibînin, û di encamê de ne wê bikar tînin û ne jî pênase dikin, nemaze li welatên Afrîkî yên ku dîroka wan ji veqetandina nijadî ya demên kolonyal, kêm an tune ye.[5]
Kesên reş | |
|---|---|
| |
 Martin Luther King, keşe û pêşengê tevgera parastina mafê mirovan li DYAyê. (1964) | |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre |
Mirovnasên hemdem û wekî zanyarên din, dema ku rastiya guherbariya biyolojîkî ya di navbera nifûsa mirovî ya cihê de nas dikin, têgîna "nijadekî Reş" a yekbûyî, cihêreng wekî civakî hatî çêkirin dihesibînin. Civakên cihêreng di derbarê kê de "reş" tê tesnîfkirin, pîvanên cihêreng bikar tînin û ev avahîyên civakî bi demê re hatine guhertin. Li çend welatan din, guhêrbarên civakê bi qasî rengê çerm bandorê li dabeşkirinê dikin, û pîvanên civakî yên "reşiyê" diguhere. Li Keyaniya Yekbûyî, "reş" ji hêla dîrokî ve bi " kesê rengîn " re wekhev bû, têgehek gelemperî ji bo gelên ne-ewropî li Brîtanyayê. Li herêmên din ên wekî Awistralasya, rûniştevanan têgîna "reş" bikar anîn an jî ew ji hêla nifûsa herêmî ve bi dîrok û paşnavên bav û kalên cûda ve hate bikar anîn.
Çavkanî
biguhêre- ^ "African Americans | History, Facts, & Culture | Britannica". www.britannica.com (bi îngilîzî). 29 hezîran 2023. Roja gihiştinê 1 tîrmeh 2023.
- ^ "AP changes writing style to capitalize b in Black". AP News (bi îngilîzî). 20 hezîran 2020. Roja gihiştinê 1 tîrmeh 2023.
- ^ BVN (17 hezîran 2020). "Black with a Capital "B": Mainstream Media Join Black Press in Upper-casing Race". Black Voice News (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 1 tîrmeh 2023.
- ^ "Manuscript Writing Style - Purdue OWL® - Purdue University". owl.purdue.edu. Roja gihiştinê 1 tîrmeh 2023.
- ^ Levinson, Meira (8 gulan 2012). No Citizen Left Behind (bi îngilîzî). Harvard University Press. ISBN 978-0-674-06529-1.