Adam Riess
Adam Guy Riess (jdb. 16ê berfanbarê 1969 li Washington, DC) stêrfîziknas amerîkî ye, bi taybetî ji bo lêkolîna xwe ya li ser Supernova tê zanîn. Riess, di sala 2006 de Xelata Shaw û di sala 2011 de jî Xelata Nobelê ya Fîzîkê wergirtiye. Wî Xelata Nobelê ya Fîzîkê wergirt ji bo xebata xwe ya bi Saul Perlmutter û Brian Schmidt re di lêgerînan delîlan de ku berfirehbûna gerdûnê bileztir dibe.
Adam Riess | |
|---|---|
 Adam Riess | |
| Jidayikbûn | Adam Guy Riess 16ê kanûna pêşîn a 1969an |
| Esil | Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê |
| Hevwelatî | Amerîkan |
| Pîşe | stêrfîziknas |
| Xebat | Zanîngeha Johns Hopkins / Enstîtuya Zanistî ya Teleskopê Dûrezman |
| Xelat | Xelata Shawê ya Astronomiyê (2006) Xelata Nobelê ya Fizîkê  (2011) |
biguhêre | |
Perwerde
biguhêreRiess, wekî yek ji sê zarokan ji malbatek cihû ya Amerîkî hate cîhanê.[1] Ew li Warren County, New Jersey mezin bû, û di klînîkê de derûnnasî kîr.[2] Du xwişkê, Adam Riess, hene bi nave Gail Michele Saltz û Holly Hagerman. Gail Michele Saltz psîkiyatrîst e û Holly Hagerman hunermend e.
Riess, di sala 1988 de ji Dibistana Bilind a Herêmî ya Watchung Hills mezûn bû, li wir xwendina xwe ya lîseyê wergirt. Di sala 1992 de ji Enstîtuya Teknolojiyê ya Massachusetts mezûn bû. Ew di heman demê de endamê klûbê ye ku biratiya Delta Phi Theta tê zanîn. Di sala 1996'an de, wî teza xwe li Zanîngeha Harvardê li ser pîvandinên ku ji bo peydakirina dûrahiyên rast çêkir bi rastkirina nerêkûpêkiyên nehomojen ên bîst supernovayên tîpa Ia qedand. Robert Kirshner serpereştiya teza ku ji aliyê Riess ve hatiye temamkirin kir û bi vê tezê di sala 1999'an de Xelata Robert J. Trumpler ji bo keşfên awarte yên di stêrnasiyê de wergirt.[3]
Lêkolînan wî
biguhêreBerî ku di sala 1999'an de derbasî Enstîtuya Zanistî ya Teleskopa Fezayê bibe, demekê bû endamê Lêkolînerên Miller. Di sala 2005 de, wî li Zanîngeha Johns Hopkins dest bi kar kir û hîn jî li wir dixebite.
Riess, bi rêberiya Brian Schmidt ji Tîma Lêgerîna Supernova ya High-z, li ser delîlan ragihand ku rêjeya belavbûna gerdûnê bileztir dibe di lêkolînek hevbeş a supernovaya Tîpa Ia de ku wan di sala 1998 de dest pê kiribû. Ev encam hema hema di heman demê de ji hêla Saul Perlmutter ve, ku li ser Projeya Kozmolojî ya Supernova xebitî, hate kifş kirin. Dûv re du tîmên hevrik dest bi gercustêk nû kirin da ku teoriya gerdûna bilez û xwezaya wê fam bikin. Wan Xelata Nobelê ya Fîzîkê ya 2011 ji bo xebata xwe parve kirin.[4][5]
Çavkanî
biguhêre- ^ "Zewaca Nancy Schondorf û Adam Riess" (bi îngilîzî).
- ^ "Chasing the Great Beyond" (bi îngilîzî).
- ^ Panek, Richard (2011). The 4% Universe: Dark Matter, Dark Energy, and the Race to Discover the Rest of Reality (bi îngilîzî). Boston: Houghton Mifflin Harcourt. r. 174. ISBN 978-0-618-98224-8.
{{cite book}}: Nirxa|isbn=kontrol bike: checksum (alîkarî) - ^ "Nobel physics prize honours accelerating Universe find" (bi îngilîzî).
- ^ "The Nobel Prize in Physics 2011" (bi îngilîzî).