Rehîm Luqmanî (jdb. 1959 li bajarê Saqizê, Rojhilatê Kurdistanê) helbestvan û nivîskarekî kurd ê rojhilatê Kurdistanê ye. Li ser piraniya qalib û giraniya helbesta kurdî kar kiriye û helbestên wî hene.[1]

Rehîm Luqmanî
Jidayikbûn21ê hezîrana 1959an
Seqiz, Rojhilata Kurdistanê
PîşeHelbestvan û nivîskar
Zimanê nivîsinêKurdî, farsî
NeteweKurd
HevwelatîÎran
biguhêreBelge

Jiyan biguhêre

Rehîm Luqmanî di sala 1959 'an de li gundê Selatkaltû yê ser bi navçeya Seqizve ji dayik bûye. Pêşî ji gundê xwe xwendiye, paşê li Daneşsara bajarê Seqizê dîploma wergirtiye û li gundên Xurxora, Sara, Mirada û Seqiz mamosteya dibistanê bûye û paşê jî li Zanîngeha Peyam Nûr li wir lîsansa edebiyata farisî wergirtiye û niha li bajarê Sinê mamosteyê dibistanê ye.[2] Di dema şoreşa Îranê de xort bû, lê di civînên dema şoreşê de helbestên şoreşgerî xwendin û paşê di radyo û kovarên kurdî de bi navên Nakaroz û Şîrwan hate weşandin.

Di sala 1982an de li ser hin ji wan helbestan ji kar hate dûrxistin û piştre di sala 1983 û 1984an de gelek caran pirsgirêk derketin û heta demekê di girtîgeha Seqiz de jî hate girtin. Di sala 1985 ' an de bi kefaletê hate berdan û piştre çû peymangeha Selahaddîn Eyûbî El-Srwa ya urmiyê û li wir bi endam û kadroyên nivîskaran re dest bi kar kir. Di sala 1987 'an de dema nekarî ji malbata xwe derkeve, li dibistanan weke mamoste hat vexwendin, lê piştî darizandina li Tehranê bi kêmkirina yek ji sê parên mehane mehkûm bû û bi pereyekî kêm vegeriya karê xwe.

Tevî ku her sal li gundekî Seqiz mamostetî dikir jî, dest bi berhevkirina çîrok, nivîs, mijar û mijarên wêjeyî yên Kurdî kir. Her tim beşdarî çalakî û merasîmên Kurdan bûye û merasîmek pêşkêş kiriye. Xwendina xwe li ser erk, westan û bêrîkên vala domandiye û ji Zanîngeha Payame Nûrî Seqiz bawernameya bekeloryayê di ziman û wêjeya farisî de wergirtiye.

Bi hin pirsgirêk û bangewaziyan di sala 1999'an de neçar ma ku biçe mala xwe û li wê derê çiyayê Awerê bajarê Sinê û li wir tevî ku jiyana wî tehl û dijwar derbas bû jî lê wek her tim ji bo zarokên Kurd bû mamosteyê lîseyê û dersdarê farisî û got, "Her çendî her tim rêya perwerde û nivîsandina Kurdî ji bo zarokên Kurd rave dike." Piştî ku li bajarê Silêmaniyê tevlî festîvala Baba Tehrî bû û vegeriya Seqiz, li bajarê Seqiz ji aliyê rayedarên asayîşê ve hate girtin.

Rehîm Luqmanî jî fêrî lêdana muzîkê, lêdana amûrên Tembûrê bû û xwendekar ji mala xwe wergirtin.

Konferans û semîner biguhêre

Beşdarî gelek konferans û semînerên kurdî û wêjeyî bûye.

  • Di Kongreya Mewlewî ya Kurd a li Seqzê de
  • Her wiha di merasîma Mewlewî ya sala 2000 'î ya li bajarê Silêmanî de, li ser helbesta Mewlûdî axaftineke xweş kir.
  • Li bajarê Sîna beşdarî kongreya Hewraman û semînerên helbest û wêjeya Kurdî bû û pêşkêşî wê kir.
  • Di sala 2006 'an de beşdarî gotara li Kongreya Nalî ya li Navenda L Bagî Ceff a li Silêmaniyê bû.

Berhem[3][4] biguhêre

Di sala 2003an de, di çend defteran de beşeke biçûk bi navê "Zamstan" hat çapkirin û weşandina pirtûkên kurdî wek niha ne asteng bû! Berê enstîtuya Goran a li Sîna bêyî razîbûna helbestvan helbestên xwe li "risografiyê" çap kiribû û bi rêya saziyên xwe weşandibû Lê piştre bi rêk û pêk "mexlûqên belavbûyî" çap kirin û di demeke kurt de li sûkê bi dawî bûn.

Çend ji van ev in:

  • Şemşalî Sehrawî, Mihemed Nusrat, Rehîm Luqmanî, Navenda Weşangeriya Zanistê, 2015
  • Zemestan, Rahîm Luqmanî, Navenda Weşanên Zanistê, 2015
  • Paşkoy Hawar, Rehîm Luqmanî, Navenda Weşangeriya Zanistê, 2015
  • Baba Tahirê Hemedanî , Rehîm Luqmanî , Navenda Weşanxaneya Zanistê , 2015[5]
  • Faşîzma li Yilmaz Gunay a bi Kurdî ji bo mêran çi ye

Mesela helbesta soranî [6] biguhêre

Taqa dar


Taqa darî bê baharm palk û barm har khama
lav damaî chavm halêna asmanî mn tama
lav damaî rîsham ba jargî shakhî barza rochûva
har haras bashma û nahatî barî shanî mn bûva
namoradîm ta ba kai bê ay galî pr dardî mn
paeîza daîm hanasaî sard û rangî zardî mn
bo nada lêm satê srvaî kamaranî û tîshkî gash
chashni ala raînshkênm bskî jêr havranî rash
bazî avatm nadîva bêta yar û dlbarm
ta ba lanaî sarfarazî daibnê tajî sarm
arazûma bo haloî shakhanî khom hêlana bm
nak makoî qalav û rêvî û qshqraî bêgana bm
kona darî sar ba shînm rag la khak û avî khom
salhaya lêm harama chavga asrî chavî khom
mn lashêki pr brînî kon û tazaî pr ba som
nabûva dermanm da boyê gosht û khvênî khom dakhom
lav damaî pêî ranjaroîîm navata maydanava
nabûva satê bsravm bav dardî kona janava
tof û agr tavr û havra zamî psht û jargî mn
salhaya bêkh û rîsham haldakoln vak harêz
tû blav û lanavaz û bê khûdan û bê parêz
rojê dabê dêta gorê bo la rag havrdnm
satê jarav, satê bêvar das danêna gardnm
chi nama krdyan ba halm bo avaî btvêmava
har dajîm û har la pêshû chaktrîsh darvêmava

— Rehîm Luqmanî

Çavkanî biguhêre