Wêjeya kurdî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Heman hevpeyivîn: Mem Wêranî, ''Zimanên Kurdan'', Kanîzar, hejmar 7, 8 – 9/2016. https://zimannas.files.wordpress.com/2016/07/hejmar7.pdf </ref>. Bi gelemperî [[pehlewanî]] û bi taybetî jî hewramî di demekê da xwediyê statuyek gelek bilind û gewre bûn. Di eslê xwe da [[goranî]] û diyalekta wê [[Hewramî (zarava)|hewramî]] heta demên modern jî zimanê wêjeyi û civaka bilind bû. Xanedaniya kurd a [[Erdelan (mîrgeh)|Erdalan]] (1168-1867) heta ku hatiye roxandinrûxandin jî bi zaravayê hewramî diaxivtdiaxiviya. Ji ber wê hindê tekstên herî kevn ên gihiştiye îro bi zaravayê pehlewanî hatine nivîsîn.<ref>[[Çeto Özel|Çeto Ozel]], ''STANDARDÎZEKIRIN Û NÊZÎKKIRINA ZARAVAYÊN ZIMANÊ KURDÎ''. http://www.institutakurdi.org/wp-content/uploads/2011/09/KONFERANSA-ZIMAN-ChetoÖzel-ok.pdf</ref> Di “Şirovekirina destnivîsarên kurdî, yên [[Sankt Petersburg|Lênîngradê]]” de [[M. B. Rûdênko|M.B. Rûdênko]] heyşt nava tîne, ku efrandinê bi hewramî ne, di nav wan de şiîrên lîrîkîyê, poêma derheqa mêrxasîyên Rostem, efrandinên Mela Necef, Mela Şafî û yen mayîn. Şirovekirina kolêksîya [[Zimanê almanî|almanî]], ku zanyarê kurdî naskirî [[Kemal Fuad]] çê kirîye û sala 1970-î çapkirîye, malûmetîyên di derheqa 97 destnivîsaran hene, ji wana di 51-an de efrandinên bi dîalêkta hewramî û dîalêktên nêzîkî wî hene. Wan efrandina bi naverok dikarî parbikî ser yên lîtêratûrî, olî-felsefî û dîrokî ne. Kevntirîn efrandinaafirandina bi hewramî di wê kolêksyayê de – “''Perîşan-name''” (ji aliyê [[Mele Perîşan|Mela Perîşanê Dînewerî]] ve, m. 1421)<ref name=":9" /> ji nîveka duyemîn ya sedsalîasedsala XIV tê û bergirtina (kopîya)wê jî ji sala 1313h./1846p.z.1846ê ye <ref>N.G. Safonova (Wer. [[Tosinê Reşîd]]), ''Dîroka lêgerîna dîalekta kurdîye Goranî'', Kurdo hej. 11. http://www.habasch.de/kurdisch/pirtuk/data/kurdo-11.pdf</ref>.