Posîdon

Posîdon (bi yewnaniya kevn: Ποσειδῶν, lat. Poseidôn) di mîtolojiya yewnanî de xwedayê avê û deryayê yê. Posîdon di heman demê de xwedayê erdhejan e. Afirînerê hespan e û heman demê de sembola wî jî hesp e. Hevjina Posîdonî Amfîtrîte ye. Ew ji yek Xwedawendên Olîmpî yê û birayê keyê Xwedawendên Zeusê ye. Kurê Kronos û Reayê ye. Destê wî rima sê serî bi riha şîn hatiye teswîrkirin.

Posîdon Ποσειδών
Perestvan	mîtolojiya yewnanî
Sembol	Trident of poseidon hîpokampos
Tekst	Odîseya, Îlyada, Hades
Zayend	Mêr
Agahiyên kesane
Dê û bav	Kronos  (bav) Rea  (dê)
Xwişk û bira	Hestîa Hadês Zeus Hêra Dêmêtêr
Hevjîn	Arnê Amfîtrîtê Tîro Eurîtê Korkîra
Zarok	Beotos Aloeûs Eolos Polîfêmos Erîks Nêleûs Trîton Proteûs Rodos Bentesîkîmê Halîrrotios Feaks Nîreûs Amfîmaros Pelîas Bêlos Prokrûstês Anteos Amîkos Evadnê Onxêstos Nauplios Eolos Atlas Akesamenos Axeos Pelasgos Agênor Kîmopoliya Ergîskos Têseûs Dîktîs Aktor Bêlos Etûsa Hîrieûs Antas Hîpotoon Bûsîrîs Îdas Abas Kerkion Eurîpîlos Ankeos Ergînos Peratos Mînîas Kîknos Trîopas Epopeûs Asopos Nîkteûs Lîkos Eurîpîlos Kelenos Polîdektês Bîzas Eumolpos Amferês Elasîpos Mestor Azaês Arîon Despîna Eufêmos Êleûs Belerofon Xarîbdîs Almops Peon Tafios Otos Efialtês Altêpos Leleks Xrîsaor Pêgasos Îrênê Delfos Mîgdon Eurîtos Kteatos Mîtîlos Megareûs Astakos Sîton Nausîtoos Aon Fokos Kîxreûs Taras Kîknos Xtonios Leûkon Abdêros Xîos Melas Agelos Alebîon Bergîon Lamiya Lepreûs Palestînos Perîfêtês Fîneûs Poltîs Sarpêdon Skîron Sînîs Sîleûs Tenaros Bûtês Augîas Eumelos Xrîsomallos Parnassos Perîklîmenos Amîros Autoxton Mneseûs Lamos Leukonoê Evemon Ftîos Sîkanos Sîkûlos Hîperês Anatamos Arpiatês Antês Aspledon Alkîpê Atos Bîzînos Kaantos Kenxrîas Xrîsês Kromos Dîkeos Doros Dîrraxios Eusîros Glaukos Îoklos Lexês Hopleûs Diaprepês
Xanedan	Arnê, Amfîtrîtê, Tîro, Eurîtê, Korkîra
Wekhev
Neptunus, Ahti, Egîr, Njord, Yam
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Peykerê Posîdonê li Kopenhagê (Danîmarka)

Etîmolojî

Navê wî pir kevn e. Ji ber vê yekê dibe ku hêj di nav demên kevnar de jî bikaranîna peyvên ku ji navê wî pêk anîne, winda bûne. Lewma etîmolojiya navê wî baş nayê zanîn. Lê belê hin texmîn hene. Hinek nivîskar wî "mêrên erdê" hinek din jî wek "mîrê avan" wateya navê wî ji girêdana etîmolojiyê kirine. Platon derheqê wateya navê wî de "gelek tiştan dizanî" gotiye.

Mîta wî

Ew jî wek xwişk û birayên xwe ji hêla bavê xwe Kronosê hate xwarin. Heya birayê wî Zeus wî ji zikê Kronosê derxist ew di nav zikê Kronosê ma. Paşê pê Şerê tîtanan Zeus xwişk û birayên xwe rizgar kir. Desthilatdarî ket destê Xwedawendên Olîmpî, Posîdon jî bû xwediyê behr û avê.

Rima wî ya sê serî ji hêla Kîklopan hatiye çêkirin. Piştre Kîklopan wek xelatek rimê dane Posîdonê.

Hevjina wî û kurê wî ya ji hevjina wî Trîton û Posîdon bi hev re di bin behrê de di nav qesrên xwe dijîn.

Posîdon piranî rik ji mirovan û xwedawendên din digirt. Ji xwe gelek mîtên wî li ser vê rikê ye. Yên herî navdar jî çîroka Odîseusê ye.

Îtîlafên navbeyna xwedawendên din û Posîdonê

• Posîdon her tim qurre bû ji ber vê yekê neheqiyen birê xwe Zeusê qebûl nedikir. Carekê li hemberî birê xwe serî rakir. Ew ne tenê bû Hêra û Atênê ji hevalbendên wî bûn. Lê Zeus bi alîkariya Têtîs û Briareusê hêza wan şikand. Pişt re Zeusji bo ku ji wîre bibe ceza wî da xulamtiya Key Laomedonê. Key jî ferman da ku sûr ji bo bajarê xwe Troyayê çêken. Posîdon neçarma vêyekêqebûl kir. Dihat bawerkirin ku sûrên Troyayê pê destê Posîdonê hatiye çêkirin.

• Carekê Posîdon ji Atênêyê bajarê Atînayê xwest. Digot ez çêtir bim ji bo bajarê lê Atênê vê yekê qebûl nekir. Posîdonê ji bo ku başbûna xwe bide qebûlkirin rima xwe zinarekî da heta perestgeha Akropolîsa Atînayê behr hat. Behr êdî dihata Atînayê jî. Atênê jî pê darekî zeytûnan hat, darê diyarî Atînayê kir. Keyê Atînayê ya yekem Kekrops darê eciband û Atênêyê bijart. Çiqên zeytûnê ji bû sembola aşîtiyê.