Serhildana Şêx Seîdê Pîranî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Balyozxane (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
Kurteya guhartinê tine
Etîket: Betalkirî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl
Rêz 4:
Li gundê [[Pîran]] a bajeroka [[Egil]] ya navçeya [[Darahênê]] [[Erxenî]]yê, di sala 13 sibata sala [[1925]]'an de dengên çekan, xebera yek ji serhildanên girîng ên dîroka Kurd dida. Ev Serhildana ku weke '''Serhildana Şêx Saîd''' derbasî dîrokê bûye, wiha dest pê kir:
 
Cendirmeyên [[Tirk]]an hatin gundê Pîranê û navê 10 kesan dan. Cendirmeyên Tirk, ji gundiyan xwestin ku 10 kesên li wan digerin werin radest kirin. Lê belê gundiyan 10 kesên ku cendirmeyan dixwest radest ne kirin û şer derket. Piraniya lêkolîneran hem raman in ku [[serhildan]], ji ber vê bûyerê berî wextê xwe dest pêk kiriye. Piştî vê çurûska yekem, Serhildana li herêmeke berfireh belavbû û di dirêjahiya 3 hefteyên dest pêkê de, hêzên Şêx Saîd li hemberî hêzên hukumetê serweriya xwe sazkirin. Hêzên Şêx Saîd, di 17 Sibatê de avêtin li ser bajeroka Darahênê ya navenda bajerê Darahênê û parêzgar û rayedarên din girtin. [[Şêx Saîd]] di demeke nêz de [[Darahênê]], [[Maden]], [[Sêwreg]] û [[Erxanî|Erxaniyê]] bi destxist û ber bi [[Amed|Amedê]] ve meşiya. Komeke din jî [[GimgimXinûs]]ê bi destxist û berê xwe da [[Mûş]]ê. Hukumetê di 21 Sibatê de li bajarên Kurdan rêvebiriya leşkerî ragihandin. Lê belê yekîneyên artêşê di 23 sibatê de li hemberî serhildêran paş ve kişiya Amedê. Dotira rojê jî Elezîz kete destê berxwedanvanên Kurd. [[Enqere]] tevlî hev bibû: [[Mustafa Kemal|Misto Kemal]], di dest pêka meha adarê de (îstîfaya) dest-ji-kar-kişandina Serokwezîr [[Fethî Okyar]] xwest. Piştî ku hikumetê îstîfa kir, di 3 adarê de erka serokwezîriyê dan [[İsmet İnönü]]. Di 4 adarê de hikumetê ji parlemenê dengê ewlebûnê wergirt û û di heman rojê de [[Qanûna Teqrîrî Sukûn]] derxist. Ev qanûna ku sala dest pêkê di nerîtê ma, destura rewşa awarte dida hikumetê.
 
Hêzên [[Şêx Saîd]], di 7 adarê de derûdorê li Amedê girtin. Lê belê bêyî ku bajêr bi destbixin, naçar man ku peş ve bikişîn. Piştî ku li herêma Serhildanê tijî leşker kirin, yekîneyên artêşa Tirk di 26 adarê de ji hewayê û ji erdê ve êrîş da dest pêkirin. Êdî serweriya şer diket destê hêzên hikumetê. Di naverasta meha Nîsanê de Şêx Saîd li nêzîk Gimgimê û yek ji pêşengên din ên Serhildanê Şêx Şerîf jî li Palûyê radest bûn. Li ser bîryara [[Dadgeha Şerqil Îstîklalê]] Şêx Saîd di [[29'ê pûşperê|29 Hezîrana]] 1925an de hate dardekirin. Şêx Saîd ku li Palûyê ji dayikbibû, neviyê Şêx Septî û kurê [[Şêx Mehmûd Fewzî]] bû.