Muemer Qedafî

Muemer Qedafî
Muemer Qedafî
Navê rastî	معمر القذافي‎
Jidayikbûn	معمر محمد أبو منيار القذافي ; 7 hezîran 1942 ; Qasr Abu Hadi (Italian Libya)
Mirin	20 çiriya pêşîn 2011 ; Sirte
Sedema mirinê	Kuştina bi çeka agirberdanê (Mêrkujî)
Cihê goristanê	Libyan Desert
Hevwelatî	Kingdom of Libya, Libyan Arab Republic, Great Socialist People's Libyan Arab Jamahiriya
Perwerde	Benghazi Military University Academy; University of Libya; Joint Services Command and Staff College; Fu Hsing Kang College, National Defense University ;
Pîşe	Siyasetmedar ;
Xebat	The Green Book; Third International Theory ;
Meqam	Brotherly Leader and Guide of the Revolution (1969–2011); Chairperson of the African Union (2009–2010); Prime Minister of Libya (1970–1972) ;
Partiya Siyasî	Arab Socialist Union; Libyan Arab Socialist Union ;
Hevjîn	Fathia Nuri Khalid (1969–1970); Safia Farkash (1970–2011) ;
Zarok	Al-Saadi Gaddafi; Saif al-Islam al-Gaddafi; Hannibal Muammar Gaddafi; Mutassim Gaddafi; Saif al-Arab Gaddafi; Khamis Gaddafi; Muhammad Gaddafi; Ayesha Gaddafi ;
Dê û bav	Mohammed Abdus-Salam (bav); Aisha Ben Niran (dê);
Malbat	Qadhadhfa
Xelat	Order of the White Lion (1982); Order of the Yugoslavian Great Star (1999); Order of Stara Planina; Order of Bohdan Khmelnytsky; Order of the Liberator (2009) ;
	biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Muemer Qedafî, Muemer el-Qedafî, Muemer Qezafî an jî Muemer el-Qezafî (bi erebî: معمر القذافي, Mu'ammar al-Qadhdhafi) (7’ê tirmeha 1942 li Sirt, Lîbyayê - 20'ê kewçêra 2011 li Sirtê) di navbera salên 1969 û 2011'an de serokê Lîbyayê bû.

Qedafî di sala 1963’an de Beşa Dîrokî ya Fakulteya Hiqûqê qedand. Pişt ra destbi Akedemiya Leşkerî kir. Dema ku ev beş qedand çû Îngîlîstanê û di warê leşkeriyê de perwerdehî dît.

Di sala 1956’an de kete bin tesîra Nijadperestiya Ereba û tevlî tevgerên antî-siyonîst bû. Digel hevalên xwe yên dibistanê rêxistinek bi navê Tevgera Efserên Azad damezrand.

Qedafî di sala 1969’an de bû serpel û digel Tevgera Efserên Azad li hemberê Key Îdrîsî re darbeyek çêkir û ji xwe re rûtbeya Mîralayê girt û bû serokê hêzên çekdarî. Di wan salan de pişta xwe da dewletên Ereba û daxwaza avakirina Sosyalîzma Kesk kir.

Ji bo yekîtiya Ereban û digel welatên serbixwe li dijî nijadperestî û mêtingeriyê soza xebatan daye. Qeddafî di 7’ê Îlona sala 1969’an de ji aliyê DYA’yê ve hate naskirin.

Di 16’ê Çileya 1970’an da Muemer Qedafî bû Serokwezîrê Lîbyayê.

Qedafî ji xwe re Cemal Abdulnasir wek rehberek hesiband û reformên ku li Misirê hatine kirin dixwest li Lîbyayê jî pêkbîne. Di 16’ê Çileya 1970’an de Makezagona nû hate amadekirin û erkên Wezareta Parastinê û Serokwezîriyê jî girt ser xwe.

Dema ku bû Serokwezîrê Lîbyayê Keyaniya Yekbûyî ji welatê xwe derxist û şîrketên niftê ji bo netewa xwe xebitand.

Dest avêt li ser mal û milkên Cihû û Îtalî û wan bi zorê ji welatê xwe derxist. Di dema dagirkirina Kîprosê de li dijî DYA’yê derket û alîgerê Tirkiyeyê bûbû.

Piştî mirina Cemal Abdulnasir xwest ku rola wî bigre ser xwe û li ser Ereban serokatî bike. Li hîn welatên Efrîqa û li welatên Ereban piştgiriya tevgerên çep kir û digel YKSS (Yekîtiya Komarên Sosyalîstên Sovyet) têkîliyên nêzîk saz kir.

Di salên 1982 û 1983’an de Serokatiya Rêxistina Yekîtiya Efrîqayê kir. Qedafî heta 2011'an Serokwezîrtiya Lîbyayê kir.

Muemer Qedafî di 20'ê kewçêra 2011 li Sirtê ji hêla mixalifan ve hate kuştin.^[1]^[2]

Çavkanî

^ http://anonymouse.org/cgi-bin/anon-www.cgi/http://ku.firatnews.com/index.php?rupel=nuce&nuceID=21467 ANF (bi Kurdî)
^ http://www.reuters.com/article/2011/10/20/us-libya-idUSTRE79F1FK20111020 ^{Girêdana arşîvê 2015-09-24 li ser Wayback Machine} Reuters (bi Înglîzî)

Girêdanên derve

www.rojevakurd.com, Muemer Qedafî ^{Girêdana arşîvê 2011-01-19 li ser Wayback Machine}

[1] ttp://anonymouse.org/cgi-bin/anon-www.cgi/http://ku.firatnews.com/index.php?rupel=nuce&nuceID=21467 ANF (bi Kurdî)

[2] ttp://www.reuters.com/article/2011/10/20/us-libya-idUSTRE79F1FK20111020 ^{Girêdana arşîvê 2015-09-24 li ser Wayback Machine} Reuters (bi Înglîzî)

[1]

[2]