Terziyê biçûk ê wêrek

çîrok

Terziyê biçûk ê wêrek[1] ( bi almanî Das tapfere Schneiderlein ) çîrokeke almanî ye ku ji hêla Birayên Grimm ve hatî berhev kirin. Çîrok li ser terziyekî nefsbiçûk e ku gelek dêw û keyek dilgirs dixapîne da ku ji hêz û mêrxasiya terzî bawer bike, ku dibe sedema ku wî dewlemendî û hêz bi dest bixe.

Terziyê biçûk ê wêrek li gorî Henry Justice Ford, 1889

Jêdera çîrokê biguhêre

Birayên Grimm ev çîrok di çapa yekem a Kinder- und Hausmärchen di sala 1812an de, li ser bingeha çavkaniyên devkî û çapkirî yên cihêreng, di nav de Der Wegkürzer (nêzîkî 1557) ji hêla Martinus Montanus ve, weşandin.[2][3]

Naverok biguhêre

 
Dêwan şer dikin

Li gorî guhertoya 1ê di çapa yekem a 1812an de, ku Ludwig Bechstein jî di esasê xwe de dişopîne, serleheng terzîyekî hejar e ku di destpêka çîrokê de ji hêla mêşên ku ji hêla sêvek li kêleka wî ve hatî kişandin aciz dibe ( di guhertoya 2'ê de û ji ber çapa duyemîn a 1819an, ku nivîseke yekgirtî pêşkêş dike, li şûna pravidlayê ku wî ji jineke gundî kirî). Bi hêrs, bi perçek qumaşê li ajalan dixe û her heftan dikuje. Bi kelecaniya kiryara xwe, zirx jê re çêkiriye, li ser wî peyvên "Heft di yek derbekê de lêxistin" bi tîpên zêrîn hatine nivîsandin (di Guhertoya 2ê de û ji çapa duyemîn ve bi kemberek ku ew bi xwe çêdike şûna wê girtiye û li ser nivîsa “29 bi yek go!” an jî “Heft bi yek go!”) hatiye xemilandin û derdikeve cîhanê da ku her kes vê yekê bibîne. Lêbelê, nivîsa nezelal şaş tê fêm kirin, û tê bawer kirin ku terzî lehengekî şerî ye ku heft mêr di yek devê de kuştiye.

Key jî ev yek bihîst û terzî wek fermandarê leşkerên siwaran xiste rajeya xwe.Lê siwarên din ji wî ditirsin û hemû betlaneyê dixwazin. Ji ber vê yekê key ji biryara xwe poşman dibe, lê ji tirsa lehengê çîrokê newêre wî ji kar bavêje.Ji ber vê yekê ew li rêyekê digere ku ji terzî xilas bibe. Ew dihêle ku ew were ba wî û soz dide destê keça xwe û nîvê keyaniyê wekî "nextê zewacê" heke ew wî ji destê du dêwên stemkar ên ku welatê wî wêran dikirin rizgar bike.Lêbelê, bi dizî, mebesta key ew e ku ji terzîyê xeternak xilas bibe, ji ber ku ew bi hişkî hêvî dike ku ew ê di şerê bi cinawiran de bimire.

Terzî di demeke kurt de dibîne ku her du talanker li binê darekê di xew de ne. Di cih de ramanek wî heye. Ew Keviran berhev dike, hildikişe ser dara ku dêw di bin de radizên û kevirekî davêje yê pêşî.Ew şiyar dibe û difikire ku hevalê wî sûcdar e. Ew wî hişyar dike, lê yê razayî înkar dike ku wî kiriye.Dema ku herdu jî dîsa ketin xew, terzî bi yê duyemîn re tê. Niha jî piştî pevçûnek kurt, dêwan xewa xwe didomînin.Niha terzî dîsa bi tundî davêje yê pêşî, yê ku dîsa şiyar dibe, hêrs dibe û dest bi lêdana hevalê xwe dike. Ew li ber xwe dide, daran diçirînin û li hev dixin heta ku herdu jî dimirin.Gava ku ew serkeftina xwe ji siwarên ku li ber daristanê rawestandiye re radigihîne, ew jê bawer nakin û tenê gava ku dêwên mirî derewan dibînin, bi lehengiya terzîtî bawer dibin.


 
Dîlgirtina yekqoçê

Lêbelê, key şertek din destnîşan dike û leheng dîsa dişîne da ku yekqoçek ku li erdê digere bigire.Li vir jî jîrbûna terzî xwe nîşan dide, ji ber ku gava ew ajalê kovî dixe şer û pêşî li qoçê wê dike, ew xwe davêje alîyekî û dibe sedem ku yekqoç qoçê xwe bi darê ve biçirîne. Terzî werisekê datîne stûyê wê û piştî ku bi bivirê stûyê darê bibire (ji çapa 3. ya sala 1837an), dikare yekqoç ji key re bîne. Lêbelê key ceribandinek din a jêhatîbûna xwe daxwaz dike, ango berazek kovî ya tirsnak bi zindî tê girtin. Li vir jî terzî serwer dimîne: ew dihêle ku cinawir bikeve nav şapelek terikandî, bi xwe ji pencereyê dadikeve, li dora şapelê direve û dûv re wê li wir kilît dike.

Niha key çare na bîne û divê keça xwe û keyaniyê bide terzîyê hejar. Dema ku keça key li gorî hevokên ku di xewnê de gotiye ji nasnameya rast a terzî guman dike û bavê xwe agahdar dike, ew hewl dide ku bi rêya çokarên xwe meselê zelal bike. Lêbelê, terzî, ji hêla dilsozek ve hatî hişyar kirin, wan bi gefên ku di xewa derewîn de têne gotin direvîne, û bi vî rengî dikare keybûna xwe di herheyî de biparêze.

Çavkanî biguhêre

  1. ^ Demirel, Ferid (26 kanûna pêşîn 2017). "Sonja Galler a Almanî çîrokên Birayên Grimm ji bo Kurdî wergerandine". Bianet.org. Roja gihiştinê 30 nîsan 2022.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (lînk)
  2. ^ Ashliman, D. L. (2017). "The Brave Little Tailor". University of Pittsburgh (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 30 nîsan 2022.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (lînk)
  3. ^ Cosquin, Emmanuel (1876). "Contes populaires lorrains recueillis dans un village du Barrois à Montiers-sur-Saulx (Meuse) (suite)". Romania (bi fransî). 5 (19): 333–366. doi:10.3406/roma.1876.7128. ISSN 0035-8029.