Qabîl û Habîl: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Avestaboy (gotûbêj | beşdarî)
Min navên Adem û Hewa bi girêdan nivîsand.
Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl
Xwedêda (gotûbêj | beşdarî)
Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl
Rêz 36:
== Çîroka Qabîl û Habîl li gora Qur'anê ==
 
Xwedê pêxamberpêxember Adem û jina wî yî Hewa li cennetê havit der û şand serê erdê. Ewna serê erdê bûn cotkar. Ji cihîştina cennetê vir da, ewna qet carekî bi tevahî dilxweş nebûn. Pirr caran xwerina wan tune bû, ji ber ku herema ew tê da dijiyan, pirr berdan nebû; erdê zeviyan neberdanû û karê wan jî pirr çetin û. Jiyîna wan gellekî dijwar bû. Gerek wan erdê zeviyên xwe bi xwe cot bikirana, genim bajotana û biçinyana. Ne tevir ne jî hewcarê wan hebû. Gerek wan hacetên xwe yên girîng bi xwe çê bikirana. Wî demê ser dinê pirr darê mezin, çîyayênçiyayên bilind û zaxor û kaşên xeter hebûn. Ji her aliyê mirov dengê heywanên wexş ku li daristanê dijiyan dibihîst. Hz. Adem û Hewa hundirê şikeftekî da li ser çîyayekîçiyayekî bilind rûdiniştin. Lêbelê wana şikeftê da jî mîna cenneta Xwedê emîntî û dilxweşî nedît. Ji bo parîkî nan bi saetan kar dikirin. Pirr caran dema cennetê dahat bîra wan û ewna pir xemgîn dibûn.
 
Bi vî avayî pir sal hatin û çûn. Wana tim û tim Xwedê ra dûa dikirin ku bila Ew guneyê wan biborîne û jiyîna malbata wan hinekê hesan bike. Xwedê jî ser vîna tesellî û şênahî da wan. Rojekî lawikek ji Hewa yê ra bû û navê wî jî Qabîl lê kirin. Adem û Hewa her roj sibê hettanî êvarê ji bona xwe û zarokê xwe xwerinê digeriyan.
 
Salekî şuvaşûnda HavaHewa lawikekê din hanî dinê û navê wî jî Habîl lê kirin. Hz. Adem û Hewa ji bona herdû zarokên xwe pirr kêfxweş bûn û tengiya xwe bîra xwe kirin. Jiyîna wan niha gellekî hatî bû guhartinê. Wana bi dil û hêz kar dikir. Herdû law mezin bûn û bûn du xortên jêhatî. Wana jî gerek bi xebata xwe ji dê û bavê xwe ra alîkarî bikirana. Qabîl ji salan hinekî Habîl mezintir û, lêbelê dîsa jî Habîl wî hinekî xurtir bû. Qabîl pirr şerkarû û nedikaniya qar û xirabiyên xwe bindest bigire. Habîl jî mirovekî dilpak û. Wî heywan gellekî hez dikir; destê xwe wan ra dikir û tev wan lîstin pirr hez dikir.
 
Rojekî Hz. Adem du karên cûda, da herdûyan. Qabîl gerek bibûna cotkar û zevî cot bikirana, Habîl jî gerek karê xwe yî ku herî hez dikir bikirana û pez û dewar biçêrandana. Pêş roj derketinê herdû bira ji şikeftê derdiketin. Yekê ji daran mêwên cûrbecûr top dikir, yê din jî pez diçêrand, şivantî dikir. Hz. Adem jî diçû nêçîrê û avê. Êvar êvar Qabîl mêve, Habîl şîr, Hz. Adem jî heywanên ku nêçîr kiri bû dahanî mal. Xwedê hê bêtir rizq û bext dida wan.
Rêz 46:
Hz. Adem xwest ku herdû zarokên xwe biceribîne ku hela herdû jî ji nîmetên Xwedê ra giramiyê dikin yan na. Lewma herdû jî şandin ser çîyayekî û ferman da ku bila tiştekî nav malên xwe da ji bona heywanan ser tepikekê cîh bêlin.
 
Habîl ji bona vî fermana bavê xwe gellekî dilxweş bû, lêbelê Qabîl qahriya û bi gazîn got:“ Ez hettanî ku va hemû tiştana dest xwe dixinim pirr hewl didim xwe. Ez qey niha malên xwe ser çîyayekîçiyayekî bêkes dayînim, ji bona vana min tam rojekî bi zehmet kar kir!“ Lêbelê wî dîsa jî nekaniya dijî bavê xwe derbikevî.
 
