Trajanus

Traianus (bi yewnaniya kevn: Τραιανός, lat. Traianós), nav bi tunî bi latînî: Marcus Ulpius Traianus, (53 li Italica, Hispanya, 8ê tebaxê 117, Kîlîkya) di navbera 98an de heta 117an împaratorê Împeratoriya Romê bû. Bi dagirkirina Mezopotamya, Kîlîkya û împeratoriya Dakya re wî firehkirina împeratoriyeyê herî mezinê dîroka Roma de pêkanî bû.

Imperator Caesar Nerua Trajanus Augustus
Navê rastî	Marcus Ulpius Traianus
Jidayikbûn	Marcus Ulpius Traianus  18 îlon 0053  Italica (Hispania Baetica, Împeratoriya Romê)
Mirin	tebax 117  Selinus
Sedema mirinê	Apoplexy (Sedemên sirûştî)
Cihê goristanê	Trajan's Column
Hevwelatî	Romaya Kevnare
Meqam	împeratorê Romê (98–117) senatorê Romaya kevnare Roman governor pretor konsûl
Hevjîn	Pompeia Plotina
Zarok	Hadrianus
Dê û bav	Marcus Ulpius Traianus, Nerua (adoptive father)  (bav) Marcia  (dê)
Malbat	Ulpii Traiani, Nerva–Antonine dynasty
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Jiyan

Bavê Traianus, yê dîsa bi navê hevşêwe, li navbera 70an û 73an de de li Sûrî wek endamê Konsule karbidestî kir. Wê demê Traianusê biçûk jî li Sûrî serdarî kir û di 84an de bû Praetorê Roma ye.

Dema împerator Nerua di 97an de Traianus bû kergarê Germanya. Nerva di hevşêwe salê de ew wek (Caesar) da zanîn. Tu zarokê Traianus tune bûn û bi vê gavê Nerva paşwerê xwe diyar kirî bû. Bi Nerva mir re ew di 28ê kanûna paşîn 98an de derbaza textê bû.

Împeratorî

Di 101an de Traianus bi 100.000 leşkeran çû ser Dakyan. Lê di Cenga Dakya pêşin de wî nekanî Dakyan bin xistî ye. Li pê çend salên bi aşitî şunda di 105an de Cenga Dakya yê duyem der ket û Traianus vê carê ewna bin xistin û Dakya (Trakya, rojhleta Tuna) dagir kit.

Împeratoriya Romê di 117an, ber mirina Traianus de

Cengên Eşkaniyan

Peykerê Traianus

Pê Împeratoriya Eşkanî êrîşa Ermenistan kir û ew dera dagir kirin re Traianus berve rojhilat bi 113 lejyonan derketa sefere. Ew di destpêkê 114an de gehişta Antîoxeia (bi latînî: Antiochia, îro: Entakya) û li ser Samosata (Semîsad) re derbaza Ermenistanê bû. Wî di demeke kurt de Ermenistan dagir kir û împeratorê Eşkaniyan bin xist.

Di 115an de Traianus dewama seferê xweya rojhilat kir û Nisêbîn dagir kir. pê re ew çerxa ser xakên Mezopotamya yên jêrîn bû. Ew bi peyçûnê Dîcle hate paytexta Eşkaniyan Tisfun hat. Pê wî Tîsfûn dagir kir re, vê carê çerxa ser xakên asûr bû û di 116an de gehîşte kendava Farsê û rojhilata navîn bi piranî dagir kir.

Dema Traianus li sefera rojhilat vedigerîye di 8ê tebaxê 117an de li Kîlîkya mir. Ji pê wî re Hadrianus derbaza textê bû.