Swêd: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Avestaboy (gotûbêj | beşdarî)
Kurteya guhartinê tine
Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî
Avestaboy (gotûbêj | beşdarî)
Rastnivîsandin
Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî
Rêz 112:
Swêd hema hema hezar sal e [[padîşah]] ye û kontrola [[Rîksdag | Riksdag]] diguhere. Desthilata qanûnî di navbera Padîşah û Riksdagê de hatiye parve kirin. Hêza rêveberiyê di navbera padîşah û meclîsek esilzade heta sala 1680-an hate dabeş kirin, li dûv padîşahiyek otokratîk.
 
Wekî bertekek ji têkçûna di Şerê Mezin ê Nordîk de, "serdema azadiyê" di 1719 de dest pê kir, li dû wê sê monarşiyên destûrî yên rêxistinî yên cihêreng di 1772, 1789 û 1809 de, ya paşîn a ku çend mafên medenî dihewand. Parlamenterîzm di sala 1917an de ji nû ve hat desteserkirin dema ku Qralêkeyê [[Gustav V yê Swêdê]], piştî têkoşînek dirêj, razî bû ku hikûmetê bi biryarên piraniyê li Riksdagê tayîn bike. Piştre, di 1918-1921 de, dengdana gerdûnî hate destpêkirin. Parlamenterîzm ji hêla cîgirê padîşah [[Gustav VI Adolf ê Swêdê]] hate parastin heya ku di sala 1975-an de destûrek bi bandor hêza siyasî ya padîşah rakirin. Padîşah wekî saziyek fermî, lê bi tevahî sembolîk, bi taybetî bi erkên merasîmê ve hate parastin.
 
Li gorî makezagonê, li Swêdê desthilatdariya herî bilind Riksdag e ku 349 endamên wê hene. Riksdag dikare destûrê biguherîne. Ji bo ku Riksdag Destûra Bingehîn biguherîne divê biryareke ducarî hebe û di navbera van her du biryaran de hilbijartina parlementoyê bê kirin. Qanûn dikare ji hêla hukûmetê an ji hêla komek an nûnerên kesane yên Riksdag ve were pêşkêş kirin. Endamên Riksdagê li gorî pergala hilbijartinê ya rêjeyî ji bo heyama çar salan têne hilbijartin.
Sîstema dadrêsî li dadgehên ku dozên medenî û tawanan cîbicî dikin, û her weha dadgehên taybetî yên ku ji têkiliya qanûnî ya di navbera gel û hukûmetê an rayedarên din ên giştî de berpirsiyar in, dabeş dibe. Sîstema dadwerî ya Swêdê dabeşî dozên ku ji dadgehên herêmî (dadgehên herêmî), dadgehên temyîzê yên herêmî (dadgehên herêmî) û dadgeha bilind (swêdî [[Högsta domstolen (Swêd) | Högsta domstolen]] pêk tê.
 
Di piraniya sedsala 20-an de, Swêd bi giranî pênc partiyên cuda di parlementoyê de hebûn, Riksdag, ku bi gelemperî [[Partiya Çep | sosyalîzm]], [[Partiya Karkerên Sosyal Demokrat ên Swêdê | Demokrasiya Civakî]], [[Partiya Gel | lîberalîzm]] , [[Moderat | muhafezekarî]] û [[Partiya Navend | Berjewendiyên gundan]]. Di dawiya sedsala 20an de, du partiyên parlemanî hatin zêdekirin, [[Miljöpartiet de gröna]] (1988) û Kristdemokraterna (1991). [[neteweperwerî | neteweperwer]] [[Sverigedemokratene]] hatiye Riksdag ji sala 2010-an ve. Di sala 1991-an1991an de - hilbijartin [[Demokrasiya Nû]] ket parlementoyêparlamenê, lê piştî hilbijartinên 1994an ji siyaseta Swêdê wenda bû. Lê belê demokrasiya nû hema bi qasî ku derketibû holê winda bû. Dema ku Ian Wachtmeister wek serokê partiyê îstifa kir - ji ber nakokiyên navxweyî - paşketina partiyê di anketan de girantir bû. Lêbelê, ev kêmbûn di sala 1992-an de dest pê kiribû. Di hilbijartinên parlemanî yên 1994-an de, demokrasiya nû tenê ji sedî 1,2 ê dengan stend, û ji hingê ve di pratîkê de ji holê rabû. [[Însiyatîfa femînîst]], [[Alternativ ji bo Sverige]] û [[Samling Medborgerlig]].
 
Di Parlamentoya[[Parlamena Ewropayê]] de, Swêd ji aliyê partiyên parlementoyêparlemenê ve tê temsîlkirin, û ji hilbijartinên Ewropayê di Hezîrana 2014an de [[Însiyatîfa Femînîst]]. Di salên 2004–2009 de, [[Lîsteya Hezîranê]] bû sê serdemên pêşîn û dûv re jî du dewreyên, û di salên 2009–2014 de, [[Partîya Korsan (Swêd) | Partîya Korsan]] bû xwedî du kursî li Ewropa. Parlîman.
 
== Galerî ==