Habîl dest da çû nav pezên xwe da yê herî rind û qelew derxist; dûra jî ew şerjê kir. Hz.Adem ji bona vî kirina lawê xwe gellekê dilgeş û dilşahî bû.
Rêz 52:
Qabîl bi mirûzekê tirş mêwen û sebzên yên herî helisî û puç top kir. Dilê vî aliyê karê viyê nebaş bû. Qet xweþiya wî nediçû ku fermana bavê xwe bîne cî.
 
Dûra herdû bira jî çûn ser tepika çiyê û xwestin mêze bikin ku qurbana wan hatîye qebûl kirinê ango na. Gava Habîl dîyariya xwe nedî desta fam kir ku qurbana wî hatîye qebûl kirinê. Lêbelê mêwên Qabîl yên helisî hîna mîna belê wer ciyê xwe da bûn û qet destik lê neketî bû. Yanê xelatên wî netibûn qebûl kirinê.
 
Habîl hema bi dilgeşî Xwedê ra şukir kir. Ser vî bûyêra qahr û çavtengiya Qabîl ji bona birê xwe hê zêdetir bû, wî mêze bavê xwe kir û got:“ Te Habîl ra dûa kir, lewma Xwedê dîyariya wî qebûl kir. Te ji bona min dûa nekir. Tu min hez nakî. »
Rêz 68:
Lêbelê Qabîl bi qiseyên birê xwe sukut ne bû. Dilê wî tujî hesûdî bû, ew bi peroşîyek mezin dilerziya. Dîsa pê qiriqa Habîl girt û qêriya ser:“ Gava ez te nekujim, ez gerê qe çêyiyê ji jiyîna xwe nebînim. Tu vîna fam nakî? » Habîl dîsa jê ra got : » Kekê min, tu bi kuştina min qe çêyiyê nabînî. Tu gerek vîna bizanî. Ez te xurttirim, lê dîsa jî gerek ez destê xwe ji dijî te ranekim û te nekujim. Ez ji Rebbê Alemê ditirsim. »
 
Habîl hêdî hêdî xwe ji dest kekê xwe da xelas kir û riya xwe da çû. Qabîl hinekî xwe fêdî kir, lêbelê dîsa jî înata wî pê girt: » Ez gerê te bikujim. » Bi vî avayî herdû jî vergeriyan şikeftê. Qabîl wî şevê hettanî serê sibê nekaniya birazê. Wî her dem dengê Şêytîn dibihîst:“ Hettanî ku tu birê xwe nekujî, tu gerek qet çêyiyê nebînî.“ Dema sibe bû, Qabîl qerera xwe yî dawiyê ji bona kuştina birê xwe da bû.
 
Habîl mîna timî dîsa bi fedakarîyek mezin ber pezên xwe bû. Qabîl çû cemê û gava birayê xwe wer dilxweş dît, hê bêtir qahriya. Xwe xar kir, kevirekî mezin girt û pê Habîl xist. Habîl hema şunê da mir. Bi vî avayî serê erdê cara yêkemîn qetl hat kirinê û cara yêkemîn xwîna mirovekî rijiya. Ser vîna heþêheşê Qabîl dîsa hat sêrî. Hîna wer şuna xwe da teviziya bû . Careki-da pir tirsiya û ji bona karê xwe yî tirsehêz pirr poşman bû. Qabîl dizaniya ku wî tiştekî pirr xirab kirîye. Wî gerek niha çi bikirana? Qabîl pirr pozxwîn bû, pirr tirsiya û gellekî ber xwe ket. Aqlê wî nav hev da bû. Sayke hemû xweza bi dengekî bilind û bi devê wî ew wuha tawanbar dikir. Ji çar aliyan da aha diqêrîya:“ Tu mêrkuj î !“ Deng qe nedisekiniya, wî tim û tim aha dibhîst :“ Mêrkuj, mêrkuj....!“
 
Dûra Qabîl dest pê kir ku rabe ser xwe. Lêbelê qe hal wî da nema bû û cem birê xwe da ket. Bi vî avayî hembêzê mirî ra çû û gîrîya:“ Aaaxx.. Habîl, Habîl, çi dibe rabe!“ Lêbelê Habîl bi rastî jî miriya bû, hemû jiyan ji cesedê wî da derketî bû. Gerek wî çi bikirana? Gerek wî cesedê birayê xwe çi bikirana? Wî pir raman kir, lêbelê qet çare nedî. Carkîda hat bîra wî ku birê xwe bide ser milê xwe û wî bibe derekî dûr. Bi vî avayî cesed da ser milê xwe û ket rê. Qabîl hettanî kuwestiya û bêhiş bû rê ket çû. Dûra cesed danî ser erdê û bi xwe jî cemê rûnişt. Qabîl him ji bona birê xwe digîriya him jî aha digot:“ Gerê min ew nekuştana!”