Çirnûkê gur

Çirnûkê gur an bizinkuj (Aconitum) cinseke riwekên famîleya adirgeyan (Ranunculaceae) e. Riwekek pirr axûdar (bijehr) e.

Çirnûkê gur ê şîn (Aconitum napellus)

Bizinkuja axûdar (Aconitum anthora)

Çirnûkê gur ê Kurdistanê yan çirnûka gurê ya gurê (Aconitum lycoctonum)

Navê wê yê latînî ji mîtolojiya grekî tê. Tê texmînkirin ku ev nav jî bingeha xwe ji çiyayê Akonîtos ê li Pontûsê ye girtiye. Herkûles segê serî yê Hadesê (gorî mîtolojiya grekî dojeh) Kerber (Zerberus) xapandiye, deraniya erdxana ronahî. Kerber vereşiyaye, li cihê vereşa wê lê rijiyaye ev giha hêşîn bûye.

Çirnûka gurê sala 2005'ê wekî riweka axûdar a salê hatiye hilbijartin. Bi qasî 400 cureyên wê hene. Li Kurdistanê jî hin cureyên wê diçên.

Cureyên çirnûkê gurê

• Aconitum alboviolaceum Kom.
• Bizinkuja axûdar (Aconitum anthora L.)
• Aconitum baicalense Turcz. ex Rapaics
• Aconitum barbatum Pers.
• Aconitum bisma (Buch.-Ham.) Rapaics (Syn.: Aconitum palmatum D.Don)
• Aconitum brachypodum Diels
• Aconitum ×cammarum L.
• Aconitum carmichaelii Debeaux (Syn.: Aconitum chinense Paxton)
• Aconitum columbianum Nutt. (Syn.: Aconitum noveboracense A.Gray ex Coville)
• Aconitum coreanum (H.Lév.) Rapaics
• Aconitum degenii Gayer:
  • Bizinkuja Degen (Aconitum degenii Gayer subsp. degenii):
  • Bizinkuja panîkûlî (Aconitum degenii subsp. paniculatum (Arcang.) Mucher, Syn.: Aconitum paniculatum auct.)
• Aconitum delphiniifolium DC.
• Aconitum falconeri Stapf
• Bizinkuja Himalayayan (Aconitum ferox Wall. ex Ser.)
• Aconitum fischeri Rchb. (Syn.: Aconitum sinense Sieb. ex Lindl. & Paxton )
• Aconitum forrestii Stapf
• Aconitum ×fusungense SheHuaLi & Y.HueiHuang
• Aconitum gymnandrum Maxim.
• Aconitum hemsleyanum E.Pritz.
• Aconitum henryi E.Pritz.
• Aconitum heterophyllum Wall. ex Royle
• Aconitum jaluense Kom.
• Aconitum japonicum Thunb.
• Aconitum krylovii Steinb.
• Aconitum kusnezoffii Rchb.
• Aconitum lycoctonum L.:
  • Bizinkuja zer (Aconitum lycoctonum subsp. lycoctonum, Syn.: Aconitum excelsum Rchb., Aconitum septentrionale Koelle)
  • Çirnûkê gur ê Kurdistanê (Aconitum lycoctonum subsp. vulparia (Rchb.) Nyman, Syn.: Aconitum lycoctonum auct., Aconitum vulparia Rchb.)
• Aconitum maximum Pall. ex DC.
• Aconitum nagarum Stapf (Syn.: Aconitum dielsianum Airy Shaw)
• Çirnûkê gur ê şîn (Aconitum napellus L.)
• Aconitum orientale Mill.
• Aconitum pendulum N.Busch
• Bizinkuja tantiros (Aconitum pilipes)
• Bizinkuja nûrandî (Aconitum plicatum)
• Aconitum reclinatum A.Gray (Syn.: Aconitum vaccarum Rydb.)
• Aconitum scaposum Franch.
• Aconitum sinomontanum Nakai
• Aconitum spicatum (Brühl) Stapf
• Aconitum sungpanense Hand.-Mazz.
• Aconitum tauricum
• Aconitum ×tokii Nakai
• Bizinkuja rengîn (Aconitum variegatum L.)
• Aconitum uncinatum L.
• Aconitum vilmorinianum Kom.
• Aconitum volubile Pall. ex Koelle

Çavkanî

• Alan T. Whittermore & Bruce D. Parfitt: Ranunculaceae in der Flora of North America, Volume 3, 1997: Aconitum - Online. ^{Girêdana arşîvê 2012-06-20 li ser Wayback Machine} (ne bi kurdî ye)
• Wencai Wang, Dezhi Fu, Liang-Qian Li, Bruce Bartholomew, Anthony R. Brach, Bryan E. Dutton, Michael G. Gilbert, Yuichi Kadota, Orbélia R. Robinson, Michio Tamura, Michael J. Warnock, Guanghua Zhu & Svetlana N. Ziman: Ranunculaceae, in der Flora of China, 2001: Aconitum - Online. ^{Girêdana arşîvê 2012-05-10 li ser Wayback Machine}

Girêdanên derve

• www.giftpflanzen.com
• Zur Heilwirkung der Aconitum-Arten, am Beispiel von Aconitum napellus. ^{Girêdana arşîvê 2008-06-13 li ser Wayback Machine} (almanî)