Şêx Fethullahê Werqanisî: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
B + {{Çavlêgerandin}} |
Hinkî xeleti serrast kir Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl |
||
Rêz 2:
'''Şêx Fethullah Werqanisî ''' (1847-1900)
Şêx Fethullah Werqanisî di 1847ên Zayînê de li Werqanisê hatiye dinyayê û di 1900î de li
Şêx Fethullah Werqanisî weke hemû
Werqanisî piştî ku destûrname wergirtiye, bi nasnavê ellametiyê hatiye binavkirin, ango zanayê bi her tiştî. Ew, ji ber hindê bi daxwaza parêzvanê Bedlîsê Emer Paşa û Serbazê Firqa wê demê Elî Paşa li Norşênê dersdartî kiriye û piştî demekê çûye li Bedlîsê dersdartî kiriye û li wirê domandiye heta ku çûye ber dilovaniya Xwedê. Li Bedlîsê gora wî li taxa Mermerê dimîne ku bi tirkî jê re dibêjin Taş Mahallesi.
Werqanisî gelek pirtûk nivîsîne, hinek ji wan bi
Gorbihîşt Werqanisî, bavê pênc kur û çar keçan bûye. Kurê wî yê mezin Şêx Eladîn e ku zanayekî menşûr bûye, çend pirtûk nivîsîne û hinek ji wan bi kurdî ne. Kurê wî yê diduyan, Şêx Me‘rûf e ku di zanatiya olî de gelekî menşûr bûye. Kurê wî yê sisiyan, Şêx Mihemed Cuneyd e ku di zanîna Tefsîrê de ango zanistiya [[Quran|Qurana pîroz]] de gelekî şareza û tîjîfehm bûye. Kurê wî yê çaran, Şêx Qutbedîn e ku di zanistiya tesewufê de bi navûdeng bûye û yê pêncan jî Behaedîn e ku ew berî zewacê kurdûnde çûye ber dilovaniya Xwedê. Her çar keçên wî jî ev bûne: Belqîze, Hemîde, Fatîme û
Şêx Fethullah kurê Şêx Ebdurrehîm e. Şêx Ebdurrehîm kurê Şêx Ebdurrehman e. Şêx Ebdurrehman kurê Şêx Yûsif e. Şêx Yûsif kurê Şêx Huseyn e. Şêx Huseyn kurê Şêx Mûsa ye. Şêx Mûsa kurê Şêx Nasir e. Şêx Nasir kurê Şêx Elî ye. Şêx Elî kurê Şêx Ebûbekir e. Şêx Ebûbekir kurê Şêx Îbrahîm e. Şêx Îbrahîm kurê Şêx Ehmed e. Şêx Ehmed kurê Şêx Xidir e. Şêx Xidir kurê Şêx Îsa ye. Şêx Îsa kurê Şêx Hesen e. Şêx Hesen kurê Şêx Mihemed e. Şêx Mihemed kurê Siltan Şêxmûsê Zûlî ye.
Rêz 18:
Kurê Siltan Şêxmûs ê mezin Şêx Mihemed, ji bo belavkirina Rêçika Zûlî çûye herêma Xerzan û li gundek bi navê Werqanis cîwar bûye û heta ku çûye ber dilovaniya Xwedê jî her li wirê maye. Gora Şêx Mihemedê kurê Siltan Şêxmûs jî niha li Werqanisê ye û bi Quba Xaniyê Reş navdar e, bûye devera seredana xelkê herêmê, ji xelkê re gelekî bûye û xweşîgir e.
Ev azbat ji Şêx Mihemed û berjêr heta digîje Şêx Fethullah Werqanisî, tev akinciyê vî gundê Werqanisê bûne. Ew gund niha girêdayê bi navçeya [[Hawêl]]ê (Baykan) û parêzgeha Sêrtê ve ye. Lê piştre zarûkên wî ber bi bakûrê Kurdistanê ve çûne û li çend gundan bi cih bûne, gundê herî navdar Oxîn e. Ji wê hingê ve heta niha ango ji Sultan Şêxmûsê Zûlî hetanî Şêx Fethullah Werqanisî, ew bab û bapîr tev bi zanistiyê ve lipikîne, çi di medreseyên xwe yên taybetî de û çi jî di medreseyên herêmê yên din de be dersdarî kirine; bi hezaran destûrname dane şagirdên xwe yên Kurd û yên ji neteweyên cînarên Kurdistanê weke Ereb, Faris û
Sê payedarên navdar ên Kurd ku li ba Şêx Fethullah Werqanisî xwendine ev bûn:
Rêz 31:
# [[Seyîd Evdilxefar]], biraziyê [[Xewsê Hîzan]]ê.
# [[Mele Ehmed Qerekoyî]].
# [[Mele Hesen Heyderî]].
# [[Hecî Emer Hîzanî]].
=== Berhem ===
Gelek berhemên Şêx Fethulah Werqanisî hene. Sê ji wan bi kurdî ne. Ew hersê ev in:
*
*
*
Pirtûka El hemaîlu Fîşşemaîlî ji 5.529 malikên durêzî hatiye afirandin. Malikên wê bi yazdeh kiteyan dikişin û qafiyeya her du rêzên malikekê jî yek e, kêşa wê herwekî Mem û Zîna nemir Ehmedê Xanî didome.
| |||