Guhartoya 13:07, 7 çiriya pêşîn 2016 biguhêre Xwedêda (gotûbêj \| beşdarî) 12.178 guhartin →‎Mûsa li gorî Tewratê Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl ← Cudahiya kevntir		Guhartoya 09:48, 28 çiriya pêşîn 2018 biguhêre betal bike Avestaboy (gotûbêj \| beşdarî) 52.687 guhartin Min hinekî sozên biyanî ku negerek bûn derxist ( çax , kitêb , qebûlkirin ) . Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Cudahiya nûtir →
Rêz 2: [[Wêne:Musa with a cane in his hand.jpg\|thumb\|Mûsa li gorî nîgarkêş Emîr Xusrow (1253-1325)]] [[Wêne:Image-English Mission Hospital 08.jpg\|thumb\|Mûsa di vîtrayeke Nexweşxaneya Mîsyona Îngilîzî ya [[Orşelîm]]ê de]] '''Mûsa''' ({{bi-ar\|‏مُوسَى‎\|Mūsā}}; {{bi-grc\|Μωυσῆς\|Moysés}}; {{bi-he\|מֹשֶׁה\|Moşeh}}), li gorî kevneşopa ayînên cihû, mesihî û [[Misilman\|misilmanan]], [[rêber]], [[pêxamber\|pêxember]], [[dîrok]]van, [[qanûndanêr]] û [[navberkar]] bû. Wateya peyva "Mûsa" bi îbranî "ji avê derxistî" ye. Tê bawerkirin ku pênc ~~kitêbên~~pirtûkên pêşîn ên Peymana Kevin (Destpêkirin, Derketin, Lêwiyan Case, Hijmartin û Vegerandin li Qanûnê) ji hêla Mûse ve hatine nivîsandin. Çavkaniyên herî kevin ên li ser jiyana Mûsa, pirtûkên [[Tewrat\|Tewratê]] ne. Ew di [[Peymana Kevin]] de mirovê sereke û herî bi nav û deng e. Dibêjin, ku ew di nav mirovan de yê herî nefsbiçûk bû<ref>Peymana Kevin, Hijmartin 12:3</ref>. Rêz 15: === Mûsa li gorî Tewratê === Di Tewratê de tê gotin ku di dema [[Ûsif]]ê kurê Ya’qûb de, bavkalên gelê [[Îsraîl]] hatî bûn Misirê û gelê Îsrail ji bo çar sed salan li wir ma. Mûsa di dawiya wê demê de li Misirê çê bû<ref>Derketin 2</ref>. Di wê demê de [[Firawun]] (padîşahê misiriyan) gelek zordarî li gelê Îsraîl kir: Wî emir dabû ku hemû kurên gelê Îsrail piştî çêbûnê bên kuştin. Dê û bavê Mûsa yê biçûk, ew di selikekê de di nav çîtikên tenişta çemê [[Nîl\|Nîlê]] de veşartin. Li wir keça Firewn ew dît, xwedî kir û wek kurê xwe ~~qebûl kir~~pejirand, ew bir qesra Firewn. ~~Çaxê~~Dema Mûsa çil salî bû, wî bi çavê xwe dît ku yekî Misrî li îsrailiyekî dixe. Mûsa hêrs ket, yê Misrî kuşt û revî çola [[Midyan\|Midyanê]], li wir bû [[şivan]]. Wî ji xwe re jinek anî (Zipora) û du kurên wî çêbûn (Gerşom û Eliyezer). Piştî çil salan Xwedê li çolê jê re xuya bû<ref>Derketin 3</ref> û ew şand Misrê, da ku gelê xwe rizgar bike. Pêşî Mûsa qet nexwest û bi Xwedê re ket peyvînê, lê piştre qebûl kir û bi birayê xwe [[Harûn]] re çû ber Firewn. Wek ku Xwedê ji wan re gotî bû, Firewn nexwest gelê Îsrail berde. Hingê Xwedê deh belayên giran şandin ser diyarê misriyan<ref>Derketin 7-12</ref>, heta ku Firewn û hemû Misriyan hêvî ji gelê Îsrail kir, ku ew ji Misir ê derkevin. Mûsa bû rêberê gelê xwe û ew di [[Deryaya Sor]] re birin çola [[Sînay\|Sînayê]]. Li wir Xwedê daket ser çiyayê [[Horeb\|Horebê]] / [[Sînay\|Sînayê]] û di nav ewr, agir û mijê de ji wan re xuya bû. Wî bi destê Mûsa li ser nivîsdekên kevirîn her deh [[Emrên Mezin]] da wan <ref>Derketin 20</ref>. Xwedê gelek qanûnên din jî bi destê Mûsa dan gelê xwe (''[[Şerîeta Mûsa]]'') û li wir peymana xwe bi wan re girêda. Lê gelê Îsrail guhdarî nekir, golikekî zêrîn çêkir û wek ku biperizin Xwedê perizîn wî<ref>Derketin 32</ref>. Mûsa ji Xwedê hêvî kir ku ew gelê xwe helak neke û Xwedê ev daxwaza Mûsa qebûl kir. Li çola Sînayê [[perestgeh]]a wan a yekem hat çêkirin <ref>Derketin 25-40</ref>; heta dema [[Silêman]] padîşah ew cadir bû. Kurên Harûn bûn kahîn û Harûn bi xwe bû serokê kahînan. ~~Çaxê~~Dema nêrevan (casûs) bi tirseke mezin ji welatê [[Kenan\|Kenanê]] vedigeriyan, xelkê dîsa bawariya xwe bi Xwedê neanî û Xwedê nehişt ku ew bikevin welatê sozdayî Kenan<ref>Hijmartin 13-14</ref>; ew çil salan di çolê de digeriyan. Di wan hemû salan de Mûsa rêberê wan bû. Çend caran jî mirov li hember Mûsa rabûn û nexwestin rêberiya wî qebûl bikin (birayê wî Harûn û xwişka wî Meryem <ref>Hijmartin 12</ref>, Korax, Datan û Abîram <ref>Hijmartin 16</ref>). Wî bi xwe jî carekê guhdarî nekir <ref>Hijmartin 20</ref> û ji ber vê yekê Xwedê destûr neda wî ku ew bi xwe bigihîje welatê Kenanê. Li gorî çîroka Tewratê ji çiyayê [[Nebo\|Neboyê]] (li [[Urdun\|Urdunê]]), Xwedê ji Mûsa re welatê sozdayî nîşan da. Hingê Mûsa – dibêjin, emrê wî 120 salî bû – mir û Xwedê bi xwe ew veşart <ref>Dubarekirina Şerîetê 34</ref>. Mûsa nivîskarê [[Zebûr]]a 90 e û wî Şerîeta Xwedê nivîsand, an da nivîsandin. Di Peymana Kevin de di van pirtûkan de li ser Mûsa tê gotin: Yêşû, Samûêl I, Padîşah I+II, Nehemya, Zebûr, Îşaya pêxember, Yêremya pêxember, Daniyêl pêxember, Mîxa pêxember, Melaxî pêxember. Mûsa pêxemberekî mezin tê hesabkirin û wî li ser [[Mesîh]] jî weha pêxamberîtî kir: «Xudan Xwedayê we wê ji nav birayên we, ji we re pêxemberekî wek min rake. Ew her çi ji we re bêje, divê hûn guhdariya wî bikin. Îcar her kesê ku guhdariya wî pêxamberî neke, wê ji nav gel bê derxistin û helak bibe.» <ref>Dubarekirina Şerîetê 18:15-16</ref>. Îcar çaxê [[Îsa]] Mesîh li ser vê dinyayê bû, Mûsa li ser çiyayekî jê re xuya bû û bi wî re peyivî<ref>Metta 17</ref>. Rêz 33: Di Peymana Nû / [[Încîl\|Încîlê]] de 80 caran behsa Mûsa tê kirin. a) Mûsa wek pêxemberê Xwedê tê ~~qebûlkirin~~pejirandin : * "Şerîet bi destê Mûsa hat dayîn" (Yûhenna 1:17). Şerîeta Mûsa jî ji aliyê Mesîh hat ~~qebûlkirin~~pejirandin: "Nefikirin ku ez hatime Şerîetê û nivîsarên pêxemberan ji holê rakim. Ez nehatime ku ji holê rakim, lê ez hatime ku temam bikim. Beriya ku erd û ezman bibihûre, herfek an nuqteyeke biçûk ji Şerîetê winda nabe, heta ku her tişt bê cih." (Metta 5:17-18)

Mûsa: Cudahiya di navbera guhartoyan de