Tosca

Tosca (bilêvkirina îtalî: [ˈtoska]) operayeke îtalî ya bi sê beşan e, ku ji hêla Giacomo Puccini ve hatiye çêkirin. Lîbrettoya wê ji hêla Giuseppe Giacosa û Luigi Illica ve li ser bingeha dramaya La Tosca ya Victorien Sardou hatiye nivîsandin. Opera cara ewil di 14ê kanûna paşîn ê 1900ê de li Teatro Costanzi ya li Romayê hate pêşandan, ku îro bi bin navê Teatro dell'Opera di Roma di bin serokatiya Leopoldo Mugnone de tê meşandin. Promiyera bi zimanê almanî di 21ê cotmeha 1902an de li Semperoper li Dresdenê hate pêşandan. Promiyera li Deutsches Opernhaus Berlin bi rêberiya Ignatz Waghalter di 20ê gulana 1920an de ji bo dîroka pêşwaziya li Almanyayê jî girîng bû.

Tosca Tosca
Berhema dramatîk û muzîkî beste/berhema muzîkî
Welat	Îtalya
Ziman	Îtalî
Awazçêker	Giacomo Puccini
Mawe	2
Dema avabûnê	1898
Dema weşandinê	1900
Cure	Opera
Şêwe	Opera
Karekterên wê	Floria Tosca (soprano) Mario Cavaradossi (Tenor) Baron Scarpia (Barîton, Il Barone Scarpia) Cesare Angelotti (Bas) Spoletta (Tenor) Sciarrone (Bas) A Jailer (Bas, Un carceriere) A Shepherd boy (boy soprano, Un pastore) A Sacristan (Il Sacristano) Q63676687
Dewra çîrokê	French Revolutionary Wars
Cihê çîrokê	Roma
Jê çêbûyî	Floria Tosca Tosca Q57507175
Pêk tê ji	Recondita armonia (Mario Cavaradossi) Vissi d'arte (Floria Tosca) E lucevan le stelle (Mario Cavaradossi)
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Beşên operayê

Beşa yekem

Opera li dêra Sant'Andrea della Valle li Romayê dest pê dike, ku tê de wênesaz Cavaradossi li ser tabloyek Meryema Magdalenî dixebite. Tosca, hevjîna wî ya çavnebar, tê hundur û guman dike ku ew bi jineke din re heval e. Cavaradossi dixwazê wê sakîn bike û dibêje ku ew tenê evîndarê wê ye. Di vê navberê de, girtiyê siyasî Angelotti, ku alîgirê Komara Romayê ya hilweşiyayî ye, li dêrê xwe spartiye. Cavaradossi ji wî re dibe alîkar da ku xwe veşêre û Tosca wê yekê hê nizane. Şefê polîsê hov Scarpia, ku bi veşartî ji Toscayê hez dike, Cavaradossi bi alîkariya Angelotti guman dike ku û wî dixe zîndanê. Tosca jî ji aliyê Scarpia ve tê guman kirin û ji aliyê wî ve tê tehdîtkirin. Ji bo rizgarkirina Cavaradossi, Tosca divê bi Scarpia re peymanek hovane bike.

Beşa duwem

Li Qesra Farnese, Cavaradossi ji hêla Scarpia ve tê êşkence kirin da ku fêr bibe ka Angelotti xwe li ku derê veşartî ye. Bang li Tosca tê kirin ji bo ku pêşniyarek hovane jê re bikin: Heger Tosca xwe bide Scarpia, ewê Cavaradossi berde. Tosca bêhêvî ye ji ber ku wê dilê xwe daye Cavaradossi, lê ew neçar dimîne ku vê pêşniyarê qebûl bike ji bo xilaskirina jiyana wî. Lêbelê, di rewşeke bêhêvî û bihêrs de, Tosca Scarpia dixe kêrê, hema piştî ku belgeya efûkirina evîndarê wê distîne. Tosca bi belgeya di destê xwe de direve, da ku Cavaradossi xilas bike, lê divê hay ji alîgirên Scarpiayê hebe.

Beşa sêyem

Di berbanga sibê de strana şivanekî tê. Darvekirina Cavaradossi li ser platforma Castel Sant'Angelo tê amadekirin. Cavaradossi nameyek xatirxwestinê ji Tosca re dinivîse û li ser yekem şeva wan a evînê û jiyana xweş a ku ew çend zû diqede distrê (aryaya E lucevan le stelle).

Tosca dikeve girtîgehê û ji evîndarê xwe re dibêje ku ceza dê tenê bi fişengên derewîn bê bicîanîn. Ew jê re dibêje ku bila xwe bixe xwarê, mîna ku ew bi rastî ketibe gulebaranê. Piştî gulebaranê, Tosca dixwaze bi evîndarê xwe re ber bi azadiyê ve biçe. Koma gulebaranê tê û Cavaradossi gulebaran dike. Tosca dixwaze alîkariya wî bike û matmayî dimîne, dema ku fêm dike ku Scarpia xiyanetê li wê jî kiriye: Cavaradossi bi rastî jî mirî ye. Di vê navberê de, mirina Scarpia jî hatiye pejirandin. Dema ku Tosca ji hêla cendirmeyan ve tê girtin, ew xwe ji Castel Sant'Angelo bi qîrîna O Scarpia, avanti a Dio! ("Ey Scarpia, ber bi Xwedê ve!") dixe xwarê.